San Salbatzailearen baseliza (Ibañeta)

San Salbatzailearen baseliza
Kokapena
Herrialdea Euskal Herria
Probintzia Nafarroa Garaia
UdalerriaOrreaga
Koordenatuak43°01′13″N 1°19′27″W / 43.020183°N 1.324197°W / 43.020183; -1.324197
Map
Historia eta erabilera
Irekiera1965eko uztailaren 25a
ElizbarrutiaIruñea eta Tuterako artxidiozesia
Arkitektura
ArkitektoaJose Iarnotz

San Salbatzailearen baseliza Orreaga udalerriko XX. mendeko kristiau eliza bat da, mugimendu modernokoa. Ibañeta mendatean (1066 m) kokatua, mendebaldeko Pirinioetan, hain zuzen ere Luzaidetik Orreagara doan mugan. Gaur egun, 1964an eraikitako oin berriko eraikin batek irudikatzen du, eta 1965eko uztailaren 25ean inauguratu zen, Jose Iarnotz arkitektoak egina. XI. mendeaz geroztik, izen bereko ermita bat, ospitale bat eta erromesentzako aterpetxe bat egon ziren leku berean dago eraikita. Era berean, ohikoa da leku berari buruzko erreferentzia historiografikoak aurkitzea, monasterio gisa, eliza gisa edo kapera gisa, besterik gabe.

Baselizaren erorkinak 1934an.

Gaur egun, Donejakue bideko ibilbidean mugarria da. San Salbatzailea inguruan « pasabide menditsua zeharkatzen zuten bi adarrak biltzen ziren », bide garaia (Lepoeder gainetik, 1 436 metrokoa) eta beheko bidea (Luzaideko ibarretik). Mendiko pasabide hori, beraz, oso lotuta dago Orreagarekin, eta, horregatik, ohikoa da zenbait iturritan gainjartzea eta nahastea. Baina, zorroztasun apur batekin, espazio horiek, Luzaiderekin batera, geografikoki bereizi behar dira.

Estiloa

Pirinioetako eta Zuberoako eraikinen estiloa imitatzen du. Punta-zorrotzeko teilatua egokia da elurra pairatzeko. Orokorrean apaindura gutxiko baseliza da.

Historia

Egile batzuek kokapen honetan Antzinako Erromako Summo Pyreneo mansioa kokatzen dute, Antoninoren Ibilbidean, Burdigala (Bordele) eta Asturica Augusta (Estorga) artean. Kokapena, bestetik, antzinatik garrantzi erlijiosoa izan du: I. mendean tokia Eguzkiaren jainkosarekin eta Jupiterrekin.[1]

Erdi Aroan Antso IV.a Garzeitz Peñalengoak idatzitako 1071ko gutun batean Ibañeta monasterioa aipatua izan zen. 1110an, bestetik, Leireko monasterioaren eskuetan jarri zen Ibañetakoa; urte horietan, XII. mendean, tokia Karlaundiren Kapera edo Errolango Kapera bezala ezagutzen zen. 1271an Orreagako kolegiatak erosi zuen. 1127an ere ospitalea aipatzen da, baselizarekin lotuta; ospitalea 1134 inguruan ibarrera eraman zen.

Isurialdeak bat egiten duen lekua denez, eta lainoak ere bai, esaten da ermitauak kanpaia jotzen duela erromesak gidatzeko ilunabarretik gauerdira arte.[2]

1794an, Konbentzioaren Gerran baseliza bota egin zuten. Wilhelm von Humboldtek bere Euskal Herrian zeharreko bigarren bidaian horrela aurkituz zuen. 1886an berreraiki egin zen eta Joan Mañé i Flaquer katalanak marrazkia egin zion. Urte horietan ere oso garbi ez dagoen sute batek eraikinak sua hartu zuen. XX. mendean erorkinak besterik ez ziren gelditzen, 1964 arte; urte horretan Jose Iarnotz arkitektoaren agindupean, berriro ere altxatu zen; hurrengo urtean inauguratu zen.

