Euskal Diaspora Taldea 1997an sortu zen,[3] hasieran gaztelerazko posta-zerrenda bezala (diasporavasca), eGroups webgunean; gero zenbait web orrialdea ere izan zituen (www.euskalherria.cjb.net , www.diasporavasca.org). Daniel C. Bilbao argentinarra izan zen bultzatzailea.[4] Interneten popularizazioaren garaia zen, eta ekimenak munduko euskaldunen artean arrakasta handia izan zuen (bereziki Ameriketan).[5]
Yahoo konpainiak eGroups erosi ostean, 2001 urtean taldea eztabaida-foro bihurtu zen, Yahoo! Groups webgunera pasatuz ( www.groups.yahoo.com/group/vascosdiaspora ). Garai horretan aurkeztu zen talde bezala, komunikabideei bidalitako prentsa-oharrez.[6] Handik denbora gutxira, beste hizkuntzetako euskaldunengana hobeto iristeko frantsesez, ingelesez, portugesez eta euskarazko adarrak ere sortu ziren (http://groups.yahoo.com/group/diasporavasca-euskera, http://groups.yahoo.com/group/diasporavasca-english, http://groups.yahoo.com/group/diasporavasca-francais, eta http://groups.yahoo.com/group/diasporavasca-portugues).[7] 2007 urtean, talde guztien artean 520 harpidedun biltzen ziren.[2]
Eztabaida-foro birtualaz gain, Euskal Diaspora Taldeak bizitza errealean isla zuen, sarri gertatzen baitzen kideren bat atzerritik etortzea arbasoen lurraldea bisitatzeko; halakoetan, Euskal Herriko kideek harrera egiten zieten. Baita ere -garai horretan erregaia eta bidaiak merkeak zirela probestuz- EHko taldekideak Ameriketara joatea ere. EHkoak atzerrikoen ordezkari bezala ere aritu ziren behin baino gehiagotan (erakundeen aurrean interlokutore bezala, manifestazioetan[8]...) eta aldiz, atzerriko euskaldunek ahari-buru bezala jardun izan zuten, adibidez adierazpenak haien izen-abizenez sinatuz, "Dena da ETA" dotrinaren garaian zenbait aldarri hemengoentzat arriskutsu bihurtu zirenean.[9] Hori dela eta, ezker abertzalearen ilegalizazioaren garaian, Euskal Diaspora Taldearen webgunea itxi beharrekoen artean seinalatu zen.[10]
2002 urtean, Udalbiltzarekin modu estuan kolaboratu zuten. Besteak beste, EHNA naziotasun aitormenari babesa eta hedapena eman zioten, atzerriko euskaldunen artean zabaldu zedin (Eusko Jaurlaritzaren errieta jasoz[11]); eta abenduan, Donostiak ospatutako Herrien Eskubideen Aldeko Konferentzian parte hartu zuten, euskal diasporari eskainitako solasguneetan.[12]
Bere ibilbidean, Euskal Diaspora Taldeak komunikabide nagusietan nahiz albiste agentzia alternatiboetan etenik gabeko presentzia izan zuen, euskal gatazkari buruzko haien ikuspegia hedatzeko.[13][14] 2006 urte "beroa" izan zen, eta ETAren su-etenaren erdian taldeak egoera politikoa desataskatu beharra aldarrikatu zuen.[15]
2000 hamarkada amaieran Euskal Diaspora Taldeak indarra galdu zuen; 2009ra arte jada Yahoo! Groupseko taldeak martxan ez ziren,[2] eta haietako kide askoren aktibitatea blog, sare sozial edo beste ekinbideetara bideratu zen.[16][17][18]
Kanpaina batzuk
Euskal Diaspora Taldeko kideak San Franciscon, Egunkariaren itxieraren aurkako manifestaldia egiten, 2003ko apirilean.
