Mochi (餅, もち, "gozopil") arroz likatsuz eginiko opiltxo japoniarra da. Arroza birrindu egiten da ore bihurtu arte, eta nahi den itxura ematen zaio. Japonian, tradizioz, mochitsuki izeneko zeremonia batean egiten da[1]. Urte osoan jaten den arren, mochiurteberri eguneko janari tradizionala da Japonian, eta ohikoa da garai horretan jatea.
Ez da nahastu behar daifuku gozopilarekin, mochi biribil eta barrubetea, nahiz eta Mendebaldean nahasketa oso hedatua dagoen.
Mochi zenbait osagai dituen jakia da, besteak beste polisakaridoak, lipidoak, proteinak eta ura dituena. Mochiak egitura heterogeneoa du: amilopektina-gelez, almidoi-pilorrez eta aire-burbuilaz osatua[2]. Almidoi-edukiari dagokionez, mochi egiteko erabiltzen den arrozak amilosa eduki txikia du eta amilopektina eduki handia, eta horrek gel-antzeko sendotasuna ematen dio. Mochi egiteko erabiltzen den japoniar arrozaren proteina kopurua handiagoa da ale biribileko arroz estandarrarena baino.
Prestaketa
Arroz egosia ehotzen harrizko motrailu batean zurmailu batez, mochitsuki zeremonian.
Tradizionalki, mochi arroz oso likatsuz egiten da (Risottoa prestatzeko erabiltzen den amilosarik gabeko ale zuriaren antzekoa), lanaldi gogor batean. Mochi tradizionalaren zeremonia Mochitsuki deitzen da Japonian:
Arroz likatsuz beratzen jartzen da gauean eta lurrinetan egosten da.
Arroz egosia zurmailu batekin (kine) ehotzen da motrailu tradizional batean (usu). Bi langilek txandaka lan egiten dute, batek mailuarekin jo eta besteak orea hezetu eta biratu. Erritmo konstantea mantendu behar dute, zurmailu asturanekin istripurik ez izateko.
Ondoren, ore likatsua eratzen da, hainbat forma eman dakiona, usu bola edo kubo bat.
Mochia arroz-irin gozo batekin ere presta daiteke (mochiko). Irina urarekin nahasten da, ore zuri opako likatsua prestatzeko, zartaginean edo mikrouhin-labean egosten dena[3] harik eta elastikoa eta apur bat garden bihurtu arte[4].
Gailu modernoekin, mochiak etxean egin daitezke, teknologiak ehotze lan neketsua automatizatzen baitu. Etxetresna elektrikoek espazio egokia eskaintzen dute, non orea egiteko hezetasuna eta tenperatura kontrolatu daitekeen.
Erabilera
Gozogintza
Japoniar gozoki tradizional asko (wagashi eta mochigashi) mochi orez egiten dira. Adibidez, daifukumochi biribil leun bat da, betegarri gozo batekin, hala nola anko babarrun gorriarekin edo soja pasta zuriarekin (shiro an). Ichigo daifuku marrubizko betegarria duen bertsioa da.
Mochi izozkia egiteko izozki bola txikiak mochiz biltzen dira. Japonian, izen ezagunena Yukimi Daifuku (雪見だいふく, "daifuku izoztua") da.
Daifuku
Ichigo daifuku
Yomogi daifuku
Zopak
Oshiruko (お汁粉) edo ozenzai azuki zopa gozoa da, mochi zatiekin. Neguan, japoniarrek berotzeko jan ohi dute.
Chikara udon ("udon ahaltsua") udon ziriol-zopa bat da, mochi txigortuarekin.
Zoni (ikus urteberriko jakiak).
Oshiruko
Zoni zopa
Urteberriko jakiak
Kagami mochi (鏡餅) Urteberriko dekorazio bat da, ohituraren arabera hautsi eta jaten dena kagami biraki ("ispiluaren irekiera") izeneko erritual batean.
Zoni (雑煮 edo ぞうに) zopa bat da, arroz galletak dituena. Urteberri egunean jaten da. Mochiaz gain, zoni zopak barazkiak ere baditu, hala nola taroa, azenarioa eta kamabokoa, gorriak eta zuriak.
Kinako mochi Urteberrian zorte ona izateko egiten den mochi plater bat da. Mochia sutan erregosten datza eta gero uretan murgiltzen, eta azkenik, azukrez eta kinakoz (soja irina) estaltzen.
