Gipuzkoako Errepublika

Gipuzkoako Errepublika independentea eratzeko proposamena egin zuten Gipuzkoako Batzar Nagusiek 1794ko abuztuaren 14an. Frantziarren inbasioa gertatzen ari zen bitartean, Getarian bildutako Batzar Nagusiek, 46 herritako batzarkidek osatuek, Frantziaren babespeko errepublika bat eratzea babestu zuten. Agintari iraultzaile frantsesek, ordea, ez zioten Gipuzkoari inongo maniobra ahalmen politikorik aitortu, eta batzarkide horiek atxilotuak izan ziren. Batzarkideen erabakiak Manuel Godoy espainiar estatu idazkaria eta agintariak aztoratu zituen Gipuzkoaren kontra.

Historia

Fernando VI.aren eta Karlos III.aren erreinaldiek, borboitarren joera zentralistaren ondorioz, gogortu egin zituzten euskal foruen aurkako erasoak.[1]1794ko abuztuaren 1ean, Konbentzioaren Gerra zela eta, Moncey jeneralak zuzendutako armada frantsesak Nafarroatik Irun hartu zuen Bidasoan behera. Egun berean Hondarribia hartu zuten, eta hurrengo egunetan Monceyren armadaren eskuetan geratu ziren Pasaia, Lezo eta Hernani; Donostia errenditu zen borrokarik gabe (abuztuaren 3an).

Espainietako Koroaren joera zentralista zela medio, Gipuzkoan haserrea zen nagusi, eta frantsesekin ituna egin nahi izan zuten[2]. Abuztuaren 16an, Getarian bildutako Batzar Nagusiak Espainiaren menpetik atera ziren[3], eta Frantziaren protektoratupean jarri, Gipuzkoako Errepublika izendatzea eskatu zieten Konbentzioko mandatariei. Bertan, Gipuzkoako 46 herrik parte hartu zuten.[4] Abuztuaren 26an Donostiako alkateak ez zuen Gipuzkoako Errepublika aldarrikatu baizik eta Frantziari menpekotasuna,[argitu] errepublika eskatu ziotenean Napoleon Bonaparteren ordezkaria zen Salbert Pinetek 46 gipuzkoar ordezkariak atxilotu eta Baionan preso zituelako. Horrela bukatu zen Errepublika.

Bitartean, errepublikaren alde bozkatu ez zutenak Arrasaten bildu eta erresistentzia antolatu zuten irailaren 1ean egindako Batzar batean.[4] Gabriel Mendizabalek zuzendutako Milizia Forala gogor borrokatu arren, ezin izan zuten frantziar armada gelditu. Abuztuan eta irailean, bizkaitarrak eta arabarrak ere errenditu ziren. Monceyk Gasteiz abuztuaren 17an eta Bilbo abuztuaren 19an konkistatu zituen, eta armada iraultzailea Miranda Ebroraino ailegatu zen. 1795eko uztailaren 22an Frantzia eta Espainiak behin betiko bake-ituna sinatu zuten. Basileako bakea izeneko itun honen bitartez, Frantziak Espainiari Katalunian eta Euskal Herrian kendutako eskualdeak itzultzearen truke, Espainiak Frantziari Hispaniolan zituen lurraldeak eman zizkion.

Atxilotutako 46 gipuzkoarren truke Espainiak bost urtez 150 Andaluziako zaldi eta 150 behor, 1000 ardi eta 100 ahari eman behar izan zizkion. Espainiako koroak ez zuen hitza bete eta Gipuzkoako errepublika aldarrikatu zuten euskaldunak zigortu egin zituen, inhabilitazioz, kartzelaz, eta deserriaz. Manuel Godoyk bere memorietan honela gogoratu zituen une haiek:


« 1794ko abuztuaren 2an frantziar gudarosteek Euskal Probintziak setiatu eta 36 ordutan Donostiara ailegatu ziren erresistentzia topatu gabe.

