Πάντειον Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών

Ίδρυση	1927
Πρύτανης	Χριστίνα Κουλούρη
Αντιπρυτάνεις	Χαράλαμπος Οικονόμου Χρίστος Παπαθεοδώρου Πηνελόπη Φουντεδάκη Μαριάννα Ψύλλα
Ακαδημαϊκό προσωπικό	248
Προπτυχιακοί	18.500
Μεταπτυχιακοί	1.500
Τοποθεσία	Καλλιθέα, Αθήνα, Αθήνα
Διεύθυνση	Λεωφ. Ανδρέα Συγγρού 136, Καλλιθέα
Μασκότ	Κουκουβάγια
Ιστότοπος	[1]

Το Πάντειον Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών (Π.Π.Κ.Π.Ε.), το οποίο συνήθως αναφέρεται απλά ως Πάντειο Πανεπιστήμιο, είναι πανεπιστήμιο με έδρα την Αθήνα.^[1]

Ιδρύθηκε το 1930 ως Ελευθέρα Σχολή Πολιτικών Οικονομικών Επιστημών από την Εταιρεία Εκπαιδευτική Αναγέννησις και ξεκίνησε να λειτουργεί επίσημα στις 18 Νοεμβρίου 1930. Η σύνδεσή του με το κράτος επιτυγχάνεται με την τοποθέτηση στην προεδρία της Διοικούσας Επιτροπής του Υπουργού Παιδείας. Το 1931 μετονομάστηκε σε Πάντειο Σχολή Πολιτικών Επιστημών, προς τιμήν του Αλέξανδρου Πάντου που άφησε κληροδότημα για την ίδρυση της σχολής, το 1937 ανακηρύχθηκε σε ανώτατη σχολή και γίνεται Ίδρυμα Δημοσίου Δικαίου και το 1939 έλαβε την ονομασία Ανωτάτη Σχολή Πολιτικών Επιστημών και Δημοσίων Υπαλλήλων.^[2]

Είναι το πέμπτο αρχαιότερο Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα και η πρώτη σχολή πολιτικών επιστημών της Ελλάδας. Σήμερα το Πάντειο Πανεπιστήμιο διαθέτει εννέα (9) ακαδημαϊκά Τμήματα, τα οποία καλύπτουν το φάσμα των κοινωνικών και πολιτικών επιστημών. Πρύτανις του Ιδρύματος από την 1η Σεπτεμβρίου 2020 είναι η Χριστίνα Κουλούρη, Καθηγήτρια Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας της Σχολής Πολιτικών Επιστημών.

Η ίδρυση της Παντείου Σχολής συνδέεται με δύο κυρίως πρόσωπα. Ο πρώτος είναι ο Κύπριος Γεώργιος Σ. Φραγκούδης (1869-1939), που καταγόταν από ιστορική οικογένεια της Λεμεσού. Σπούδασε Νομι­κά στην Αθήνα και Πολιτικές Επι­στήμες στο Παρίσι. Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία και πολιτεύθηκε.^[3][4]

Ο δεύτερος με τον οποίο συνδέεται η ίδρυση της Παντείου ήταν ο Αλέξανδρος Ι. Πάντος (1888-1930) από ευκατάστατη οικογένεια του Βόλου. Σπούδασε και αυτός Νομι­κά στην Αθήνα και ύστερα Πολιτικές Επιστήμες στο Παρίσι, στην «Ελευθέρα Σχολή Πολιτικών Επιστημών των Παρισίων» (Sciences Po). Το κοινό όραμα των δύο ανδρών ήταν η ίδρυση στην Ελλάδα μιας Σχολής Πολιτικών Επι­στημών, όπως αυτή του Παρισιού. Ο Πάντος, πεθαίνοντας, έδωσε την οικονομική δυνατότητα να ολοκληρωθεί το όραμα, αφού άφηνε ολόκληρη σχεδόν την περιουσία του για την ίδρυση στην Ελλάδα «Σχολής Πολιτικών Επιστημών» κατά το σύστημα της «Ελευθέρας Σχο­λής Πολιτικών Επιστημών των Παρισίων».