Kondairak

Betidanik inguru hau kondaira desberdinekin lotu izan da. Esaterkao, laino sakona sortzen denean eremutarrak kanpaia jotzen duela errosemak ondo gidatzeko. Historikoki datua baieztatuta baldin badago, gau batzuetan bakarrik jotzen duela esaten da.[3]

1934an Martínez Alegria, Orreagako Prioreak indusketak egiteko agindua eman zuen. Lan horietan hamabi eskeleto agertu ziren. Orduan, aurkikuntza Karlomagnoren Hamabi Pareekin lotu zituzten. Dirudienez, Karlomagnoren Hamabi Pareak borrokan hil baitziren eta haien omenez baseliza eraikitzea agindu zuen.[4] Zoritxarez, gorpuzkinak galdu egin ziren eta inoiz ezin izan da teoria hori demostratu.[5]

Indusketak

Lekua betidanik bide estrategikoa izan da eta, horregatik, azterketak egiteko balio handia du. Historikoki kanpaina asko egin dira eta jarraitzen dira egiten, azken urteetan Iruñeko UNEDen eskutik. Aurkitu diren aztarna zaharrenak Antzinako Erromakoak dira: terra sigillata, txanponak, eraztun bat... Erromesek utzitako aztarna asko aurkitu izan da; baseliza barruan egindako indusketetan, esaterako, gorpuzkin batzuk aurkitu ziren eta haien artean Ingalaterrako Ethelred II.aren (968 inguru-1016) txanponak. Horrek erakusten du erromesen presentzia oso goiztiarra izan zela Ibañetan.

Irudiak

Erreferentziak

  1. ↑ http://sehn.org.es
  2. ↑ Pagola Lorente, Javier. (2008). Navarra por mil caminos. (3a. ed. argitaraldia) Departamento de Relaciones Institucionales y Portavoz del Gobierno ISBN 978-84-235-3037-3. PMC 433989916. (Noiz kontsultatua: 2021-11-13).
  3. ↑ http://aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus/eu/ibaneta/ar-71912/
  4. ↑ https://web.archive.org/web/20200202123507/https://www.artehistoria.com/es/monumento/capilla-de-san-salvador
  5. ↑ http://arte-historia-curiosidades.blogspot.com/2013/03/collado-ibaneta-puerto-roncesvalles.html

Ikus, gainera

Kanpo estekak

Read other articles:

Rafael de Nogales

Venezuelan soldier, adventurer and writer who served the Ottoman Empire during WW1Rafael de NogalesRafael de Nogales Mendéz in an Ottoman military uniform of WWINative nameRafaek Inchauspe MendézBorn(1877-10-14)October 14, 1877San Cristóbal, Táchira, VenezuelaDiedJuly 10, 1937(1937-07-10) (aged 59)Panamá, Panamá, PanamaAllegiance Ottoman EmpireYears of service1914-1918Battles/warsWorld War IAwardsIron Cross This article includes a list of general references, but it lacks suffi...

 

 

Fox News Sunday

Fox News SundayPembuatRoger AilesPresenterChris Wallace (2003–sekarang)Tony Snow (1996–2003)Negara asalAmerika SerikatBahasa asliInggrisProduksiLokasi produksiWashington, D.C.Pengaturan kameraMulti-kameraDurasi60 menit per episodeRilis asliJaringanFoxFormat gambar720p (HDTV),480i (SDTV)Rilis28 April 1996 (1996-04-28) –masih disiarkan Templat:USSundayMorningNewsShows Fox News Sunday with Chris Wallace adalah program wawancara minggu pagi yang disiarkan di Fox Broadcasting Comp...

 

 

Korn

Pour les articles homonymes, voir Korn (homonymie). Korn Korn en 2013. De gauche à droite : Reginald « Fieldy » Arvizu, Ray Luzier, Jonathan Davis, James « Munky » Shaffer, et Brian « Head » Welch.Informations générales Pays d'origine États-Unis Genre musical Nu metal[1],[2], metal alternatif[1] Années actives Depuis 1993 Labels Prospect Park, Caroline Records[3],[4], Roadrunner, Virgin, Epic, Immortal Site officiel www.korn.com Composition du gr...

KZZY

Radio station in Devils Lake, North Dakota KZZYDevils Lake, North DakotaBroadcast areaDevils Lake-New RockfordFrequency103.5 MHzBrandingDouble Z CountryProgrammingFormatCountryAffiliationsABC News RadioUnited Stations Radio NetworksWestwood OneOwnershipOwnerDouble Z Broadcasting, Inc.Sister stationsKDLR, KDVL, KQZZHistoryFirst air date1984Call sign meaningDouble Z CountrYTechnical informationFacility ID17358ClassC1ERP100,000 wattsHAAT138 meters (453 feet)Transmitter coordinates47°58′49″N...

