Συντεταγμένες: 50°17′18.24″N 18°57′46.08″E / 50.2884000°N 18.9628000°E / 50.2884000; 18.9628000

Χόζουφ
Σημαία Έμβλημα
Χόζουφ 50°18′0″N 18°57′0″E
Χώρα	Πολωνία[1]
Διοικητική υπαγωγή	Βοεβοδάτο Σιλεσίας
Ίδρυση	1257
Έκταση	33,24 km²
Υψόμετρο	352 μέτρα
Πληθυσμός	104.193 (31  Μαρτίου 2021)[2]
Ταχ. κωδ.	41-500 ... 41-506
Ζώνη ώρας	UTC+01:00 (επίσημη ώρα) UTC+02:00 (θερινή ώρα)
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Το Χόζουφ (πολωνικά: Chorzów, γερμανικά: Königshütte‎‎, σιλεσικά: Chorzōw) είναι πόλη στο Βοεβοδάτο Σιλεσίας, στη Σιλεσίας της νότιας Πολωνίας, κοντά στο Κατοβίτσε. Είναι μια από τις κεντρικές πόλεις της Μητροπολιτικής Ένωσης της Άνω Σιλεσίας - μια μητρόπολη με πληθυσμό 2 εκατομμυρίων κατοίκων. Βρίσκεται στα Υψίπεδα της Σιλεσίας, στον ποταμό Ράβα (παραπόταμος του Βιστούλα).

Στο παρελθόν ήταν μέρος του Βοεβοδάτου Κατοβίτσε, και πριν από αυτό, στο Βοεβοδάτο Σιλεσίας (1920-1939). Είναι μια από τις πόλεις της αστικής περιοχής του Κατοβίτσε των 2.7 εκατομμυρίων κατοίκων, εντός της ευρύτερης μητροπολιτικής περιοχής Άνω Σιλεσίας, με πληθυσμό περίπου 5.294.000 κατοίκους.^[3] Ο πληθυσμός εντός των ορίων της πόλης είναι 106.272 κάτοικοι (2020).^[4]

Η ετυμολογία του ονόματος δεν είναι γνωστή. Το Χόζουφ πιστεύεται ότι αναφέρεται για πρώτη φορά ως Zversov ή Zuersov σε ένα έγγραφο του 1136 από τον Πάπα Ιννοκέντιο Β΄ ως χωριό με αγρότες, ανθρακωρύχους αργύρου και δύο πανδοχεία. Ένα άλλο τοπωνύμιο που πιθανώς υποδηλώνει το Χόζουφ είναι το Cocham ή Coccha, το οποίο αναφέρεται σε έγγραφο του 1198 από τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων, ο οποίος απένειμε αυτή τη θέση στο Ιππικό Τάγμα του Παναγίου Τάφου της Ιερουσαλήμ. Το Χόζουφ αναφέρεται στη συνέχεια ως Chareu ή Charev το 1257 και στη συνέχεια ως Charzow το 1292. Το επώνυμο μπορεί να προέρχεται από το προσωπικό όνομα Charz, συντομογραφία του Zachary και μπορεί να σημαίνει το μέρος του Zachary. Το α στα πρώιμα ονόματα μπορεί αργότερα να τροποποιήθηκε στην τρέχουσα προφορά με ο ίσως λόγω ομοιότητας με το κοινό επίθετο chory («άρρωστος») και της παρουσίας νοσοκομείου (το οποίο μεταφέρθηκε το 1299 στο Ρόζμπανκ στις πύλες του Μπίτομ). Σήμερα, η θέση του παλιού χωριού είναι μια υποδιαίρεση που ονομάζεται Χόζουφ III ή Χόζουφ Στάρι (Παλαιό Χόζουφ). 

