Η έκταση του δήμου είναι 582,93 τ.χλμ. και ο πληθυσμός, σύμφωνα με την εθνική απογραφή του 2021, ανέρχεται σε 8.211 μόνιμους κατοίκους[2]. Χαρακτηρίζεται ως προς την έκταση του ως μεσόγειος, καθώς δεν βρέχεται σε κανένα σημείο του από θάλασσα.
Η ονομασία του δήμου προέρχεται από το όρος Ερύμανθος (υψ. 2.224 μ.).
Ο Ερύμανθος κατά ένα μεγάλο μέρος του, καθώς και το μεγαλύτερο ποσοστό του κύριου όγκου του βρίσκεται εντός των ορίων του δήμου, ενώ παράλληλα στέκει επιβλητικά δίπλα από τις πεδινές και ημι-πεδινές εκτάσεις του δήμου και εγγύς των άλλων ορεινών και ημιορεινών τμημάτων του, αποτελώντας το κύριο γεωγραφικό γνώρισμα και κατά κάποιον τρόπο «σήμα κατατεθέν» της περιοχής.
Ουσιαστικά εκτείνεται ως οροσειρά με πλούσιο φυσικό κάλλος και ιδιαίτερη γεωμορφολογία, καλύπτοντας μια μεγάλη έκταση (και εκτός του δήμου), ενώ το συνδέεται στενά με την ελληνική μυθολογία, αλλά και με ιστορίες της λαϊκής παράδοσης. Αποτέλεσε καταφύγιο των κατατρεγμένων και το ορμητήριο των επαναστατημένων τόσο επί Τουρκοκρατίας όσο και επί της Γερμανο-Ιταλικής κατοχής, καθώς και άλλων χρονικών περιόδων της ιστορίας. Στην έκταση του έχουν ανακαλυφθεί διάφορα ευρήματα της αρχαιότητας με κάποια εξ αυτών να έχουμε ιδιαίτερη ιστορικής αξία, ενώ στον όγκο του βρίσκονται και διάφορα οχυρωτικά κτίσματα (πύργοι, κάστρα, κλ.π. / άλλα ερειπωμένα και άλλα σωζόμενα), αλλά και πολλές ιστορικές εκκλησίες και μοναστήρια που η κτίση και ίδρυση πολλών ανάγεται αιώνες πριν ακόμη και στα μεσαιωνικά και βυζαντινά χρόνια.
Η Χαλανδρίτσα είναι η έδρα του δήμου και το μεγαλύτερο οικιστικό κέντρο της περιοχής. Είναι χτισμένη σε ημιορεινή θέση, σε υψόμετρο 350 μέτρων περίπου, ευρισκόμενη στο βόρειο τμήμα του δήμου και απέχει οδικώς 20 χιλιόμετρα περίπου από την πόλη της Πάτρας και 50 χιλιόμετρα περίπου από τα Καλάβρυτα, τα οποία αυτά κέντρα συνδέονται μέσω αυτής. Η (Τοπική) Κοινότητα Χαλανδρίτσας αποτελείται επίσης από τους οικισμούς: Μαστοραίικα-Σταμαίικα και Κυδωνιές και έχει συνολικό πληθυσμό 1.047 κατοίκους, σύμφωνα με την εθνική απογραφή του 2011.
Έχει πλούσια ιστορία με πλήθος μνημείων από διάφορες ιστορικές περιόδους και αποτελεί διαχρονικά σημαντική τοποθεσία και σημείο αναφοράς όλης της ευρύτερης περιοχής.
Στη Χαλανδρίτσα υπάρχει αστυνομικό τμήμα, πυροσβεστικό κλιμάκιο, ειρηνοδικείο, δασονομείο, υποθηκοφυλακείο, κτηνιατρείο, κέντρο υγείας, καταστήματα ΕΛΤΑ και ΟΤΕ, κ.ά. όπως επίσης και σχολεία όλων των βαθμίδων της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (νηπιαγωγείο, δημοτικό, γυμνάσιο, λύκειο). Επίσης, λίγο έξω από την κωμόπολη, στην τοποθεσία Ρέντες, βρίσκεται το υπό κατασκευή Αυτοκινητοδρόμιο Πάτρας που αν υλοποιηθεί προβλέπεται να επιφέρει μεγάλη ανάπτυξη στη γύρω περιοχή και κατά προέκταση στην Αχαΐα και ευρύτερα.