 

 

Jodoh Romantis

Jodoh RomantisGenre Drama Roman PembuatSinemArtSkenarioAdra P DanielSutradaraIndrayanto KurniawanPemeran Nabila Syakieb Marcel Chandrawinata Syarmi Amanda Agus Kuncoro Ana Pinem Eeng Saptahadi Lagu pembukaEngkau oleh NidjiLagu penutupEngkau oleh NidjiNegara asalIndonesiaBahasa asliBahasa IndonesiaJmlh. musim1Jmlh. episode10ProduksiProduserLeo SutantoDurasi60 MenitRumah produksiSinemArtDistributorSurya Citra MediaRilis asliJaringanSCTVRilis05 Februari (2007-02-05) –09 April 2007&#...

 

 

Jeanne d'Arc (Tangerine Dream album)

2005 studio album by Tangerine DreamJeanne d'ArcStudio album by Tangerine DreamReleasedSeptember 2005RecordedJune 2005[1]StudioEastgate Studios, Vienna, AustriaGenreElectronic musicLength79:16LabelTDI MusicProducerEdgar FroeseTangerine Dream chronology Kyoto(2005) Jeanne d'Arc(2005) Rocking Mars(2005) Main studio albums chronology Mars Polaris(1999) Jeanne d'Arc(2005) Madcap's Flaming Duty(2007) Professional ratingsReview scoresSourceRatingRelease Magazine3/10[2] Jeann...

Peder Reedtz

Danish landowner Peder Reedtz Peder Reedtz (1531 - 21 September 1607), a favourite of Frederick II of Denmark, was avener, lensmann and landowner. He owned Hørbygaard and Tygestrup (now Kongsdal) at Holbæk. Early life and education Reedtz was born at Schultendorp in Mark Brandenburg, the son of Michel Reedtz of Schultendorp and Sophia Lambertsdatter Bomstedt. He lost his parents in an early age. He received a military education in Germany, France and Livland from an early age.[1] Ca...

 

 

Lee Resolution

Cet article est une ébauche concernant les États-Unis. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. La résolution pour l'indépendance approuvée le 2 juillet 1776. Les coches, à droite du document, décomptent les 12 colonies qui votèrent pour l'indépendance. La treizième, New York, s'était abstenue. Richard Henry Lee déposa la résolution le 7 juin 1776. La Lee Resolution, connue également sous le...

 

 

Post Malone

American musician (born 1995) For the song by Sam Feldt featuring Rani, see Post Malone (song). Post MaloneMalone performing in 2021BornAustin Richard Post (1995-07-04) July 4, 1995 (age 28)[1]Syracuse, New York, U.S.Occupations Rapper singer songwriter record producer actor[2] Years active2011–presentWorksDiscography Home townGrapevine, Texas, U.S. Children1AwardsFull listMusical careerOriginLos Angeles, California, U.S.Genres Hip hop pop rap pop trap rap rock clo...

Colchester

City in Essex, England For other uses, see Colchester (disambiguation). City in EnglandColchesterCityColchester CastleTown HallSt Botolph's PrioryWar MemorialSt Botolph's ChurchHollytrees MuseumColchesterLocation within EssexArea31.52 km2 (12.17 sq mi)Population130,245 (2021 Census)[1]• Density4,132/km2 (10,700/sq mi)Founded1st century BCOS grid referenceTL998254• London56 mi (90 km) SWDistrictCity of ColchesterShire ...

 

 

Міністерство оборони України

Міністерство оборони України (Міноборони) Емблема Міністерства оборони та Прапор Міністерства оборони Будівля Міністерства оборони у КиєвіЗагальна інформаціяКраїна  УкраїнаДата створення 24 серпня 1991Попередні відомства Міністерство оборони СРСР Народний комісарі...

 

 

Forum internet

Halaman Warung Kopi di Wikipedia termasuk sebuah forum internet. Forum internet merupakan fasilitas yang tersedia di internet, dan penggunanya dapat berdiskusi. Forum berbasis internet ini sudah dikenal sejak tahun 1995, dan fungsinya mirip bahkan lebih baik dari papan buletin dan milis internet yang sudah ada sejak tahun 1980-an. Perasaan komunitas virtual sering muncul pada forum-forum yang memiliki anggota tetap. Teknologi, permainan komputer, dan politik merupakan tema paling populer yang...