Προωθώντας τις μεταρρυθμιστικές του ιδέες, ο Φραγκούδης, ισχυρό στέλεχος των Φιλελευθέρων, ίδρυσε το 1924 την Εταιρία «Εκπαιδευτική Αναγέννηση» εντοπίζοντας έτσι στην Εκπαίδευση και μάλιστα στην «Ανωτάτη» το χώρο των αναγκαίων μεταρρυθμιστικών αλλαγών. Δηλωμένος σκοπός ήταν η μόρφωση της ιθύνουσας τάξης.^[5] Όπως επανειλημμένα διακήρυττε: «Εάν είναι αληθές ότι δια της εκπαιδεύ­σεως και μόνον είναι δυνατόν να αναδημιουργηθή η Ελληνική πατρίς, η ίδρυσις της Σχολής (εννοεί αυτήν που αργότερα έγινε Πάντειος) θα δώση το σύνθημα της εθνικής αναπλάσεως δια της δημιουργίας εστίας μελετών των εθνικών ζητημάτων και βήματος ανωτέρας μεταρρυθμιστικής διδασκαλίας». Για την πραγματοποίηση αυτού του στόχου, ο Γ. Φραγκούδης μέσα από την «Εκπαιδευτική Αναγέννηση» ίδρυ­σε τη Σχολή Πολιτικών Επιστημών. Φιλοδόξησε να απο­τελέσει αυτή για την Ελλάδα ό,τι ήταν η «Ελευθέρα Σχολή Πολιτικών Επιστημών» που υπήρξε εστία ανάπλασης της Γαλλικής Διοίκησης και παγκόσμιας σημασίας Ίδρυμα. Δικαιολογώντας λίγο αργότερα την ίδρυση της, έγραφε: «Με τοιαύτας σκέψεις ιδρύθη η Σχολή των Πολιτικών, Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών, εις την οποίαν θα εδίδασκον άνδρες μεταξύ των αρίστων Ελλήνων και η οποία θα αποβεί ανωτέρα Ακαδημία ηθικής μορφώσεως και αναδημιουργίας».

Στις 2 Ιανουαρίου 1927, ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης έθετε τον θεμέλιο λίθο του κεντρικού κτιρίου, που βρίσκεται σήμερα στη λεωφό­ρο Συγγρού. Η ανέγερση του πρώτου κτιρίου της Παντείου δεν στάθηκε εύκολη. Ο Γ. Φραγκούδης για να εξεύρει τα αναγκαία χρήματα έκανε επανειλημμένες εκκλήσεις στο εσωτερικό και εξω­τερικό και αναγκάστηκε να ταξιδέψει και ο ίδιος για να πείσει τους ομογενείς της Αμερικής κυρίως, να ενισχύσουν το έργο τους.

Τα μαθήματα αρχίζουν επίσημα στις 18 Νοεμβρίου 1930 με την παρουσία του πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου. Ο ίδιος φιλοδόξησε να είναι ο πρώτος καθηγητής της Σχο­λής και υπήρξε ο πρώτος δωρητής της.

Παράλληλα, ο θάνατος και προπαντός η τελευταία βού­ληση του Αλ. Πάντου, που πέθανε τον Ιούνιο του 1930, ήρθε να βοηθήσει αποφασιστικά. Επιθυμία του ήταν με το κληροδότημα που άφηνε να ιδρυθεί Σχολή Πολιτικών Επιστημών. Χάρη στην πειστικότητα και τον ενθουσιασμό του εμψυ­χωτή της ιδέας Γ. Φραγκούδη, αλλά και τη διορατικότητα και την ετοιμότητα του Ελ. Βενιζέλου που σαν πρωθυ­πουργός ήταν εκτελεστής της διαθήκης Πάντου, το κλη­ροδότημα με το κτίριο της «Εκπαιδευτικής Αναγέννησης» συγχωνεύονται το 1931 στην «Πάντειο Σχολή Πολιτικών Επιστημών».

Έτσι το αρχικό όραμα των δύο ανδρών γίνεται πραγματι­κότητα. Η Πάντειος Σχολή Πολιτικών Επιστημών λειτουργεί ως ΝΠΙΔ και ο πρώτος κανονισμός της ψηφίζεται το 1933. Με αυτόν δημιουργούνται δυο τμήματα: το Πολιτικό-Ιστορικό, που είχε δέκα τακτικές και έξι έκτακτες έδρες και το Κοινωνικό-Οικονομικό που είχε εννέα τακτικές και πέντε έκτακτες έδρες. Η φοίτηση προβλέπεται τριε­τής. Η Σχολή απονέμει πτυχίο και επίσης προβλέπεται και η απονομή διδακτορικού διπλώματος. Ο πλούτος των μαθημάτων και οι διακεκριμένοι καθηγητές που αποτέλεσαν το πρώτο διδακτικό προσωπικό (Αμαντος, Ευελπίδης, Καλλιτσουνάκης, Κεραμόπουλος, Κανελλόπουλος, Κουγέας, Κουτούπης, Λούβαρης, Σγουρίτσας, Σεφεριάδης, Σιδερής, Τσάτσος κ.ά. συνέβαλαν στο να καθιερωθεί γρήγορα η Σχολή, το 1936, σαν αυτοτελές Ίδρυμα Ανω­τάτης Εκπαίδευσης, ισότιμο προς τα Πανεπιστήμια και τις άλλες Ανώτατες Σχολές.