Στο δημοψήφισμα της Άνω Σιλεσίας, η πλειοψηφία των 31.864 ψηφοφόρων ψήφισαν υπέρ της παραμονής στη Γερμανία, ενώ 10.764 ψήφοι δόθηκαν για την Πολωνία. Μετά από τρεις Σιλεσικές εξεγέρσεις, το ανατολικό τμήμα της Σιλεσίας, συμπεριλαμβανομένων των Χόζουφ και Κρουλέφκσα Χούτα, διαχωρίστηκε από τη Γερμανία και απονεμήθηκε στην Πολωνία το 1922. Ακολούθησαν μεταναστεύσεις ανθρώπων. Λόγω της στρατηγικής του αξίας, η υπόθεση του εργοστασίου αζώτου Oberschlesische Stickstoffwerke συζητήθηκε για χρόνια ενώπιον του Μόνιμου Δικαστηρίου Διεθνούς Δικαιοσύνης, θέτοντας τελικά ορισμένες νέες νομικές προτεραιότητες για το τι είναι «δίκαιο» στις διεθνείς σχέσεις. Το 1934, οι βιομηχανικές κοινότητες Χόζουφ, Κρουλέφκσα Χούτα και Νόβε Χαϊντούκι συγχωνεύτηκαν σε έναν δήμο με 81.000 κατοίκους. Το όνομα του παλαιότερου οικισμού Chorzów δόθηκε σε ολόκληρη την πόλη. Τον Απρίλιο του 1939, προστέθηκε στο Χόζουφ ο οικισμός Χαϊντούκι Βιέλκιε, με 30.000 κατοίκους.

Εν μέρει λόγω του γερμανο-πολωνικού εμπορικού πολέμου στη δεκαετία του 1920, η βιομηχανία του Χόζουφ, συνοριακής πόλης εκείνης της εποχής, παρέμεινε στάσιμη μέχρι το 1933. Το 1927, ένα τμήμα της Χούτα Πιουσούτσκι χωρίστηκε σε μια εταιρεία που κατασκεύαζε σιδηροδρομικά βαγόνια, τραμ και γέφυρες. Σήμερα λειτουργεί ως Alstom -Konstal. Το κρατικό εργοστάσιο ενώσεων αζώτου (Państwowa Fabryka Związków Azotowych) συγχωνεύτηκε το 1933 με μια παρόμοια εταιρεία (σε μεγάλο βαθμό το αντίγραφό της) στο Τάρνουφ-Μοστσίτσε.

Την ημέρα του ξεσπάσματος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου τον Σεπτέμβριο του 1939, το Χόζουφ καταλήφθηκε από τη Ναζιστική Γερμανία. Πολωνοί πολίτες, κυρίως βετεράνοι της εξέγερσης της Σιλεσίας και πρόσκοποι, αντιστάθηκαν στις τακτικές γερμανικές δυνάμεις για τρεις ημέρες, στη συνέχεια η πόλη καταλήφθηκε από τη Γερμανία και στις 6 Σεπτεμβρίου 1939, η Einsatzgruppe I μπήκε στην πόλη για να διαπράξει διάφορες θηριωδίες κατά των Πολωνών.^[5] Οι περισσότεροι από τους Πολωνούς υπερασπιστές δολοφονήθηκαν σε μαζικές εκτελέσεις. Μια εκτέλεση τριών Πολωνών πραγματοποιήθηκε από το γερμανικό Φράικορπς ήδη στις 3 Σεπτεμβρίου 1939.^[6] Μια μονάδα της Einsatzgruppe I βρισκόταν στο Χόζουφ και ήταν υπεύθυνη για πολλά εγκλήματα κατά Πολωνών που διαπράχθηκαν στο Χόζουφ και στις κοντινές πόλεις, Τσέλαντζ και Σιεμιανοβίτσε Σλόνσκιε. Η πολωνική περιουσία κατασχέθηκε και το Χόζουφ επανενσωματώθηκε αμέσως στη γερμανική Σιλεσία. Η βιομηχανία της Άνω Σιλεσίας ήταν ένας από τους πυλώνες της πολεμικής προσπάθειας της Ναζιστικής Γερμανίας. Το 1939 και το 1940, οι Γερμανοί πραγματοποίησαν μαζικές συλλήψεις πολωνικής ιντελιγκέντσια, ιδιαίτερα δασκάλων, για τους οποίους λειτουργούσε φυλακή στην πόλη (βλ. Ιντελιγκέντσακτιον).^[7] Οι ντόπιοι Πολωνοί δάσκαλοι ήταν μεταξύ των Πολωνών που δολοφονήθηκαν το 1939 στο Χόζουφ και στη Στσιπμνίτσα (σημερινό Ταρνόφσκιε Γκούρι), και αργότερα στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Νταχάου.^[8]