Smoking Causes Coughing

2022 film by Quentin Dupieux Smoking Causes CoughingTheatrical release posterFrenchFumer fait tousser Directed byQuentin DupieuxWritten byQuentin DupieuxProduced byHugo SélignacStarring Gilles Lellouche Vincent Lacoste Anaïs Demoustier Jean-Pascal Zadi Oulaya Amamra David Marsais [fr] Adèle Exarchopoulos Grégoire Ludig [fr] Doria Tillier Jérôme Niel Blanche Gardin Alain Chabat Benoît Poelvoorde CinematographyQuentin DupieuxEdited byQuentin DupieuxProductioncom...

 

 

Appeasement

Diplomatic policy of concessions Adolf Hitler greets British Prime Minister Neville Chamberlain at the beginning of the Bad Godesberg meeting on 24 September 1938 in which Hitler demanded annexation of Czech border areas without delay, leading to the Godesberg Memorandum. Conflict resolution Nonviolence Arbitration Auction Conciliation Law Dispute resolution Rule of law Collaborative Mediation Party-directed Negotiation Violence Conflict escalation De-escalation Just war theory War studies In...

 

 

Shepherd's Bush

Suburb of West London, England This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Shepherd's Bush – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (April 2009) (Learn how and when to remove this message) Human settlement in EnglandShepherd's BushShepherd's Bush GreenShepherd's BushLocation within Greater LondonOS&...

Royal court

Court of a monarch, or at some periods an important nobleman For other uses, see Royal Court. For alternative meanings of the word court, see Court (disambiguation). Bartolomeu de Gusmão presenting his invention to the court of John V of Portugal. A royal court, often called simply a court when the royal context is clear, is an extended royal household in a monarchy, including all those who regularly attend on a monarch, or another central figure. Hence, the word court may also be applied to...

 

 

الشاهنامه

الشاهنامه (بالفارسية: شاهنامه)‏    المؤلف أبو قاسم الفردوسي  اللغة الفارسية  النوع الأدبي ملحمة  ويكي مصدر شاهنامه  - ويكي مصدر تعديل مصدري - تعديل   الشاهنامه ملحمة فارسية ضخمة تقع في نحو ستين ألف بيت، من تصنيف أبي قاسم الفردوسي، و«تُعتبر أعظم أثر أدب...

 

 

Jamie Raskin

Jamie Raskin Fonctions Représentant des États-Unis En fonction depuis le 3 janvier 2017(7 ans, 6 mois et 18 jours) Élection 8 novembre 2016 Réélection 6 novembre 20183 novembre 20208 novembre 2022 Circonscription 8e district du Maryland Législature 115e, 116e, 117e et 118e Prédécesseur Chris Van Hollen Biographie Nom de naissance Jamin Ben Raskin Date de naissance 13 décembre 1962 (61 ans) Lieu de naissance Washington, D.C.(États-Unis) Nationalité Américaine P...

Illapa

Illapa (conocido también como: Apu Illapa, Ilyapa, Chuquiylla, Catuilla, Intillapa o Libiac)[1]​ es el dios del rayo, el trueno, el relámpago, la lluvia y la guerra dentro de la mitología incaica. El rayo era reverenciado, por lo general, como una deidad de jerarquía suprema dentro de toda el área andina; por lo que recibía diversos nombres: Yana Raman o Libiac, de los Yaros o Llacuaces; Pariacaca, de los Yauyos; Apocatequil, de los Cajamarca; Tumayricapac, de los Yaros de Chincha...

 

 

Montpellier Open

Montpellier OpenSport Tennis CategoriaTier IV (1993) FederazioneWomen's Tennis Association Paese Francia LuogoMontpellier SuperficieSintetico indoor OrganizzatoreWomen's Tennis Association CadenzaAnnuale Partecipanti32M/32Q/16D StoriaFondazione1993 Modifica dati su Wikidata · Manuale Il Montpellier Open è stato un torneo femminile di tennis che si disputava a Montpellier in Francia su campi in sintetico indoor. Indice 1 Albo d'oro 1.1 Singolare 1.2 Doppio 2 Collegamenti esterni Al...