Στη Χαλανδρίτσα πραγματοποιείται πάνω από δύο δεκαετίες Αγροτική Έκθεση με μεγάλη προσέλευση κόσμου και πλήθος εκθετών και εκθεμάτων, ενώ πέραν του αγροτικού της χαρακτήρα έχει έντονα στοιχεία γενικότερου πολιτιστικού ενδιαφέροντος και ανάδειξης τοπικών προϊόντων και της ίδιας της περιοχής.
Κατά την αρχαιότητα στην πεδινή περιοχή του δήμου και παρόχθια του ποταμού Πείρου υπήρχε η πόλη Φαραί[3][4] όπου σε αυτήν οφείλεται και η ονομασία του ομώνυμου δήμου. Αποτελούσε μέλος του Κοινού των Αχαιών και της Αχαϊκής Συμπολιτείας και σύμφωνα με την μυθολογία ιδρύθηκε από τον Φάρητο[5], γιο της Φιλοδάμειας και εγγονό του Δαναού. Σήμερα η θέση της πόλης έχει οριοθετηθεί ανάμεσα στα σημερινά χωριά Φαρραί, Πρέβεδος και Ίσωμα, όπου έχουν ανασκαφεί ρωμαϊκό λουτρό, επιγραφές σε αρχαίο νεκροταφείο και μυκηναϊκοί τάφοι.
Η ονομασία προέρχεται από την αρχαία Τριταία, το όνομα της οποίας πιστεύεται ότι προέρχεται από τον Τρίτωνα γιο του Ποσειδώνα. Στην περιοχή του δήμου και κοντά στο χωριό Αγία Μαρίνα υπήρχε η αρχαία Τριταία[13][14] η οποία δεν έχει ανασκαφεί ακόμα. Στην Ερυμάνθεια έχουν βρεθεί ίχνη κυκλώπειων τειχών, μυκηναϊκό νεκροταφείο στη Δροσιά, αρχαία νομίσματα και στο Μάνεσι και στου Σκιαδά.
Σύμφωνα με άρθρο στην εφημερίδα "Νεολόγος των Πατρών"[16] το 1909 ο δήμος είχε οκτώ χωριά ορεινά και τα υπόλοιπα πεδινά, οι κάτοικοι του δήμου ήταν φτωχοί και ζούσαν αποκλειστικά από την κτηνοτροφία και τη γεωργία. Τα όρια του ήταν στο 15ο χιλιόμετρο της Ε.Ο. Πατρών-Καλαβρύτων στη θέση Χάνι Κουρλαμπά έως τα σύνορα Αχαΐας-Ηλείας στον οικισμό Καρπέτα και από τους πρόποδες του Σκόλλις έως τις κορυφές του Ερύμανθου. Στα όρια του δήμου υπήρχαν πολλά έλη, αποξηραμένα σήμερα, που δημιουργούσαν πολλά υγειονομικά προβλήματα και αρρώστιες στους χωρικούς.
Σύμφωνα με τον Χ. Κορύλλο[17] ο Δήμος ήταν Β΄ τάξεως είχε δύο μονοτάξια δημοτικά σχολεία, ένα αρρένων κι ένα θηλέων, και 6 γραμματεία. Συνόρευε με τους δήμους Καλαβρύτων, Πηνιέων, Λάμπειας και Δύμης.
Έδρα του δήμου ήταν από το 1835 το χωριό Σανταμέρι που ονομάστηκε Τριταία. Από το 1861 η Προστοβίτσα και με το Β.Δ. 27-2-1862 η έδρα μεταφέρθηκε στο Τουρκοχώρι για να επανέλθει στις αρχές του 20ου αιώνα στην Προστοβίτσα[15][16][18].
