Gluoi

Gluoi
Konposaketabaliorik ez ()
Elkarreraginakelkarreragin nuklear indartsu, grabitazio, elkarreragin nuklear indartsu eta elkarreragin nuklear indartsu
AntipartikulaGluoi
Masa inbariantea0 eV/c²
Partikula desegiteabaliorik ez (baliorik ez)
Karga elektrikoa0 e
Materia osatzen duten oinarrizko partikulen izenak eta karga elektrikoak.

Gluoia (izena ingelesezko glue hitzetik dator, eta «lekeda» esan nahi du; hori, era berean, latinezko glūten hitzetik dator, «itsatsi» esan nahi duen frantsesezko gluer hitzaren bidez) elkarreragin nuklear indartsuaren bosoi eramailea da, funtsezko lau elkarreraginetako bat. Ez du masarik, ezta karga elektrikorik ere, baina bai kolore karga, eta, ondorioz, elkarreragin indartsua igortzeaz gain jasan ere egiten du.

Gluoien existentzia proposatzen eta euren dinamika deskribatzen duen teoria kromodinamika kuantiko deritzo. Izenak "lekeda"ri (glue) erreferentzia egiten dio. Partikula hauek dira quarkak nukleoien barnean "elkartzen" dituztenak.

Propietateak

Fotoia bezala, gluoia masarik gabeko bosoi bat da, 1 espina duena. Quarkek bezala gluoiek kolore karga dute, quarken kolore aldaketaren araberakoa dena. Quarkak gluoiak elkartrukatzerakoan kolorez aldatzen dira, eta honela, quarkak eta gluoiak osatutako sistemaren kolore karga osoa, igortzearen zein xurgatzearen aurretik edo ondoren berbera da.

Adibidez, quark gorri bat gluoi bat igortzerakoan urdin bihurtzen bada, orduan gluoi gorri-antiurdin bat igortzen duelako da (gluoiaren zati gorria quarkak galtzen duen gorria da, eta antiurdina quarkak lortzen duen urdina ezabatzeko da). Sistemak kolore karga neto gorria du.

Era berean zortzi gluoi mota daude, zeinetako bakoitza kolore-antikolore konbinaketa bat den. Quarkek eta gluoiek kolore karga total neutroa duten partikula konposatuak eratzen dituzte (partikula konposatuak zuriak direla esaten da).

Quarken konfinamendua

Eurek euren elkarreragin propioa jasaten dutenez, quarkak elkartzen dituzten gluoiek quarkak indar handiarekin banatzea eragozten duen soka formako kolore eremu bat sortzen dute. Soka formako egitura hauen eraketak gluoien aldetik elkarreragin honen efektuaren eremua 10-15 metroko distantziara mugatzen du (gutxi gora-behera nukleo atomiko baten tamaina).

Grabitate indarra edo elektromagnetismoarekin gertatzen ez den bezala, euren artean quark pare bat banatzen saiatuz gero, kolore eremuak quark horietatik askoz indar handiagoarekin tiratzen du, quarkak bere jatorrizko luzerara itzultzen saiatzen den "gluoizko malguki" baten bidez elkartutako egongo bailitzan. Honen ondorioz, quarkak eta gluoiak detektatzeko oso zailak diren partikulak dira eta eurek osatzen dituzten partikulak diren hadroiak soilik ikus ditzakegu.

Malguki honen bidez elkartutako bi quark horrenbeste banatzen direnean, sisteman horrenbeste energia metatzen da sistemarentzat askoz errazagoa dela quark berriak sortzea kolore eremua energia gutxiagoko egoera batetara itzultzeko. Hau kolore eremuaren energiaren zati bat materia berri bihurtzearen emaitza da .

Hadroien masa

Gluoiak hadroien zati ere badira, eta sortzen duten kolore eremuaren energia da hadroien masa gehienaren erantzulea . Protoiaren kasuan honako hau ikus daiteke:

Eta ondorioz, protoiaren masaren zati handi bat kolore eremuaren energiaren ondorio da.

Hondarreko elkarreragin nuklear indartsua

Hadroiek kolore karga neutroa duten arren, hadroi ezberdinetako quarkak indar handiz erakar litezke euren artean, nukleoien kasuan baita indar elektromagnetikoa baino handiagoarekin. Hadroi ezberdinen arteko indartsu izaerako indar honi hondarrekoa deritzo, eta nukleo atomikoa egonkorra izateaz arduratzen dena da, honek karga elektriko positibo ugari izan arren.

Kanpo estekak

Read other articles:

Jesenwang

Jesenwang Lambang kebesaranLetak Jesenwang di Fürstenfeldbruck NegaraJermanNegara bagianBayernWilayahOberbayernKreisFürstenfeldbruckMunicipal assoc.Mammendorf Pemerintahan • MayorJohann Wieser (Wählergruppe Einigkeit)Luas • Total15,30 km2 (590 sq mi)Ketinggian558 m (1,831 ft)Populasi (2013-12-31)[1] • Total1.490 • Kepadatan0,97/km2 (2,5/sq mi)Zona waktuWET/WMPET (UTC+1/+2)Kode pos82287Kode area telep...

