Rosa Cremón Parra (Villaverde, Madril, 1914kourriaren 26a – 2005ekoabenduaren 26a) erizain ekintzaile antifrankista, errepublikanoa eta komunista. 1997an sortutako Les Dones del 36 elkartearen sortzailea eta idazkaria izan zen, bere esperientzia belaunaldi berrietako gazteei helarazteko eta historia ahaztuta gera ez dadin laguntzeko. Ahozko testigantza Bartzelonako Artxibo Historikoan dagoen Fondo oral Mujeres del 36" bildumaren parte da.
Biografia
Rosa Cremón Parra Villaverden (Madril) jaio zen 1914ko urriaren 26an. 1918an, bere familia Longwy-Haut (Meurthe et Moselle) herrira joan zen, aitak lan egin zuen meatzaritzara. Erizaintzako tituluduna, frantsesa, italiera eta alemana hitz egiten zuen.
Gerra zibila hasi zenean, Espainiara joan zen Frantziako Lan Konfederazio Orokorreko (CGT) eta Frantziako Alderdi Komunistako boluntario-talde batekin. Albacete, Murtzia eta BenicássimekoNazioarteko Brigaden ospitaleetara bideratu zuten. Han lan egin zuen Brigadak erretiratu ziren arte. Cremonek ebakuazio-armadako gaixoei laguntzeko geratzea erabaki zuen. Alacanteko kostaldetik itsasontzi batzuetan Espainiatik irtengo zirelakoan, Alacantera itzuli ziren. 1939ko martxoaren 29an, faxista alemanek eta italiarrek inguratu zituzten. Alakanteko Los Almendros auzoko zelai batean izan zuen Elvira alaba.
1941ean atxilotu, akusatu eta kondenatu egin zuten Estatuko Segurtasunaren aurkako delitu batengatik. Las Ventas emakumeen kartzelan preso egon zen, eta presoen bizimodua hobetzeko lan egin zuen. Kartzeletan ere egon zen zigorra betetzen eta erizain gisa lan egiten; izan ere, alderdiak ez laguntzeko agindua eman zien arren, presoen eta haien seme-alaben egoera ikusita, antolatzea erabaki zuten. Era guztietako trikimailuak asmatu zituzten elkarri laguntzeko, bizi-baldintzak hobetuz eta heriotza-tasa handia murriztuz.[1]
1946an aske irten zen. 1947ko ekainaren 19an, ABC egunkariaren goizeko edizioan, aurreko egunean egindako Gerra Kontseiluari buruzko berria argitaratu zen. Bertan, harategi batean lapurreta egin zutenak, haren konplizeak eta estaltzaileak epaitzen ziren:
Rosa Cremónek erizain-zerbitzuak eman zizkion zauritutako lapur bati, epaitegiari ezer eman gabe.[2]
1955ean behin betiko askatasuna lortu zuen, Madrilgo Las Ventas emakumeen kartzelatik eta Segoviako espetxeetatik igaro ondoren.
Kataluniako Alderdi Komunistako militante izaten jarraitu zuen. 2005eko abenduaren 26an hil zen.
'36ko emakumeak' elkartea
36ko emakumeak
1997an, Rosak, 80 urtetik gorako emakume-talde batekin batera, “Mujeres del 36” elkartea sortu zuen, belaunaldi berriei gogorarazteko, emakumeak lortu dituen aurrerapen politiko eta sozialak, 1931n Errepublikaren etorrerarekin agerian geratu zen borroka baten ondorio direla. Eta, era berean, historia ahanzturan ez erortzeko.[3] Elkarteak iraun zuen hamar urteetan, 179 hitzaldi egin zituzten institutuetan, 35 unibertsitateetan, 185 elkarrizketa pertsonal, eta irrati- eta dokumental-programetan ere parte hartu zuten.
Elkartea 2006an desegin zen, elkartekideen adina zela eta.[4]
Ahozko funtsa
Mercedes Vilanova historialariak eta Mercedes Fernández-Martorell antropologoak jaso zuten Rosaren ahozko testigantza, beste zortzi emakumerekin batera. Materiala, 1997an, Bartzelonako Artxibo Historikoari eman zioten, eta, harrezkero, Fondo oral atalean gorde eta kontsulta daitekeen bildumetako bat da, zehazki, Fondo oral 36-ko Mujeres bilduma.