Είχε 5.178 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 1907[16]. Ο Δήμος καταργήθηκε το 1912 με το Β.Δ. 18.8.1912 (ΦΕΚ 256 τ.Α΄)[15].
Δήμος Τριταίας 1997-2010
Η θέση του δήμου Τριταίας (1998-2010) στο Νομό Αχαΐας.
Το όνομα του χωριού πιστεύεται ότι προέρχεται από οικογένεια οικιστές της περιοχής με το επώνυμο Καλέντζης. Οικογένεια με αυτό το όνομα απαντάται στην Κωνσταντινούπολη, πριν την πτώση της πόλης στους Οθωμανούς, με καταγωγή από την περιοχή της Ιλλυρίας, σημερινή Αλβανία.
Μετά την άλωση της Πόλης η οικογένεια μετοίκησε στην Κύπρο και γύρω στα 1570, όταν και η Κύπρος κατακτήθηκε από τους Οθωμανούς, στη Ζάκυνθο. Στη Ζάκυνθο η οικογένεια αναφέρεται ανάμεσα στους ευγενείς της πόλης[19]. Αργότερα με το όνομα Καλέντζι αναφέρεται κλάδος της οικογένειας στο Δεσποτάτο της Ηπείρου. Απόγονοι αυτής της οικογένειας πιστεύεται ότι μετοίκησαν στην περιοχή και έγιναν οικιστές της δίνοντας και το όνομά τους. Αυτό ενισχύεται από το γεγονός ότι σε Οθωμανικό φορολογικό κατάλογο του 1461 αναφέρονται 7 αρβανίτικες οικογένειες με καταγωγή την Κωνσταντινούπολη 5 με το επώνυμο και 2 με το μικρό όνομα Καλέντζι. Ο ίδιος κλάδος πιστεύεται ότι είναι και οι οικιστές του Καλεντζίου Ιωαννίνων.
Η εγκατάσταση των πρώτων οικιστών πιθανότατα έγινε στην περιοχή της Αγία Σωτήρως όπου το 1965 βρέθηκαν ταφές του 12ου αιώνα μ.Χ. Της ίδιας εποχής είναι και ο ομώνυμος ναός που βρίσκεται στη περιοχή, ο παλιότερος του χωριού. Πρώτη φορά αναφέρεται σαν χωριό στον Οθωμανικό φορολογικό κατάλογο του 1461 και ανήκε στη περιφέρεια Σγάρτσικο. Το Καλέτζι το συναντάμε πάλι σε όλες τις Ενετικές απογραφές ενώ αναφέρεται και σε εκκλησιαστικά έγγραφα όπου αναφέρονται και τα ονόματα των ιερέων.
Κατά καιρούς στο Καλέτζι έρχονταν για μόνιμη εγκατάσταση Ηπειρώτες μετά από αποτυχημένες επαναστάσεις. Αλλά και Τρικαλινοί μετά την αποτυχημένη επανάσταση του επισκόπου Τρίκκης. Γνωστότερες από αυτές τις οικογένειες είναι οι Καρελιάδες, και οι Κακοδημαίοι. Επίσης η οικογένεια Οικονόμου προερχόμενη από την Κωνσταντινούπολη εγκαταστάθηκε στο Καλέτζι πριν το 1800. Απόγονοι αυτών των οικογενειών είναι σήμερα οι περισσότεροι κάτοικοι του χωριού. Το σημερινό χωριό δημιουργήθηκε γύρω στα 1860 όταν μετεγκαταστάθηκαν οι κάτοικοι από τους γύρω οικισμούς και τα διάσπαρτα γραίκια-στάνες.
Στις 28 Ιουλίου1943 βομβαρδίστηκε από τους Γερμανούς και στις 14 Απριλίου1944 οι Γερμανοί έβαλαν φωτιά στο χωριό καίγοντας 19 σπίτια.
