Το χωριό είναι χτισμένο στους πρόποδες των νότιων προεκτάσεων του ορεινού όγκου του Παναχαϊκού σε υψόμετρο 560 μέτρων περίπου. Το Μιράλι απέχει οδικώς 25 χιλιόμετρα από την πόλη της Πάτρας και 3,5 χιλιόμετρα από την Χαλανδρίτσα, έδρα του Δήμου Ερυμάνθου.
Σχετικά με την ονομασία του χωριού υπάρχουν δύο βασικές εκδοχές[4][5]: α) ότι προέρχεται από την αλβανική λέξη "mira", που σημαίνει "καλά/καλός". β) ότι είναι ανθρωπωνυμικό και προέρχεται από το επίθετο "Μοίρα" ή "Μοίραλη" του πρώτου οικιστή ή ιδιοκτήτη έκτασης εκεί, λέξη που παραπέμπει με της σειρά ετυμολογικά και στην πρώτη εκδοχή.
Ιστορικά στοιχεία
Στην περιοχή του Μιραλίου έχουν βρεθεί αρχαιολογικά κατάλοιπα της υστεροελλαδικής περιόδου, γεγονός που μαρτυράει την ανάπτυξη της περιοχής στην μυκηναϊκή εποχή[6][7].
Αναφέρεται στο οθωμανικότιμάριο του 1461-63 ως "Mirali" και εμφανίζεται να έχει 10 κάτοικους[4][5][8]. Στην βενετική καταγραφή Γκριμάνι του 1700 απογράφονται στο χωριό "Miralli" 112 κάτοικοι (23 οικογένειες)[4][5].
Στην περιφέρεια του χωριού υπάρχουν και δύο τοπωνύμια, τα Λακόστ καιΣτορκ, Φράγκικης καταγωγής που προφανώς ήταν τιμάριαιπποτών στην περιοχή[9]. Στη σημερινή θέση Βίλλες υπήρχε ο παλιός, εγκαταλελειμμένος πλέον, οικισμός του Κάτω Μοιραλίου ενώ το σημερινό χωριό αποκαλούνταν "Άνω Μοίραλι"[10].
Ο Χρήστος Κορύλλος αναφέρει στα 1903 ότι το χωριό είχε 241 κατοίκους, γραμματείο, ενώ οι πρώτοι του οικιστές ήταν αρβανιτόφωνοι, η γνώση της οποίας γλώσσης είχε εκλείψει στο χωριό στις αρχές του 20ού αιώνα[11].
Παλαιότερα στο χωριό λειτουργούσε Δημοτικό Σχολείο, αδιάκοπα από το 1864 έως και το 1985. Αρχικά οι μαθητές συγκεντρώνονταν και παρακολουθούσαν το μάθημα από τον δάσκαλο στον γυναικωνίτη της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου και το 1898 χτίστηκε το πέτρινο κτίριο όπου στεγάστηκε το σχολείο.
Διοικητική εξέλιξη
Το τότε Μήραλι υπήχθη στις 20/04/1835 στον νεοσύστατο τότε Δήμο Φαρών . Με το ΦΕΚ 256Α στις 28/08/1912, και την θέσπιση των κοινοτήτων, αποσπάται από τον Δήμο Φαρών και ορίζεται έδρα της νεοσύστατης τότε Κοινότητας Μηραλίου[2][3].
Στις 16/10/1940 η ονομασία του χωριού διορθώθηκε από «Μήραλι» σε «Μιράλιον»[2], ομοίως και της κοινότητας[3].
Το χωριό διαθέτει πολιτιστικό σύλλογο από τον οποίο διοργανώνονται και πραγματοποιούνται διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις[18].
Στις 21 Μαΐου, ανήμερα της εορτής του Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης, διεξάγεται γιορτινή εκδήλωση στο ομώνυμο εκκλησάκι του χωριού.
Κάθε καλοκαίρι, κατά τον μήνα Ιούνιο, πραγματοποιείται στο χωριό η "Γιορτή της Τσερέπας"[19] και κατά τον μήνα Αύγουστο η βραδινή εκδήλωση της "Φεγγαράδας"[20].
Κάθε χρόνο την Καθαρά Δευτέρα στον χώρο του ναού του Προφήτη Ηλία διοργανώνεται γιορτινό αντάμωμα (Κούλουμα).
Αξίζει να δει κανείς τα λείψανα του αρχαίου οικισμού και νεκροταφείου, στη θέση Μαλιβέρνο - Κιβούρια, τις πέτρινες βρύσες και την πλατεία, τα παραδοσιακά σπίτια και την πέτρινη εκκλησία του Αγίου Νικολάου, καθώς και τις άλλες εκκλησίες της περιοχής[18].
Παραπομπές και υποσημειώσεις
↑Η επίσημη ονομασία του οικισμού είναι «Μιράλι/Μιράλιον», ωστόσο μπορεί να γράφεται συχνά και ως «Μοίραλι». Παλιότερα υπήρχε η γραφή «Μίραλη/Μοίραλη». Βλ. Τριανταφύλλου 1995, λήμμα Μίραλι.
Χρήστος Θ. Κανελλάκης, Το Μοίραλι από το 1461 έως σήμερα. Ετυμολογικό λεξικό των πρώην Δήμων Μεσάτιδος, Φαρρών, Τριταίας, Λασιώνος Ηλείας, Εκδόσεις Περί Τεχνών, Πάτρα 2010. ISBN 978-960-6684-64-7.