Martxan egon zen artean, Euskal Diaspora Taldea oso aktiboa izan zen, Euskal Herriko gertakariei begira. Halere, zenbait ekintza berezi aipa daitezke:
"Berriak" albiste buletina, 1000 ale baino gehiago argitaratu zituena.[7]
Kanpaina indartsuak egin ziren Egunkariaren itxieraren aurrean (2003),[26] edota Udalbiltza auzian (2004).
2005an, "Semanario" astekaria argitaratzen hasi zen, desde la diáspora vasca, solidaridad con los que luchan azpitituluarekin. Munduko beste herri txikien borrokei buruzko ikuspegia emanez.[27]
Garai beretsuan, "Fitxak" ekimena, atzerriko euskaldunei EHri buruzko formakuntza pilulak banatuz.[28]
Argentinako Espainiako eta Frantziako enbaxadetan errejistratutako eskariak bake prozesuaren alde.[29]
Izena
Euskal Diaspora Taldeko kideak Herrien Eskubideen Aldeko Konferentzian, 2002ko abenduan.
Euskal Diaspora Taldeari buruzko informazioa bilatzea zaila gerta daiteke, euskal diasporaren aipu orokorrekin batera nahastean datorrelako. Hemerotekan gainera izen ezberdinez aipatua aurki daiteke, hala nola Colectivo Diáspora Vasca, Basque Diaspora Association, Foro Diáspora Vasca, Asociación Diáspora Vasca edo DV, baita interneteko foroek erabiltzen zituzten tag-ekin ere: diasporavasca edo vascosdiaspora adibidez.[6]
Izaera politikoa
Euskal Diaspora Taldeko kideak (Argentina, Uruguay, EH) Necocheako euskal etxearen atarian eginiko aldarrikapenean, 2005eko azaroan.
Euskal Diaspora Taldeko kideen artean profil bat asko errepikatzen zen: bere herrialdeetako euskal komunitatearen partaide ziren pertsonak, baina folkloreaz gaindi Euskal Herrian gertatzen zenari buruz lehen eskuko informazioa bilatzen zuena, eta haien ahotsa entzunarazi nahi zuena.[30] Pertsona hauetako askok euskal etxe tradizionalen alternatibak osatzen ari ziren, elkarte moduan edo bestela; Euskal Diaspora Taldea, zati handi batean, gogo honetatik elikatu zen.[31] Esate baterako, 2004 urtean Buenos Aireseko Laurak Bat euskal etxe kontserbadorearen baitan krisi sonatua gertatu zenean (Eusketxe Eusko Kultur Etxea haien lokaletatik egotzi zuten, ezker abertzalearekin lerratzeagatik[32]), Euskal Diaspora Taldeko kide bat baino gehiago zegoen tartean.
Euskal Diaspora Taldeak ez zuen berezko ideologiarik, edo "ildo editorialik". Nahiz eta ezkerindependentistako kideak ugarienak izan, aniztasun nabarmena zegoen: eskuinekoabertzaleak, militantzia jakinik gabekoak, komunistak, anarkistak... Kide gehienak lehen aipatutako profilekoak ziren; baina baziren diasporako euskaldunak ezagutu nahi zituzten euskal herritarrak ere; harremanak lantzeko interesa zuten elkarteak; troll bezala edo informazioa biltzen aritzen ziren arerioak... Kontuan hartu behar da, urte horietan, ETA borroka armatuan zebilela eta euskaldunen kezka nagusietako bat bake prozesu bat sustatzea zela; horrek Euskal Diaspora taldearen jardunean pisu handia zuen.[6] Paradoxa interesgarriak ere baziren: adibidez, Euskal Herriari zegokionez ezker independentistarekin bat zetorren jendea, aldi berean haien herrialdeetan eliteetako kide zena; edo are, bertako mugimendu indigenisten aurkakoa.[33]
Heterogeneotasun handi honek, bistan da, eztabaiden tonua igotzen zuen; baina korreo elektronikoaren garaiak ziren -solasaldi pausatu eta sakonetarako egokiak alegia- eta liskarrak liskar, tolerantzia maila altua zen. Oso arazo larriak izan behar ziren forokide batekin, moderatzaileek hura blokeatzeko, edo eztabaidagunetik egozteko.