Το 1836 ήταν ένα από τα 24 χωριά που αποτέλεσαν τον Δήμο Τριταίας ο οποίος καταργήθηκε το 1912. Δήμαρχοι από το Καλέντζι διατέλεσαν οι Ανδρέας Μπαλάσης και Χρήστος Μπαλάσης. Το 1912 με τον Β.Δ. 18.8.1912 (ΦΕΚ 256 τ.Α.) γίνεται ανεξάρτητη κοινότητα όπου διατηρείται μέχρι σήμερα. Αρχικά έδρα της κοινότητας ήταν ο οικισμός του Αγίου Γεωργίου και το 1968 μεταφέρθηκε στο Καλέτζι.
Ρεύμα έχει από το 1961 με προσωπικές ενέργειες του Γεωργίου Παπανδρέου.
Από τους δημογέροντες του Καλεντζίου έχουν διασωθεί λίγα ονόματα. Ο Αβράμης Μπαλασόπουλος, ο Κωνσταντής Πολύδερος και ο Παπα-Αντώνης Θεοδωρόπουλος κατά την επανάσταση, αναφέρεται ότι υπέγραψαν μαζί με άλλους δημογέροντες επιστολή προς την υπέρτατη διοίκηση τον Ιούλιο του 1823.
Από τους οικισμούς του Καλεντζίου αυτός του Λαζαριού αποτελούσε ανεξάρτητη κοινότητα, αναφέρεται μάλιστα σε Οθωμανικούς φορολογικούς καταλόγους σαν χωριό. Το 1836 εντάχτηκε στον δήμο Ερυμάνθειας και το 1841 στον Δήμο Τριταίας. Αναγνωρίστηκε οικισμός του Καλετζίου με το όνομα Μπατζαίικα το 1961. Σήμερα ο οικισμός αναφέρεται σαν Μπατζαίικα από την ομώνυμη οικογένεια που εγκαταστάθηκε εκεί. Στα Μπαντζαίικα λειτούργησε δημοτικό σχολείο από το 1945 έως το 1986.
Ο οικισμός Αβράμη αναφέρεται κι αυτός σε Οθωμανικούς φορολογικούς καταλόγους σαν ανεξάρτητο χωριό. Αποτέλεσε οικισμό της κοινότητας Ερυμάνθειας και από το 1961 οικισμός της κοινότητας Καλεντζίου. Στο Αβράμι λειτουργούσε δημοτικό σχολείο από το 1962 μέχρι το 1986 που έκλεισε.
Ο οικισμός του Αγίου Γεωργίου, που οφείλει το όνομα του στον ομώνυμο ναό, αναγνωρίστηκε το 1940 και αποσπάστηκε και αυτός από την Ερυμάνθεια.
Το σημερινό χωριό διατηρεί το όνομα της αρχαίας πόλης που υπήρχε εκεί. Παλαιότερα το χωριό ονομαζόταν Γουρζούμισσα.
Άποψη του χωριού Λεόντιο από νοτιοανατολικά.
Το Λεόντιο είχε δημιουργήσει και αποικία[20] στη Χίο, τα Λεοντόποδα. Κατά τον Πλίνιο στο Λεόντιο υπήρχε μια πηγή[21] που όποιος έπινε νερό πέθαινε μετά από τρεις ημέρες.
Από το Λεόντιο πέρασε ο Απόστολος Ανδρέας[22], αφού περιπλανήθηκε κυνηγημένος από τους Ρωμαίους έφτασε στο χωριό, αλλά οι κάτοικοί του αναφέρεται ότι τον αντιμετώπισαν άσχημα μην ξέροντας ποιος είναι. Μάλιστα στη θέση Πάτημα υπάρχουν και σήμερα οι δύο πλάκες που λέγεται ότι εκεί πάτησε ο Άγιος, στη μία αποτυπώθηκε το παπούτσι του και στην άλλη το δεξί του πόδι, αφού είχε χάσει το παπούτσι.