Donostiako okupazioa ez zen armen bidezko ekintza izan. Hainbat gipuzkoar sasipolitikari Adrien de Moncey jeneralaren lilurak jota erori ziren, hitz eman baitzien herrialdea errepublika independente bilakatuko zuela. Gizon sinesberak haiek, hiria frantsesen esku utzi zuten... [5]

»


Proposamena

Bost ideia biltzen zituen: errespetatzea gipuzkoarren fede katolikoa, errespetatzea foruak eta ohiturak, 1200 urtera arte izan zen bezala probintzia independentea izatea, gipuzkoarrak ez behartzea armak hartzera eta frantziarrak izatea akordio horren berme. Agintari frantsesei ez zitzaien proposamena gustatu, eta lurraldea konkistatu zuten. Halere, Gipuzkoaren eta Espainiaren arteko tentsioak azaleratu zituen, eta 20 urte geroago, 1813ko Donostiako sarraskiaren garaietan, espainiar militar ugarik donostiarrei eta gipuzkoarrei erra zietela dokumentatuta dago.[6]

Erreferentziak

  1. ↑ Gipuzkoako Batzar Nagusiak. Gipuzkoako Lurralde Historikoa. Historia. Aro Garaikidea. .
  2. ↑ Zabala Unzurrunzaga, José Antonio. (1989). Guipuzcoa, ante la invasión de los convencionales: Actitudes divergentes. Donostia: Eusko Ikaskuntza, 51-71 or. ISSN 0212-7016..[Betiko hautsitako esteka]
  3. ↑ (Gaztelaniaz) Junta General de Guipuzcoa, Guetaria, 16 de Agosto de 1794: Acta. .
  4. ↑ a b Oliden, Kepa. (2009/IV/19). «Mondragón y la Gipuzkoa española» Diario Vasco.
  5. ↑ Jatorrizko testua gaztelaniaz:
    « El 2 de agosto de 1794 las tropas francesas cercaron las Provincias Vascas y en 36 horas llegaron a San Sebastián sin encontrar resistencia.

    La ocupación de San Sebastián no fue un hecho de armas. Varios politicastros guipuzcoanos se dejaron seducir por el general Adrien de Moncey, quien les prometió convertir la provincia en República independiente. Estos crédulos hombres... entregaron la ciudad a los franceses...

    		»

  6. ↑ https://www.argia.eus/efemerideen-kanala/gipuzkoako-errepublika-independentea-eratzeko-proposamena-egin-zuten-gipuzkoako-batzar-nagusiek

Ikus, gainera

Kanpo estekak

Read other articles:

Body on Me (Nelly song)

For the song by Rita Ora, see Body on Me (Rita Ora song). 2008 single by Nelly featuring Akon and AshantiBody on MeSingle by Nelly featuring Akon and Ashantifrom the album Brass Knuckles and The Declaration ReleasedJune 10, 2008Recorded2008GenreHip hopR&BLength3:31 (Brass Knuckles version)3:20 (The Declaration version)3:57 (alternative version)2:57 (UK radio edit)LabelDerrtyUniversal MotownSongwriter(s)Cornell Haynes, Jr.AkonAshantiGiorgio TuinfortProducer(s)AkonGiorgio TuinfortNelly ...

 

2018 FIFA World Cup Group A

2018 postage stamp from Russia depicting group A of the 2018 FIFA World Cup group stage. Group A of the 2018 FIFA World Cup took place from 14 to 25 June 2018.[1] The group consisted of Russia, Saudi Arabia, Egypt, and Uruguay. The top two teams, Uruguay and Russia, advanced to the round of 16.[2] Teams Draw position Team Pot Confederation Method ofqualification Date ofqualification Finalsappearance Lastappearance Previous bestperformance FIFA Rankings October 2017[nb 1&#...

 

Pungoteague, Virginia

Census-designated place in Virginia, United StatesPungoteague, VirginiaCensus-designated placeVillage General Store in Pungoteague, July 2018Location in Accomack County and the state of Virginia.Coordinates: 37°37′44″N 75°49′2″W / 37.62889°N 75.81722°W / 37.62889; -75.81722[1]CountryUnited StatesStateVirginiaCountyAccomackElevation[1]26 ft (8 m)Population (2010) • Total347Time zoneUTC−5 (Eastern (EST)) ...

Stasiun Mikawa (Niigata)

Artikel ini perlu diwikifikasi agar memenuhi standar kualitas Wikipedia. Anda dapat memberikan bantuan berupa penambahan pranala dalam, atau dengan merapikan tata letak dari artikel ini. Untuk keterangan lebih lanjut, klik [tampil] di bagian kanan. Mengganti markah HTML dengan markah wiki bila dimungkinkan. Tambahkan pranala wiki. Bila dirasa perlu, buatlah pautan ke artikel wiki lainnya dengan cara menambahkan [[ dan ]] pada kata yang bersangkutan (lihat WP:LINK untuk keterangan lebih lanjut...