Δύο Πρόεδροι της Ελληνικής Δημοκρατίας υπήρξαν διαπρεπείς καθηγητές της Σχολής: ο Μιχαήλ Στασινόπουλος που διετέλεσε και πρώτος Πρύτανης της Σχο­λής (1952-1958) και ο Κωνσταντίνος Τσάτσος. Πολλοί καθη­γητές της Παντείου αναμείχθηκαν στην πολιτική, ενώ μια πλειάδα απ' αυτούς κράτησαν κατά καιρούς ή κρατούν ακόμα σημαντικές ηγετικές θέσεις στην πολιτική και γενικά δια­κρίνονται για τον ρόλο τους στη δημόσια ζωή της χώρας.

Το 1963 εισάγεται η παραδοσιακή μορφή πανεπιστημιακής οργάνωσης στη Σχολή, η φοίτηση γίνεται τετραετής και τα τμήματα της σχολής μετονομάζονται σε: α) Πολιτικής Επιστήμης και β) Δημόσιας διοίκησης.

Το 1983 η Σχολή κατατέμνεται σε τρία Τμήματα: α) Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σπουδών, β) Δημόσιας Διοίκησης και γ) Κοινωνιολογίας.

Το 1989 μετονομάζεται σε Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών.

Σήμερα στο Πάντειο φοιτούν περίπου 8.000 ενεργοί φοιτητές, ενώ ο συνολικός αριθμός των εγγεγραμμένων προπτυχιακών φοιτητών ανέρχεται περίπου σε 18.500.^{[εκκρεμεί παραπομπή]} Τα μέλη του διδακτικού και διοικητικού προσωπικού του ιδρύματος είναι περί τα 360.^{[εκκρεμεί παραπομπή]} Στο Πάντειο επίσης κυκλοφορεί από τους φοιτητές η τριμηνιαία εφημερίδα "Παντειακά Νέα", η οποία εκδίδεται από το 1988 με μια μικρή διακοπή την περίοδο 2003 - 2006.

Το Πάντειο Πανεπιστήμιο περιλαμβάνει 9 ακαδημαϊκά τμήματα που αντιστοιχούν σε 4 σχολές:

Οι σχολές του Παντείου έχουν ιδρύσει και διαχειρίζονται ερευνητικά κέντρα, εργαστήρια και ινστιτούτα τα οποία επικεντρώνονται σε συγκεκριμένα ζητήματα και παράγουν υλικό (εκθέσεις, συλλογές, κ.ά.) που σχετίζονται με τα ενδιαφέροντά τους.^[15] Ένα από αυτά είναι το Ευρωπαϊκό Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας και Κατάρτισης Αρχειοθετήθηκε 2015-10-18 στο Wayback Machine. το οποίο ιδρύθηκε το 2002 στα πλαίσια του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών με στόχο τη προαγωγή της επιστήμης της βιώσιμης ανάπτυξης και την επεξεργασία προτάσεων για τη περιβαλλοντική διακυβέρνηση.

Τα Παντειακά Νέα είναι η φοιτητική εφημερίδα του Παντείου Πανεπιστημίου. Ιδρύθηκε το 1988 από φοιτητές του τμήματος Κοινωνιολογίας εν μέσω καταλήψεων. Από τότε η εφημερίδα έχει περάσει από πολλές διευθύνσεις σύνταξης αλλά διατηρήθηκε πάντοτε η φοιτητική χροιά του εντύπου. Το 2003 η εφημερίδα έπαψε να κυκλοφορεί ενώ το 2006 με νέα αρχισυνταξία, επανακυκλοφόρησε με νέους αρθρογράφους και σκιτσογράφους. Τα Παντειακά Νέα κυκλοφορούν κάθε 3 μήνες και τυπώνονται σε περίπου 4000 αντίτυπα.