Μια άλλη παράδοση λέει[22] ότι ο Απόστολος ερχόμενος εκεί κυνηγημένος από τους στρατιώτες που τον έψαχναν για να τον συλλάβουν, συνάντησε έναν χωριανό που έσπερνε το χωράφι του και του λέει "αν δεις στρατιώτες και σε ρωτήσουν, που κρύφτηκα, να μην το μαρτυρήσεις πως ήρθα από εδώ, γιατί θέλουν να με σταυρώσουν". Ο χωριάτης δεν ήξερε ποιος ήταν, αν και απόρησε. Όταν είδε ότι μπροστά έσπερνε και πίσω φύτρωνε, πρόδωσε τον άγιο μαρτυρώντας τον στους στρατιώτες. Αυτοί τον έδεσαν πισθάγκωνα τον πήγαν στην Πάτρα, όπου και σταυρώθηκε.
Στη σύγχρονη ιστορική σημαντικό γεγονός, που έλαβε χώρα στα περίχωρα του χωριού είναι η γνωστή Μάχη του Λεοντίου ανάμεσα σε ομάδα ανταρτών του ΕΛΑΣ και του 3ου συντάγματος "ειδικού πολέμου" της ιταλικής Μεραρχίας Πιεμόντε υπό τον ταγματάρχη Γκασπάρο, τον επονομαζόμενο και "ανταρτοφάγο". Επικεφαλής των ανταρτών ήταν ο καπετάνιος Μίχος. Στις 14 Ιουλίου του 1943 ξεκίνησε η μάχη με ενέδρα των ανταρτών. Στη μάχη που ακολούθησε οι έλληνες πατριώτες κυριολεκτικά διέλυσαν τις ιταλικές κατοχικές δυνάμεις οι οποίες έχασαν γύρω στους εβδομήντα άνδρες όλο τον οπλισμό και τα υποζύγια τους. Με τα υλικά αυτά ενισχύθηκε αποφασιστικά η μαχητική ικανότητα του ΕΛΑΣ της βόρειας Πελοποννήσου. Αργότερα ως αντίποινα το χωριό κάηκε από τις κατοχικές δυνάμεις που σκότωσαν τουλάχιστον δέκα χωριανούς. Πολλοί κάτοικοι του Λεοντίου συμμετείχαν ενεργά στον εφεδρικό ΕΛΑΣ και τις οργανώσεις του ΕΑΜ παρέχοντας ουσιαστική υποστήριξη στον απελευθερωτικό αγώνα τα χρόνια της κατοχής 1941-1944.
Σημείωση Σε αγκύλες αναφέρονται τα δημογραφικά στοιχεία του μόνιμου πληθυσμού των οικισμών και τοπικών κοινοτήτων βάσει της εθνικής απογραφής του 2011.
Αθανάσιος Καρπής: 1 Ιανουαρίου 2011 - 31 Αυγούστου 2019[26]
Θεόδωρος Μπαρής: 1 Σεπτεμβρίου 2019 - Σήμερα. Εκλεγείς το 2019, από τον 1ο γύρο, με ποσοστό 61,19%. Επανεξελέγη το 2023, από τον 1ο γύρο, με ποσοστό 55,01%. [27] -[26]
Η λίμνη Αστερίου του ομώνυμου φράγματος (ή φράγματος Παραπείρου). Στο κέντρο η βυθιζόμενη νησίδα με το ξωκλήσι των Αγίων Θεοδώρων Μιτοπόλεως στο σημείο συνάντησης των διοικητικών ορίων των πρώην δήμων Φαρρών και Ωλενίας.
