Lydia Rabinowitsch-Kempner

Lydia Rabinowitsch-Kempner

Bizitza
JaiotzaKaunas, 1871ko abuztuaren 22a
Herrialdea Alemania
HeriotzaBerlin, 1935eko abuztuaren 3a (63 urte)
Familia
Seme-alabak
Hezkuntza
HeziketaZuricheko Unibertsitatea
Bernako Unibertsitatea
Robert Koch Institute (en) Itzuli
Hizkuntzakalemana
Jarduerak
Jarduerakbiologoa, medikua eta mikologoa
Lantokia(k)Filadelfia eta Berlin
Enplegatzailea(k)Woman's Medical College of Pennsylvania (en) Itzuli

Lydia Rabinowitsch-Kempner (Kaunas, 1871ko abuztuaren 22a – Berlin, 1935eko abuztuaren 3a) lituaniar-alemaniar bakteriologo eta mediku judua zen, tuberkulosiari eta osasun publikoari buruzko ikerketagatik ezaguna.[1][2][3] Prusiako bigarren emakume irakaslea izan zen.

Biografia

Lydia Rabinowitsch Kovnon jaio zen, Errusiar Inperioan (orain Kaunas, Lituania). Bere jaioterriko gimnasium femeninoan hezia izan zen, baita latinez eta grekoz ere. Ondoren, natur zientziak ikasi zituen Zuricheko eta Bernako (MD) unibertsitateetan.[4] Graduatu ondoren, Berlinera joan zen, eta Robert Koch irakasleak bakteriologiako ikasketekin jarraitzeko aukera eman zion, Gaixotasun Kutsakorretarako Institutuan.[3] Prussian irakasle izan zen bigarren emakumea izan zen, eta Berlinen lehena.

1895ean Filadelfiara joan zen, eta han hizlari izendatu zuten, eta, ondoren, irakasle Pennsylvaniako Emakumeen Medikuntza Unibertsitatean. Han institutu bakteriologiko bat sortu zuen, Berlinen Koch irakaslearekin udan ikasten jarraitzen zuen bitartean.[3][5]

1896an hitzaldi bat eman zuen Berlingo Emakumeen Nazioarteko Kongresuan, hainbat herrialdetan emakumeek medikuntza ikasteari buruz. 1904an Wroclawko biltzar zientifikoan higiene eta bakteriologia ataleko buru izan zen.[4]

Rabinowitschek Mycobacterium tuberculosis eta Mycobacterium bovis esnekien bidez transmititzen zen ikertu zuen. Bere senarrarekin egindako lanak "Freund adjuvant" farmakoaren garapena ekarri zuen. BCG txerto asmatu berriaren aldekoa zen.[6]

Berlingo memoria-plaka, Jüdische Ärzte, Turmstraße 21, Berlin-Moabit, Alemania

Gilen II.a Alemaniakoak irakasle tituluarekin omendu zuen 1912an, baina horrek prentsan erreakzio antisemita eragin zuen, eta ezin izan zuen posizio akademikorik lortu Berlinen.[7] Hala ere, Berlingo Moabit Ospitaleko laborategi bakteriologikoko zuzendari izatera iritsi zen 1918tik 1933ra. Gero, urtebete eman zuen Journal of Tuberculosis aldizkariko zuzendari gisa.[8]

1898an Berlingo Walter Kempner doktorearekin (1869-1920) ezkondu zen,[7] eta hara itzuli zen.[9] Bere semea, Walter Kempner (jr.) (1903-1997) medikuntzan doktorea ere izan zen, eta bere arroz-dietarengatik izan zen ezaguna.[10] Bere beste semea Robert Kempner (1899-1993) legelaria zen. Alaba bat, Nadja Kempner, tuberkulosiak jota hil zen 1932an.

Rabinowitsch-Kempner, bere senar, alaba eta seme Roberten hilobien hilarria, Parkfriedhof Lichterfelde, Berlin.

Emakumeen eskubideen defendatzaile sutsua izan zen, bereziki zientzian.[3] 1935ean hil zen, Berlinen, 63 urte zituela, ezagutzen ez diren arrazoiengatik.

Bibliografia

  • Anna Plothow. Der Weltspiegel, urria 27, 1904.
  • Deutsche Hausfrauenzeitung, 1897ko uztaila, Isidore Singer eta Regina Neisserren eskutik.
  • Beiträge zur Entwickelungsgeschichte der Fruchtkörper einiger Gastromyceten, L Rabinowitsch, 1894.[11]

Erreferentziak

  1. ↑ (Ingelesez) Creese, Mary R. S.; Creese, Thomas M.. (2004). Ladies in the Laboratory II: West European Women in Science, 1800-1900 : a Survey of Their Contributions to Research. Scarecrow Press ISBN 978-0-8108-4979-2. (Noiz kontsultatua: 2024-08-30).
  2. ↑ (Ingelesez) Kaufmann, Stefan H. E.. (2022-08). «Lydia Rabinowitsch-Kempner, a TB researcher and role model» Nature Reviews Immunology 22 (8): 464–464.  doi:10.1038/s41577-022-00754-9. ISSN 1474-1741. (Noiz kontsultatua: 2024-08-30).
  3. ↑ a b c d (Gaztelaniaz) Stadler, Marta Macho. (2017-08-22). «Lydia Rabinowitsch-Kempner, bacterióloga» Mujeres con ciencia (Noiz kontsultatua: 2024-08-30).
  4. ↑ a b «RABINOWITSCH-KEMPNER, LYDIA - JewishEncyclopedia.com» www.jewishencyclopedia.com (Noiz kontsultatua: 2024-08-30).
  5. ↑ (Ingelesez) sysadmin. (2019-02-10). «Lydia Rabinowitsch-Kempner (1871-1935)» Smithsonian Institution Archives (Noiz kontsultatua: 2024-08-30).
  6. ↑ (Ingelesez) Kaufmann, Stefan H. E.. (2022-08). «Lydia Rabinowitsch-Kempner, a TB researcher and role model» Nature Reviews Immunology 22 (8): 464–464.  doi:10.1038/s41577-022-00754-9. ISSN 1474-1741. (Noiz kontsultatua: 2024-08-30).
  7. ↑ a b (Ingelesez) «Lydia Rabinowitsch-Kempner» Jewish Women's Archive (Noiz kontsultatua: 2024-08-30).
  8. ↑ Sánchez, Manuel. (sábado, 11 de febrero de 2017). «Curiosidades de la Microbiología: La historia de Lydia Rabinovich-Kempner» Curiosidades de la Microbiología (Noiz kontsultatua: 2024-08-30).
  9. ↑ (Ingelesez) Klemmer, Philip; Grim, Clarence E.; Luft, Friedrich C.. (2014-10). «Who and What Drove Walter Kempner?: The Rice Diet Revisited» Hypertension 64 (4): 684–688.  doi:10.1161/HYPERTENSIONAHA.114.03946. ISSN 0194-911X. (Noiz kontsultatua: 2024-08-30).
  10. ↑ Carolina Academic Press website, Walter Kempner and the Rice Diet (Preface), by Barbara Newborg and Florence Nash, 2011. .
  11. ↑ Maroske, Sara; May, Tom W.. (2018-03). «Naming names: the first women taxonomists in mycology» Studies in Mycology 89: 63–84.  doi:10.1016/j.simyco.2017.12.001. ISSN 0166-0616. PMID 29910514. PMC 6002341. (Noiz kontsultatua: 2024-08-30).

Kanpo estekak