Υπήρχαν πολλά στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας στο Χόζουφ, συμπεριλαμβανομένου ενός Πόλενλαγκερ αποκλειστικά για Πολωνούς,^[9] δύο στρατοπέδων αποκλειστικά για Εβραίους,^[10][11] τα υποστρατόπεδα E246, E594 και E725 του στρατοπέδου αιχμαλώτων πολέμου Stalag VIII-B/344^[12] και, τα έτη 1944–1945, ένα υποστρατόπεδο του στρατοπέδου συγκέντρωσης του Άουσβιτς, στο οποίο φυλακίστηκαν περίπου 200 Εβραίοι από τη γερμανοκρατούμενη Γαλλία, το Βέλγιο και την Τσεχοσλοβακία.^[13] Τον Ιανουάριο του 1945, οι κρατούμενοι του υποστρατοπέδου του Άουσβιτς εκκενώθηκαν με τα πόδια στο Γκλιβίτσε και στη συνέχεια απελάθηκαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μίτελμπαου-Ντόρα.^[13] Το Χόζουφ καταλήφθηκε από τον Σοβιετικό Κόκκινο Στρατό τον Ιανουάριο του 1945, με τις επακόλουθες διώξεις πολλών Πολωνών Σιλέσιων και Γερμανών.

Στο τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το Χόζουφ αποκαταστάθηκε στην Πολωνία. Γενικά, η βιομηχανία Χόζουφ υπέστη μικρή ζημιά κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου λόγω της έλλειψης προσβασιμότητας της στους συμμαχικούς βομβαρδισμούς, έναν ελιγμό του Σοβιετικού Στρατού τον Ιανουάριο του 1945,^[14] και ίσως της βραδύτητας ή της άρνησης του Άλμπερτ Σπέερ να εφαρμόσει την πολιτική της καμένης γης. Αυτή η ανέπαφη βιομηχανία έπαιξε τώρα κρίσιμο ρόλο στη μεταπολεμική ανοικοδόμηση και εκβιομηχάνιση της Πολωνίας. Μετά τον πόλεμο, οι επιχειρήσεις κρατικοποιήθηκαν και λειτούργησαν, με μικρές αλλαγές, μέχρι το 1989. Μερικές χρησιμοποιήθηκαν ως σοβιετικά στρατόπεδα εργασίας και συγκέντρωσης. Ορισμένο βιομηχανικό υλικό και τουλάχιστον 100.000 Πολωνοί Σιλέσιοι απελάθηκαν στην ουκρανική περιοχή Ντονμπάς. Κατά την «πτώση του κομμουνισμού» το 1989, η περιοχή ήταν σε παρακμή. Από το 1989, η περιοχή έχει περάσει από τη βαριά βιομηχανία σε μια πιο ποικιλόμορφη οικονομία.

Στις 28 Ιανουαρίου 2006, μια στέγη κατέρρευσε σε μια αίθουσα εκθέσεων, σκοτώνοντας 65 άτομα.

Το 2007, το Χόζουφ έγινε μέρος της Μητροπολιτικής Ένωσης Άνω Σιλεσίας, μιας εθελοντικής ένωσης μιας συνεχούς αλυσίδας πόλεων με στόχο την αύξηση της κακής ορατότητας της περιοχής, τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς της και τον εκσυγχρονισμό της υποδομής.

Η περιοχή γνώρισε πολλά κύματα μετανάστευσης, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ξεκίνησαν το 1945 (προς τη Γερμανία και από Πολωνία και Ουκρανία), το 1971–1976 (στη Γερμανία), το 1982 (προς δυτικές χώρες) και από το 2003 (προς άλλες χώρες της ΕΕ).

Το Χόζουφ βρίσκεται στη μέση του μεγαλύτερου αστικού κέντρου της Πολωνίας. Η συσταθείσα το 2007 Μητροπολιτική Ένωση Άνω Σιλεσίας είναι η μεγαλύτερη νομικά αναγνωρισμένη αστική οντότητα στην Πολωνία, με πληθυσμό 2 εκατομμυρίων κατοίκων.

9 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε ακτίνα 100 χιλομέτρων από το Στάδιο Σιλεσίας στο Χόζουφ. Έξι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες βρίσκονται σε απόσταση 600 χιλιομέτρων: Βερολίνο, Βιέννη, Πράγα, Μπρατισλάβα, Βουδαπέστη και Βαρσοβία.

Η μέση ετήσια θερμοκρασία στο Χόζουφ είναι 7,9 °C (46,2 °F). Η ετήσια βροχόπτωση είναι 723 millimetres (28 in). Επικρατούν ασθενείς δυτικοί άνεμοι (λιγότερο από 2 μ./δ).