Στη Χαλανδρίτσα υπάρχει το μουσείο λαϊκής τέχνης που στεγάζεται σε έναν παλιό ανακατασκευασμένο νερόμυλο στο λιθόστρωτο μέρος του οικισμού. Στο ίδιο χωριό υπάρχουν ερείπια κάστρου, που χρονολογείται από την εποχή που ήταν έδρα Βαρόνου, όπως και Μυκηναϊκό νεκροταφείο. Επίσης αξίζει να δει κανείς τον Ι.Ν. Αγίου Αθανασίου, βυζαντινήεκκλησία 11ος-12ος αι. και τον Ι.Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου 14ος-15ος αι. Υπάρχει και η Ιερά Μονή Παναγίας Χρυσοποδαρίτισσας, γνωστή και σαν «Μονή Νεζερών» που βρίσκεται χτισμένη σε ορεινή θέση πάνω σε ένα σπήλαιο δίπλα στον Πείροποταμό στην Κοινότητα Χρυσοπηγής, ενώ αποτελεί πολιούχο του δήμου και έχει ανακηρυχθεί διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού. Ακόμα υπάρχει και η Μονή Μπαμπιώτη στην Κοινότητα Πλατανόβρυσης. Το 2020, στο χώρο όπου βρισκόταν άλλοτε το χωριό Τόσκες, δημιουργήθηκε η Τεχνητή Λίμνη Αστερίου με την κατάκλιση του ταμιευτήρα στον Παραπείρο δίπλα στο χωριό Αστέρι.
Άποψη της λιμνοδεξαμενής Ντασκά στην περιοχή της Τριταίας, ανάμεσα στα χωριά Ερυμάνθεια και Βελιμάχι.
Η παλαιά Μονή Ταξιαρχών στον Ερύμανθο και ο καταρράκτης πηγών Τεθρέα.
Στην Τριταία υπάρχουν δεκάδες ιστορικά κτίρια που διατηρούν αναλλοίωτη την αρχιτεκτονική φυσιογνωμία της περιοχής. Αυτά είναι: Το Κάστρο του Δοξαπατρή στην περιοχή Σκιαδά, το Κάστρο «Γουλά» στη Σπαρτιά στην κορυφή του βράχου Τούρλα, το Κτίριο Βασιλακόπουλου όπου έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο από την αρχαιολογική υπηρεσία και βρίσκεται στη Δροσιά στην κεντρική της πλατεία της οποίας υπάρχει ο λεγόμενος Πλάτανος του Γιαννιά, η oικία γέννησης του «Γέρου της Δημοκρατίας», Γεωργίου Παπανδρέου στο Καλέντζι.
Στον συνοικισμό Βασιλικό της Κοινότητας Καλεντζίου διατηρούνται ερείπια μεγαλοπρεπούς αρχαίου οικοδομήματος που ονομάζεται Παλιοκλήσι. Επίσης στον ίδιο οικισμό υπάρχει ο λόφος Παλατάκι όπου διατηρείται ένα υπόγειο παλαιό οικοδόμημα. Η παράδοση λέει ότι εκεί κατοικούσε ένας βασιλιάς και η βασιλοπούλα του πνίγηκε σε κοντινή πηγή. Ο βασιλιάς, τότε, διέταξε και βούλωσαν την πηγή με μαλλιά και το νερό βγήκε στο Χατζούρι, στη θέση Άβυσσος. Αξιοθέατα είναι επίσης το ανακαινισμένο παλιό δημοτικό σχολείο, το σπίτι των Παπανδρέου, το μοναστήρι των Αγίων Πάντων και το μικρό φαράγγι Πόρος.
Στη θέση Πάτημα υπάρχουν δύο πλάκες που λένε ότι εκεί πάτησε ο Άγιος Ανδρέας, στη μία αποτυπώθηκε το παπούτσι του και στην άλλη το δεξί του πόδι αφού είχε χάσει το ένα παπούτσι του, στην προσπάθεια του να ξεφύγει από τους Ρωμαίους στρατιώτες που τον κυνηγούσαν. Κατά τον Πλίνιο στο Λεόντιο υπήρχε μια πηγή[21] που όποιος έπινε νερό από εκεί πέθαινε μετά από τρεις ημέρες.