 

Alpha Air

Alpha Air IATA ICAO Callsign 7V ALH ALPHA AIR Founded1976Ceased operations1995Fleet size2 (1995)HeadquartersLos AngelesAlpha Air is a defunct regional airline based in Los Angeles. History Alpha Air was founded in 1984 with base Van Nuys Airport and operated flights between Bishop and Mammoth Lakes from Los Angeles with a Cessna 402.[1] Alpha Air was the first scheduled airline to fly to Bishop which previously had no scheduled airline service.[1] In 1985 Alpha Air moved its h...

 

كأس إيطاليا 1991–92

يفتقر محتوى هذه المقالة إلى الاستشهاد بمصادر. فضلاً، ساهم في تطوير هذه المقالة من خلال إضافة مصادر موثوق بها. أي معلومات غير موثقة يمكن التشكيك بها وإزالتها. (نوفمبر 2019) كأس إيطاليا 1991–92 تفاصيل الموسم كأس إيطاليا  النسخة 45  البلد إيطاليا  التاريخ بداية:21 أغسطس 1991  ...

Первородный грех

Об экономическом термине см. Первородный грех (экономика). ХристианствоБиблия Ветхий Завет Новый Завет Евангелие Десять заповедей Нагорная проповедь Апокрифы Бог, Троица Бог Отец Иисус Христос Святой Дух История христианства Апостолы Хронология христианства Ран...

 

Первородный грех

Об экономическом термине см. Первородный грех (экономика). ХристианствоБиблия Ветхий Завет Новый Завет Евангелие Десять заповедей Нагорная проповедь Апокрифы Бог, Троица Бог Отец Иисус Христос Святой Дух История христианства Апостолы Хронология христианства Ран...

 

Yehoshua Feigenbaum

Israeli footballer Yehoshua Feigenbaum Feigenbaum in 1970Personal informationFull name Yehoshua FeigenbaumDate of birth (1947-12-05) 5 December 1947 (age 76)Place of birth Jaffa, Mandatory PalestineHeight 1.80 m (5 ft 11 in)Position(s) StrikerSenior career*Years Team Apps (Gls)1964–1979 Hapoel Tel Aviv 440 (131)1979–1980 Shimshon Tel Aviv 27 (10)1980–1981 Hapoel Jerusalem 29 (5)1981–1982 Hapoel Ramat Gan 36 (17)1982–1983 Hapoel Haifa 21 (7)1983 Beitar Ramla[2...

Sekolah Internasional Dili

Sekolah Internasional DiliInformasiAlamatLokasiDiliSitus webwww.distimor.orgMoto Sekolah Internasional Dili adalah sekolah internasional berbahasa Inggris yang terletak di Dili, ibu kota Timor Leste. Sekolah Internasional Dili diakreditasi oleh International Baccalaureate Organization, Victorian Curriculum and Assessment Authority, dan Kementerian Pendidikan, Pemuda dan Olahraga Timor-Leste. Ringkasan Sekolah Internasional Dili didirikan pada tahun 2002 oleh sekelompok orang tua yang ber...

 

Men of Boys Town

Men of Boys TownPoster rilis teatrikalSutradaraNorman TaurogProduserJohn W. Considine Jr.SkenarioJames Kevin McGuinnessPemeranSpencer TracyMickey RooneyBobs WatsonLarry NunnDarryl HickmanHenry O'NeillPenata musikHerbert StothartSinematograferHarold RossonPenyuntingFrederick Y. SmithPerusahaanproduksiMetro-Goldwyn-MayerDistributorMetro-Goldwyn-MayerTanggal rilis 11 April 1941 (1941-04-11) Durasi106 menitNegaraAmerika SerikatBahasaInggrisAnggaran$862.000[1]Pendapatankotor$3.1...

 

Histoire naturelle (Pline l'Ancien)

Pour les articles homonymes, voir Histoire naturelle (homonymie). Cet article est une ébauche concernant la Rome antique et la littérature. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. Consultez la liste des tâches à accomplir en page de discussion. Histoire naturelleTitre original (la) Naturalis historiaLangue LatinAuteur Pline l'AncienGenre EncyclopédieSujet Histoire naturelleDate de création 74L...

约翰斯顿环礁

此條目可参照英語維基百科相應條目来扩充。 (2021年5月6日)若您熟悉来源语言和主题，请协助参考外语维基百科扩充条目。请勿直接提交机械翻译，也不要翻译不可靠、低品质内容。依版权协议，译文需在编辑摘要注明来源，或于讨论页顶部标记{{Translated page}}标签。 约翰斯顿环礁Kalama Atoll 美國本土外小島嶼 Johnston Atoll 旗幟颂歌：《星條旗》The Star-Spangled Banner約翰斯頓環礁...