Το 2022, μετά από αξιολόγηση της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), το Πάντειο Πανεπιστήμιο κατατάχθηκε 9ο μεταξύ 23 Ελληνικών Πανεπιστημίων.^[16]

• Παναγιώτης Κανελλόπουλος (1902-1986), Καθηγητής Νομικής, φιλόσοφος, πολιτικός, Πρωθυπουργός της Ελλάδας (1945, 1967)
• Ανδρέας Λοβέρδος (1956), Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου, πολιτικός, πρώην Υπουργός Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (2010-2012) και Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης (2009-2010)
• Κώστας Σημίτης (1936), Καθηγητής Εμπορικού Δικαίου, πολιτικός, πρωθυπουργός της Ελλάδας (1996-2004)
• Αλέξανδρος Σβώλος (1892-1956), Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου, μέλος του Κοινοβουλίου
• Μιχαήλ Στασινόπουλος (1903-2002), Καθηγητής Διοικητικού Δικαίου, Πρύτανης του Πανεπιστημίου (1951-1958), πολιτικός, Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας (1974-1975)
• Δημήτρης Τσάτσος (1933-2010), Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου, μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (1999-2004)
• Κωνσταντίνος Τσάτσος (1899-1987), Καθηγητής της Φιλοσοφίας του Δικαίου, Διπλωμάτης, Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας (1975-1980)
• Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος (1913-2016), Καθηγητής, Πρύτανης και Υπουργός Παιδείας.
• Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος (1900-1981), Καθηγητής Φιλοσοφίας
• Γιάννης Σμαραγδής (1946), Έλληνας σκηνοθέτης
• Χρήστος Γιανναράς (1935), Καθηγητής Φιλοσοφίας, Θεολόγος
• Θάνος Βερέμης (1943), Καθηγητής Πολιτικής Ιστορίας
• Άλκης Παπακώστας (1923-1997), Καθηγητής Διεθνούς Δικαίου
• Σάκης Καράγιωργας (1930-1985) πρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου

• Άννα Διαμαντοπούλου (1959) πολιτικός, πρώην υπουργός και Επίτροπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
• Βαγγέλης Μεϊμαράκης (1953) δικηγόρος, πολιτικός, βουλευτής και ήταν πρόεδρος του Ελληνικού Κοινοβουλίου.
• Σταμάτης Κραουνάκης (1955) μουσικοσυνθέτης, στιχουργός, ερμηνευτής, παραγωγός και συγγραφέας.
• Γιώργος Κατσαρός (1934) μουσικοσυνθέτης, μαέστρος και σαξοφωνίστας.
• Χρήστος Καρακέπελης (1962) σκηνοθέτης του κινηματογράφου και της τηλεόρασης.
• Γιάννης Σταυρακάκης (1970) πολιτικός θεωρητικός.
• Κωνσταντίνος Καραγιάννης (1974) πολιτικός, οικονομολόγος και επιχειρηματίας
• Σωτήρης Κωβός (1965) σχεδιαστής αυτοκινήτων.
• Ανδρέας Κωνσταντάτος - δημοσιογράφος.
• Κώστας Ασημακόπουλος (1936) Ποιητής, πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας.
• Γιάννης Κακουλίδης (1946) Συγγραφέας, πεζογράφος, σεναριογράφος.
• Ήβη Αδάμου (1993) Τραγουδίστρια.
• Κωνσταντίνος Μπογδάνος (1979) Δημοσιογράφος.
• Μαίρη Συνατσάκη (1984) Παρουσιάστρια.
• Τάσος Τρύφωνος (1974) Παρουσιαστής.
• Λίνα Νικολακοπούλου (1957) Στιχουργός.
• Αδελφοι Κατσιμίχα (1975) Τραγουδοποιοί.

Το 1942 ιδρύεται ο παλαιότερος επιστημονικός σύλλογος της χώρας, ο Σύλλογος Πτυχιούχων Παντείου Πανεπιστημίου «Ο Αριστοτέλης»^[17] και έκτοτε λειτουργεί συνεχώς μέχρι και σήμερα, αποτελώντας το δημιουργικό σύνδεσμο μεταξύ Πανεπιστημίου και αποφοίτων. Ο Σύλλογος έχει ως σκοπό τη μελέτη, κατοχύρωση και προαγωγή των συμφερόντων κάθε αποφοίτου και την ανάπτυξη του πνεύματος αλληλεγγύης μεταξύ των μελών του καθώς και ανύψωση του επιστημονικού επιπέδου τους.

• Κωνσταντίνος Κριμπάς, «Η Ανώτατη παιδεία», Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, 1770-2000, Τόμος 7: Ο Μεσοπόλεμος 1922-1940. Από την Αβασίλευτη Δημοκρατία στη Δικτατορία της 4ης Αυγούστου, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2003, σελ. 185-196.
• Σπύρος Μαρκέτος, Πώς φίλησα τον Μουσολίνι! Τα πρώτα βήματα του ελληνικού φασισμού, Τόμος Ι, εκδ. Βιβλιόραμα, Αθήνα 2006.

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Πάντειο Πανεπιστήμιο

Επίσημος ιστότοπος