 

Rencana Bakker-Schut

Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada Februari 2023. Rencana Bakker-Schut. Di sebelah kiri adalah Belanda, di sebelah kanan adalah wilayah Jerman, dan wilayah yang diwarnai adalah wilayah yang rencananya akan diserahkan kepada Belanda. Rencana Bakker-Schut adalah rencana penyerahan wilayah Jerman ke Bel...

 

Keramik

Vas porselin Cina (Dinasti Qing) abad ke-18. Keramik merupakan jenis produk yang dibuat dengan bahan utama tanah liat yang dibentuk dan dibakar dengan suhu 600º Celcius hingga lebih dari 1300º Celcius sehingga terjadi perubahan sifat tanah liat menjadi lebih kuat. Keramik sudah dikenal sejak zaman neolitikum. Sejumlah penemuan purbakala seperti pecahan kecil tembikar di bukit kulit kerang Sumatera menjadi bukti keberadaan keramik di masa lampau.[1] Awalnya keramik hanya dibuat untuk...

Demographics of Morocco

Demographics of Morocco Demographics of MoroccoPopulation pyramid of Morocco in 2020Population37,02 million (2023 est.)Growth rate1.31% (2022 est.)Birth rate17.42 births/1,000 population (2022 est.)Death rate6.6 deaths/1,000 population (2022 est.)Life expectancy73.68 years • male71.98 years • female75.46 years (2022 est.)Fertility rate2.05 children born/woman (2023 est.)Infant mortality rate19.2 deaths/1,000 live birthsNet migration rate-1.74 migrant(s)/1,000 popu...

 

Income–consumption curve

Function in economics Part of a series onEconomics History Outline Index Branches and classifications Applied Econometrics Heterodox International Micro / Macro Mainstream Mathematical Methodology Political JEL classification codes Concepts, theory and techniques Economic systems Economic growth Market National accounting Experimental economics Computational economics Game theory Operations research Middle income trap Industrial complex By application Agricultural Behavioral Business Cultura...

 

Víctor Pey

Pour les articles homonymes, voir Pey et Casado. Víctor PeyVíctor Pey en 2015.BiographieNaissance 31 août 1915MadridDécès 5 octobre 2018 (à 103 ans)SantiagoNom de naissance Víctor Pey CasadoNationalité espagnoleFormation Université de BarceloneActivités Ingénieur, homme d'affairesPère Segismundo Pey OrdeixFratrie Diana Pey Casado (d)modifier - modifier le code - modifier Wikidata Víctor Pey Casado (né le 31 août 1915 à Madrid et mort le 5 octobre 2018 à Santiago) est un...

Kilis 7 Aralık University

Public university located in Kilis, Turkey Kilis 7 Aralık UniversityKilis 7 Aralık ÜniversitesiMottoAydınlık Yarınlar İçin, Kilis 7 Aralık ÜniversitesiMotto in EnglishFor a Bright Future, Kilis 7 Aralık UniversityTypePublicEstablished2007RectorProf. Dr. Mustafa Doğan Karacoşkun[1]Academic staff250Administrative staff300Students11,000[2]AddressMehmet Sanlı Mah. Doğan Güreş Paşa Bul. No:134 KİLİS / TURKEY, Kilis, TurkeyCampusUrbanColorsTurquoise and blue...

 

Université Toulouse-Capitole

Université Toulouse-CapitoleLogo de l'UT CapitoleHistoireFondation 1229 pour la première université de Toulouse1968 pour l'université Toulouse Capitole[1]StatutType Université publiqueForme juridique Établissement public national à caractère scientifique culturel et professionnel (d)Régime linguistique FrançaisFondateur Raymond VII - Louis IXPrésident Hugues Kenfack(depuis le 1er décembre 2020)Devise Universitas Magistrorum & ScolariumMembre de Université de Toulouse, Aerospa...

 

Brad Hoylman-Sigal

American politician Brad Hoylman-SigalHoylman-Sigal in 2019Member of the New York State SenateIncumbentAssumed office January 1, 2013Preceded byThomas DuaneConstituency27th District (2013–2022) 47th District (2023–present) Personal detailsBornBrad Madison Hoylman (1965-10-27) October 27, 1965 (age 58)Phoenix, Arizona, U.S.Political partyDemocraticSpouse David Sigal ​(m. 2013)​Children2EducationWest Virginia University (BA)Exeter College, Oxford (MPhil...