 

161st Street station (IRT Third Avenue Line)

New York City Subway station in Bronx (closed 1973) For the station complex actually at East 161st Street and River Avenue, see 161st Street–Yankee Stadium (New York City Subway). New York City Subway station in Bronx, New York 161st Street Former New York City Subway stationSign along the platform for the former 161st Street Third Avenue El.Station statisticsAddressEast 161st Street and 3rd AvenueBronx, NY 10455BoroughBronxLocaleMorrisaniaCoordinates40°49′23″N 73°54′33″...

 

美国众议院

此條目需要补充更多来源。 (2021年7月4日)请协助補充多方面可靠来源以改善这篇条目，无法查证的内容可能會因為异议提出而被移除。致使用者：请搜索一下条目的标题（来源搜索：美国众议院 — 网页、新闻、书籍、学术、图像），以检查网络上是否存在该主题的更多可靠来源（判定指引）。 美國眾議院 United States House of Representatives第118届美国国会众议院徽章 众议院旗...

Swedish National Courts Administration

Swedish National Courts AdministrationDomstolsverket (DV)The coat of arms of the Swedish National Courts AdministrationAgency overviewFormed1975HeadquartersJönköpingMinister responsibleMorgan Johansson, (Ministry of Justice)Agency executiveMartin Holmgren[1], (Director-General)Parent agencyMinistry of JusticeKey documentsRegleringsbrevInstruktionWebsitedomstol.se The Swedish National Courts Administration (SNCA) (Swedish: Domstolsverket) is a Swedish administrative authority organiz...

 

Ковтуненко Олександр Володимирович

У Вікіпедії є статті про інших людей із таким прізвищем: Ковтуненко. Ковтуненко Олександр Володимирович Народився 23 червня 1968(1968-06-23) (55 років)Київ, Українська РСР, СРСРКраїна  СРСР УкраїнаДіяльність політикAlma mater Київський національний економічний університет імен...

 

Östergötland

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Östergötland – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (October 2020) (Learn how and when to remove this message) Historical province of Sweden Historical province in Götaland, SwedenÖstergötlandHistorical province Coat of armsCoordinates: 58°24′57...

Robert Burnes

Uncle of the poet Robert Burns (1719-1789) Robert BurnesObelisk commemorating Robert and John Burnes at StewartonBorn1719Clochnahill Farm, Kincardineshire, ScotlandDied3 January 1789(1789-01-03) (aged 69–70)Stewarton, ScotlandOccupation(s)Quarryman, gardener, land steward and teacher[1]SpouseAgnes CraigChildren4RelativesWilliam Burnes (brother) Robert Burnes or Robert Burness (1719 – 3 January 1789) was a paternal uncle of the poet Robert Burns. He left the family farm of Clo...

 

日本国与美利坚合众国关于南方诸岛和其他岛屿的协定

此條目已列出參考文獻，但因為沒有文內引註而使來源仍然不明。 (2018年8月28日)请加上合适的文內引註来改善这篇条目。 小笠原归还协定日本国与美利坚合众国关于南方诸岛和其他岛屿的协定條文美国放弃其在南方诸岛的权益，并完全将该地行政、立法、司法上的权力移交给日本。簽署日1968年4月5日（东京）生效日1968年6月26日簽署者佐藤榮作、林登·約翰遜締約方日本、美...

 

Heron Gate

Neighbourhood in Ottawa, Ontario, CanadaHeron GateNeighbourhoodSandalwood ParkHeron GateLocation within OttawaCoordinates: 45°22′40″N 75°39′00″W / 45.37778°N 75.65000°W / 45.37778; -75.65000CountryCanadaProvinceOntarioCityOttawaGovernment • MPsDavid McGuinty • MPPsJohn Fraser • CouncillorsMarty Carr, Jessica Bradley • Community associationHerongate Tenant CoalitionArea • Total1.538 km2 (0.594...

Para-cycling classification

Process of classifying disabled cycling participants Para-cycling classification is the process of classifying participants in para-cycling covering four functional disability types. The classification system includes classes for handcycles for people who have lower limb mobility issues. The sport is governed by the Union Cycliste Internationale (UCI). Definition There are fourteen classifications based on functional disability type.[1] The blind classifications are based on medical c...

 

World Vaisnava Association

International Hindu organization World Vaisnava Association —Visva Vaisnava Raj SabhaAbbreviationWVA–VVRSEstablished18 November 1994 (29 years ago) (1994-11-18)[1][2]Founders28 sannyasis and members of 19 missions[1][2]Founded atVrindavan, IndiaTypeReligious organizationPurposeMediationEducationalMissionaryReligious studiesSpiritualityHeadquartersVrindavan, India[1]Area served WorldwideOfficial languages EnglishPresidentSrila Bhakti B....