Hasieratik, taldeak Euskal Herriko egoeran eragiteko borondatea erakutsi zuen, batez ere egoera honi buruzko iritzia emanez.[34] Halere, esan daiteke Euskal Diaspora Taldearen ekarpenik handiena atzerriko euskaldunei ahotsa ematea izan zela. Alegia: komunikazioa EH > Diaspora norabide bakarrean izatetik, EH <> Diaspora erretroalimentazio bat bilatzea.[5] Hain zuzen ere, bere aktibitateak komunikabideetan oihartzun nabarmena izan zuen, erakunde[25] eta alderdi politikoengana iritsiz,[35] eta diasporako euskaldunen beste ezaugarri eredugarri bat nabarmenduz: alderdien diziplina gaindituz, ikuspegi ezberdineko jendearen artean kolaboratzeko gaitasuna.[29]
Garrantzia
Euskal Diaspora Taldeko zenbait kide (Zaragoza, Uruguay, Mexiko) 2002ko irailaren 14ean Bilbon, manifestazio batera joan aurretik.
Euskal Diaspora Taldeko kideen artean eginikoari balio handirik eman izan ez bazaio ere, aintzindariak izan ziren: euskaldunen interneten presentziari dagokionez historiako bigarren erakundea, hain zuzen ere (lehena Asociación Venezolana de Amigos de Euskal Herria izan zen, 1996an).[18] Bestalde, adituek taldearen garrantzia azpimarratu dute, garai hartan atzerriko euskaldunak Euskal Herrian aintzat hartuak izateko jokatu zuen paperarengatik:
Throughout the years, a small number of political, humanitarian, or advocacy groups within the diaspora have defended the rights of ETA prisoners and refugees, fought against the extradition of Basques to Spain, and denounced human rights violations in the Basque confl ict such as the closure of the only Basque-language newspaper, Egunkaria, and the ban of Batasuna. These political groups are pro-Basque independence, similar to the ezker abertzalea and its subsequent coalition parties. Some associations were formed in response to the failure of diaspora organizations to allow political participation or political discussion within their clubhouses. Consequently, these groups have created their own offl ine and online spaces in which they can voice their views and construct an alternative discourse to that constructed by the ‘official’ diaspora organizations. These groups are eager to convey the message that there is another, less visible and less promoted diaspora community, that is, a political diaspora ‘committed to its country’ and ‘to the struggles in Euskal Herria’ (Semanario 2005 ).
Of these groups, the Basque Diaspora Association in Argentina, Asociación Diáspora Vasca (ADV), occupies a central role. ADV is a self-defined virtual community for diaspora Basques and their descendants, created in 1997 under the motto ‘independence, peace, and democracy’. The organization claims to have members in twenty countries. It articulates its mission through a website, a mailing list distributed in five different languages, and two electronic newsletters. ADV argues that ‘the pro-independence movement has to create its own space in the diaspora, so that the collectivity will not become a manipulated object of partisan politics [. . .] all the spilt blood of the gudaris [soldiers of the Basque Army during the Spanish Civil War and/or ETA members] will not have been wasted [and] all the dreams of the grandparents will not have been betrayed. In every town, in every Basque center, the sleeping or silenced sentiment must awake!’ (Berriak 2005a ).
ADV not only blames the diaspora for its disengagement with Basque politics but also accuses the Basque government of obscuring the true Basque country. According to Daniel Bilbao, ADV’s founder, ‘Members of the Basque Autonomous Community Government arrived at the diaspora to talk only about a fantastic Disneyland where there are no tortured people, nor dead prisoners’ relatives on the road, nor an average of 100 workers dead every year in working accidents...‘ (Berriak 2005b). That is, the diaspora political associations and Basque government project present competing images of the true Euskal Herria to Basques abroad.