Pension system in Switzerland

Overview of pensions in Switzerland The Swiss pension system rests on three pillars: the state-run pension scheme for the aged, orphans, and surviving spouses (old-age and survivor's insurance); the pension funds run by investment foundations, which are tied to employers (occupational benefit plans); voluntary, private investments. Overview Pillar How is it financed? How is it paid out? Requirements for payouts Payouts in case of premature death? 1st Pay-as-you-go system: By all people workin...

 

Toyota Agya

Toyota Agya Общие данные Производитель Daihatsu Годы производства 2013 — настоящее время Сборка Северная Джакарта, Индонезия Класс Городской автомобиль Иные обозначения Daihatsu Ayla, Toyota Wigo (Филиппины), Perodua Axia (Малайзия) Дизайн и конструкция Тип кузова 5‑дв. хетчбэк (5‑мест.) Комп...

 

Hammonton High School

High school in New Jersey, United States Hammonton High SchoolAddress566 Old Forks RoadHammonton, Atlantic County, New Jersey 08037United StatesCoordinates39°39′23″N 74°48′26″W / 39.6565°N 74.8073°W / 39.6565; -74.8073InformationTypePublic high schoolEstablished1925School districtHammonton Public SchoolsNCES School ID340657000136[1]PrincipalThomas RamsayFaculty92.6 FTEs[1]Grades9-12Enrollment1,357 (as of 2022–23)[1]Student to teach...

Bowling at the 2017 ASEAN Para Games

Bowling at the 2017 ASEAN Para GamesVenueMegalanes, Sunway PyramidLocationSubang Jaya, Selangor, MalaysiaDate19–22 September 2017← 2015 Bowling at the 2017 ASEAN Para Games was held at Megalanes, Sunway Pyramid, Subang Jaya, Selangor, Malaysia. Medal tally   *   Host nation (Malaysia)RankNationGoldSilverBronzeTotal1 Malaysia (MAS)*1194242 Thailand (THA)326113 Singapore (SGP)21584 Philippines (PHI)13375 Br...

 

Isabelita (film)

1940 film IsabelitaDirected byManuel RomeroWritten byManuel RomeroStarringPaulina SingermanTito LusiardoSofía BozánCinematographyJosé María BeltránEdited byJuan SofficiMusic byRodolfo SciammarellaProductioncompanyLumitonDistributed byLumitonRelease date 31 July 1940 (1940-07-31) Running time79 minutesCountryArgentinaLanguageSpanish Isabelita is a 1940 Argentine comedy film directed by Manuel Romero and starring Paulina Singerman, Tito Lusiardo and Sofía Bozán.[1]...

 

Empress Suiko

Empress of Japan from 592 to 628 Suiko redirects here. For the legendary creature, see shuihu. Empress Suiko推古天皇Great Queen of YamatoPainting of Suiko by Tosa Mitsuyoshi, 1726Empress of JapanReign15 January 593 – 15 April 628 (Gregorian calendar)or 8 December 592 – 7 March 628 (Lunar calendar)PredecessorSushunSuccessorJomeiRegentPrince Shōtoku (593–621)Soga no UmakoSoga no EmishiEmpress consort of JapanTenure576 – 585BornNukatabe (額田部)3 January 554Died15 April 628(628-0...

Soviet of Nationalities

Upper house of the USSR legislature Not to be confused with Soviet of Nationalities (Supreme Soviet of Russia). For other uses, see Council of Nationalities. This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Soviet of Nationalities – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (December 2020) (Learn how and wh...

 

Mateen Cleaves

American basketball player (born 1977) Mateen CleavesCleaves with the Seattle SuperSonics in 2006Personal informationBorn (1977-09-03) September 3, 1977 (age 47)Flint, Michigan, U.S.Listed height6 ft 2 in (1.88 m)Listed weight205 lb (93 kg)Career informationHigh schoolFlint Northern (Flint, Michigan)CollegeMichigan State (1996–2000)NBA draft2000: 1st round, 14th overall pickSelected by the Detroit PistonsPlaying career2000–2009PositionPoint guardNumber24, 8Ca...