Markos Gimeno Vesga (Ermua, 1974ko maiatzaren 3a – Eibar, 2018ko abenduaren 7a) artista polifazetikoa eta hitz-joko egilea izan zen. Sormenerako gaitasun handiko gizona izan zen, bere ekoizpenak ukitu umoretsu eta ironikoz jantzi zituena. Ingurukoak alaitu, entretenitu eta pentsatzen jartzeko dohaina zeukan, baina bere bipolartasun gaixotasunaren ondorioz, depresio tarteak ere izaten zituen. 44 urterekin, bere buruaz beste egin zuen Eibarren.[1]
Musikan, Ermuko talde desberdinetan jardun zuen batik bat. Baxujolea izan zen lehenengo The Pepes taldean, gero Julio Kageta[2] rock taldearen azken formazioan, Dantzut-en beranduago,[1] eta azkenik, PAM edo Puto Amoak Matematiketan taldean. Diskoetako batzutan abeslari izateaz gain, letragile eta karatulagile ere aritu zen. [3]
Hitzak
1998tik aurrera,[4] Gimenok hitz-jokoak, homonimiak, palindromoak[5] (autore erotua esaten zion bere buruari) eta asmakizun[6] linguistikoak jorratu zituen euskaraz[7], espainieraz edo hizkuntzak nahasiz. Arlo hori jorratzen duten nazioarteko foroetan euskaldun bakanetako bat zen.[8][9][10][11]
Berak sortutako Hitzokeiren bitartez sareratu zituen hitz-joko batzuen adibidea:
MARGARETH TA CHER: Erresuma Batuko trikitilari bikote kontserbadorea.
LEIAKIDE: Star Wars sagako beste pertsonaia guztiak.
ZALDI EMOA: My Chemical Romance gustatzen zaion euskal komikigilea.
XALBADOR DE BAHIA: brasildar bertsolari ospetsua.
INTXAURRA: haurrak puzten dituen fruitua (alergiengatik ziurrenik).
Antzezle
Markos Gimeno gogoan 2019ko Goya sarietan
Juanma Rodriguezekin, “Hipo y Kondrias”[12] eta “Macho-maris”[13] bikote artistikoa osatu zuen, 2011tik aurrera.[14] Azkenaldian “SkizopozikS” errezitaldi hitzperimentala antzezten ari zen bakarka.[15]
2023 urtean Joseba Sarrionandiak idazleak ermuarraren hitz jokoetan oinarritutako "Markos Gimenoren 101 Letrakartel" liburua argitaratu zuen, formatu handiko kartel eta aipu literario ezberdinez osatua.[21][22][23]
"Markos Gimenoren obrak hizkuntzaren normaltasun faltsutik ateratzen gaitu, hizkuntza bizileku eta sormen espazio bihurtuz: palindromo ustekabekoak, hitz asmatu barregarriak, anagramak, grafiti ederrak… (...) Markosen jenialtasuna erreibindikatu nahi dut 101 Letrakartel liburuarekin."
Joseba Sarrionandia
Aitortzak
Palindromoekin ilustratutako kartelak Gernikako Euskal Herria Museoaren erakusketan ikusgai.
Bere heriotzaren albisteak Gimenoren inguruko lagun eta artisten bat-bateko erantzuna ekarri zuen. Besteak beste:
haren heriotzaren 404garren egunean Ermuan "404 días sin Markos Gimeno Vesga" izenburupeko omenaldi ekitaldia egin zen[25]
2020an Gimenoren ordenagailuako material argitara gabea sailkatzen jardun ostean egindako audiobisuala[26]
2023ko azarotik 2024ko martxora Gernikako Euskal Herria Museoan ikusgai egon zen "Markos Gimenoren Karteletrak" erakusketa, artistaren palindromoan inspiratuta hainbat irudigilek ilustratutako lan desberdinez osatua. [27][28] Erakusketa hau, besteak beste, BergarakoOlaso dorrean ere ikusgai egon zen 2024ko maiatzetik ekainera[29] eta Ermuan, jaioterrian, 2024ko irailean.[30][31]
