Gurutzi Lemoan jaio zen. Daniel Arregi lemoarra izan zuen aita eta Areatzako Arantzazu Azpeitia ama. Sei neba-arrebetan zaharrena izan zen bera. Ondoren, heldu ziren, Jose Mari, Juan Mari, Angel, Jesus Mari eta Luis Mari haren nebak. Gerra zibilaren eraginez Lemoatik alde egin behar izan zuten eta Enkarterrian eta Deustun bizi izan ostean, Durangora heldu zen Arregi-Azpeitia familia Gurutzik 4 bat urte zituenean. Harrezkero Durango bizi izan zen harik eta Eubako Orue egoitzara joan arte.[4]
Hezkuntza
Politika eta Gizarte Zientzietan lizentziatu zen Deustuko Unibertsitatean. Función de la ermita en la vecindad tradicional de Bizkaia doktore-tesia aurkeztu zuen Unibertsitate horretan bertan.[5][6]
Eskoriatzako Irakasle Eskolan Kultura Antropologiako ikastaroak eman zituen 1982tik 1984ra.[9] Bilboko Labayru Institutuko Etnografia Saileko zuzendaria izan zen, eta Bilboko Arkeologia, Etnografia eta Historia Museoa kudeatzen duen Patronatuko kide 1981-1989 bitartean. Eusko Ikaskuntzako idazkariorde izan zen (1979-1984), Antropologia-Etnografia Saileko lehendakari (1979-1986), eta idazkari-kudeatzaile (1982-1990).[10]
Herrigintzan
Gurutzi Arregi Gerediaga elkarteko bileran
Frankismo osteko Durangoko lehenengo udalbatzan zinegotzia izan zen Arregi. Durangoko Arte eta Historia Museoaren bultzatzailea ere izan zen. Halaber, Gerediaga Elkarteko lehenengo bazkideetakoa. Ondoren, idazkari kargua hartu zuen elkartean. Beste hainbat kultur mugimendutan ere parte hartu zuen, Durangoko Kurutziaga ikastolaren sorreran esate baterako.[9][11]
Inmemoriam de nuestro maestro don José Miguel de Barandiarán argitaratu zuen, Jose Migel Barandiaran antropologoari bere heriotzaren karietara egindako omenaldia.[14]
Sariak eta aitorpenak
2004an, Durangoko Udalak Aukera Berdintasunerako saria eman zion, garai goiztiarrean emakumeak ardura-postuak lortzeko egin zituen ahaleginengatik.
2012 Labayru Fundazioak Ohorezko Kideen artean sartu zuen.
2015 Bilboko elizbarrutiko Ondare Artistikoaren aipamena saria eman zitzaion "Bilboko elizbarrutiko ondare material eta immaterialaren bilketa eta berreskuratze lanari eta ondare artistiko eta kulturalaren zabalkundeari egindako ekarpenagatik".[15]
2020ko urrian Durangoko Udalak Gurutzi Arregi etnografoa adopziozko alaba izendatzeko prozedura hasi zuen, Durangoko hamar bat lagunek egindako eskariari erantzunez. Udalbatza osatzen duten zinegotzi guztiek aho batez erabaki zuten izendatze-prozesuari hasiera ematea.[16][17][18]
2020ko azaroaren 12an, Gurutzi jaio zeneko urteurrenean, Durangoko udalak adopziozko alaba izendatu zuen, aho batez, eta omenaldi-ekitaldia eskaini zioten San Agustin kulturgunean.[19]
Heriotza
2020ko maiatzaren 6an hil zen Gurutzi.[9] Labayruko kideek agur sentituak dedikatu zizkioten, tartean Adolfo Arejita fundazioko zuzendariak:[20]
«
Beragaitik izan ez balitz, Labayru (lehen Ikastegia, orain Fundazioa) ez zan heldu dan puntura ailegauko. Helmuga non egoan jakin eta haraino ailegetan ahalegin guztiak egin. Erakundea, formaltasunen gainetik, edukiz hornitzen bultz egin.