Το Χόζουφ ήταν μια από τις πιο σημαντικές πόλεις στη μεγαλύτερη οικονομική περιοχή της Πολωνίας (η βιομηχανική περιοχή της Άνω Σιλεσίας) με εκτεταμένη βιομηχανία στους τομείς της εξόρυξης άνθρακα, του χάλυβα, της χημείας, της μεταποίησης και της ενέργειας. Πολλές εγκαταστάσεις βαριάς βιομηχανίας έκλεισαν ή μειώθηκαν τις τελευταίες δύο δεκαετίες λόγω περιβαλλοντικών ζητημάτων στο κέντρο μιας εξαιρετικά αστικοποιημένης περιοχής, καθώς και λόγω της επί δεκαετιών έλλειψης επενδύσεων. Άλλες αναδιαρθρώθηκαν και εκσυγχρονίστηκαν. Στριμωγμένος ανάμεσα σε μια ντουζίνα άλλες πόλεις, ο πληθυσμός μειώνεται. Ο χαρακτήρας της πόλης εξελίσσεται προς την οικονομία των υπηρεσιών, καθώς η νέα βιομηχανική ανάπτυξη λαμβάνει χώρα κυρίως στα σύνορα της Μητροπολιτικής Ένωσης Άνω Σιλεσίας. Το ποσοστό ανεργίας είναι υψηλό (12,6% το 2007), αλλά μειώνεται. Το εργατικό δυναμικό είναι γενικά υψηλά τεχνικά καταρτισμένο.

• Ρουχ Χόζουφ – ανδρική ποδοσφαιρική ομάδα (14 φορές εθνική πρωταθλήτρια, 3 φορές νικήτρια του Κυπέλλου Πολωνίας) και γυναικεία ομάδα χειροσφαίρισης (9 φορές εθνική πρωταθλήτρια).
• Άλμπα Έχο Χόζουφ – ανδρική ομάδα καλαθοσφαίρισης
• ΣΤΣ Σόκουου Χόζουφ – γυναικεία ομάδα πετοσφαίρισης (Β κατηγορία, 6η θέση το 2003/2004)
• Clearex Χόζουφ – ποδοσφαιρική ομάδα σάλας (Κύπελλο Πολωνίας, 1η κατηγορία, 2η το 2003/2004)

Το Στάδιο Σιλεσίας είναι η προηγούμενη έδρα της Εθνικής Πολωνίας και χρησιμοποιείται για διεθνείς αγώνες ποδοσφαίρου και άλλες εκδηλώσεις (για παράδειγμα, έχει πραγματοποιήσει το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Speedway τέσσερις φορές, με τον τελικό του 1973 να προσελκύει πάνω από 120.000 θεατές, το παγκόσμιο ρεκόρ παρουσίας για speedway). Το στάδιο φιλοξενεί επίσης μεγάλες μουσικές συναυλίες. Σε όλη την ιστορία του συμμετείχαν καλλιτέχνες και συγκροτήματα όπως οι: Rolling Stones, Metallica, Guns N' Roses, AC/DC, U2, Iron Maiden, Linkin Park, Pearl Jam, Red Hot Chili Peppers, Genesis και The Police.^[15]

Το Χόζουφ είναι αδελφοποιημένο με τις:^[16]

• Γ. Γιάνας, Historia Kopalni Król w Chorzowie 1871–1945, Κατοβίτσε 1962
• Α. Στάσιακ, Miasto Królewska Huta. Zarys rozwoju społeczno-gospodarczego i przestrzennego w latach 1869–1914, Βαρσοβία 1962
• Γ. Σουροβίνσκι, 75 lat Zakładów Koksochemicznych Hajduki 1888–1963, Βαρσοβία 1963
• Λ. Πακούουα, Chorzów, [στο:] Encyklopedia Historii Gospodarczej Polski do 1945, Βαρσοβία 1981
• Chorzów, [σε:] Γ. Μποχίνσκι, Γ. Ζαβάντζκι, Polska. Nowy podział terytorialny, przewodnik encyklopedyczny, Βαρσοβία 1999

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Χόζουφ

• Γκαλερί ιστορικών και σύγχρονων φωτογραφιών
• Διαδικτυακό Φόρουμ Χόζουφ-Σιλεσίας
• Εβραϊκή Κοινότητα στο Χόζουφ στο Virtual Shtetl
• Φόρουμ της πόλης Χόζουφ "ChorzowART"
• Επίσημος ιστότοπος του Χόζουφ