P:91-92. In: OIARZABAL, Pedro J. 2018. The contested transnational mirror of the Basque country: playing homeland politics with the diaspora. Pp:86-104. In: Kolås, Åshild. Ibarra Güell, Pedro. (Editoreak). 2018. Sovereignty Revisited. The Basque case. Ed. Routledge.[3]
Taldekideak
Euskal diasporaren kultura digitala jada ikertzen ari diren zenbait aditu daude, Pedro J. Oiarzabal kasu.[36] Halere, online baliabideak iraungitze data dutenez, zaila izaten da datu zehatzak biltzea.
Bataz beste, Euskal Diaspora Taldearen foroetan nazioarteko 500 bat lagun inguru biltzen ziren.[2] Kontuan hartu behar da, halere, kopuru hau dinamikoa zela (jendea sartzen eta ateratzen zen eten gabe). Jarraian zerrendatuko ditugun forokideak, beraz, ez dira guztiak eta lekukoen memoriari tiraka aterata daude:
Hauek ere baziren, baina zerrenda osatzeko kontsultatutakoek[37] ez dituzte abizenak gogoratzen: Izaskun "Soiartze", Irene, Julio, Susana, Txabi zestoarra, Carlos, Ainhoa, Manu "Larru Gorria", Ramon "Evaristo Cienfuegos", El Urretxuarra, MIkel "Mattinsalto"...
Argazki galeria
Euskal Diaspora Taldeko kideak asko izan ziren eta munduan sakabanaturik zeuden; hori dela eta, sekula ez zen bilera orokorrik egin. Horren ordez, taldekide batzuek bidaia egiten zutenean, besteek harrera egiten zieten.
Astigarraga 2002
Astigarraga 2001
Markina-Xemein 2002
Monastery of the Ascension-eko fraide beneditarrak (Jerome, Idaho) 2003
Aiherra 2003
Villamaria 2003
Necochea 2005
Iruñea 2004
Aiherra 2004
Bilbo 2004
La Plata 2004
Euskal Diaspora Taldeko kideek eginiko ekintzen argazkiak.
Euskal diasporaren tailerra Herrien Eskubideen Aldeko Konferentzian, 2002
Herrien Eskubideen Aldeko Konferentzia, ekitaldi nagusia
Euskaldunon Egunkariaren itxieraren aurkako protesta Londresen, 2003
Euskaldunon Egunkariaren itxieraren aurkako protesta San Franciscon, 2003
Euskaldunon Egunkariaren itxieraren aurkako protesta San Franciscon, 2003
La Plata 2004
La Plata 2004
La Plata 2004
Necochea 2005
Euskaldunon Egunkariaren itxieraren aurkako protesta Washingtonen, 2003
Collage, Aiherra 2004
Bilbo 2004
Bilbo 2004
Bilbo 2004
Bilbo 2004
Filtroko sarraskia 1994-2004
Uruguaiko Legebiltzarra, euskal errefuxiatu baten aldeko izapidea 2003an
Mexikoko 6 iheslariren extradizioaren aurkako pegatina, 2004
↑71. orrialdean. REYNOSO SAVIO, María Carolina. 2008. Los vascos y su lengua en Santa Rosa, La Pampa. Facultad de Ciencias Humanas - UNLPam. Santa Rosa, La Pampa. Lizentziatura tesia. [1]
↑OIARZABAL, Pedro J. 2011. Cartography of the Basque Diaspora Online: Preserving Migrants’ Digital Culture. AEMI Journal. Ed. Association of European Migration Institutions, Aalborg (Denmark).[2]
↑Koldo Callado, Alex Cerdeño, Iñaki Egaña, Alejandro Eguía-Lis, Mariana Fernández Castelli, Oier Gorosabel, Rodrigo de Luz, Gloria Zuazola. 2023ko abenduan eguneratua.