Ανασκαφές που έγιναν κατά τη δεκαετία του 1930 έφεραν στο φως τάφους και ευρήματα της Μυκηναϊκής εποχής 14ος-12ος αι. π.Χ. Υπάρχουν επίσης ίχνη ακρόπολης στο εκκλησάκι του Αγίου Κωνσταντίνου που είναι ορατά ως σήμερα γύρω στον 3ο αι π.Χ. Λίγο πιο κάτω εντοπίστηκαν τα θεμέλια πρωτοχριστιανικής βασιλικής μεγάλων διαστάσεων πάνω στο πλάτωμα των οποίων είναι κτισμένος ο ναός του Αγίου Ανδρέα (4ος-5ος αι μ.Χ).
Οικονομία
Ο Δήμος Ερυμάνθου, αποτελούμενος από πολλά χωριά, χαρακτηρίζεται ως μια αγροτική περιοχή και η εκεί τοπική οικονομία βασίζεται κατά κύριο λόγο στον πρωτογενή τομέα παραγωγής, ιδιαίτερα στη γεωργία και την κτηνοτροφία. Ωστόσο, υπάρχουν και πολλά καταστήματα εστίασης, εμπορικού χαρακτήρα, παροχής υπηρεσιών κ.ά., που αποτελούν μέρος της τοπικής οικονομίας και βρίσκονται σε μεγαλύτερο βαθμό στα κεφαλοχώρια· υπάρχει ακόμα και τουριστική ανάπτυξη κατά τόπους.
Αθλητισμός
Ποδοσφαιρικοί σύλλογοι
Στον δήμο εδρεύουν οκτώ ποδοσφαιρικοίσύλλογοι. Σε παρένθεση αναγράφεται η κατηγορία στην οποία αγωνίζονται κατά την περίοδο 2020-21.
Η Θύελλα Σκιαδά και ο Τριταϊικός χρησιμοποιούν ως έδρα τους το Γήπεδο Σταυροδρομίου. Στον Πρέβεδο υπάρχει το αθλητικό κέντρο με τρία γήπεδα: δύο με γρασίδι και ένα πλαστικό χλοοτάπητα. Παλαιότερα υπήρχε γήπεδο και στην περιοχή της Ερυμάνθειας.
Αυτοκινητοδρόμιο
Στην περιοχή της Χαλανδρίτσας και συγκεκριμένα στη θέση Ρέντες, νότια της κωμόπολης, υπάρχει ο χώρος του μελλοντικού Αυτοκινητοδρομίου Πάτρας.
↑ 9,09,1Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Δήμου Φαρρών (1835-1912).
↑Είχε να γίνει αυτόνομη απογραφή του ως οικισμός από το 1920. Ξανάγινε το 2011. Δεν αναφέρεται επί της διοικητικής διαίρεσης του Σχεδίου Καποδίστριας και δεν απογράφηκε το 2001.
↑Νέος οικισμός. Απογράφεται για πρώτη φορά το 2011. Δεν αναφέρεται επί της διοικητικής διαίρεσης του Σχεδίου Καποδίστριας και δεν απογράφηκε το 2001.
↑Επί της διοικητικής διαίρεσης του Σχεδίου Καποδίστριας συμπεριλαμβανόταν ο οικισμός Τόσκες ο οποίος εγκαταλήφθηκε.
Χρήστος Θ. Κανελλάκης, Το Μοίραλι από το 1461 έως σήμερα. Ετυμολογικό λεξικό των πρώην Δήμων Μεσάτιδος, Φαρρών, Τριταίας, Λασιώνος Ηλείας, Εκδόσεις Περί Τεχνών, Πάτρα 2010. ISBN 978-960-6684-64-7.
Βασίλης Κ. Λάζαρης (επιμ.), Στέφανου Ν. Θωμόπουλου «Ιστορία της Πόλεως Πατρών από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι του 1821». Έκδοση τέταρτη στη δημοτική γλώσσα και με βάση τα χειρόγραφα του συγγραφέα, Τόμος Α΄, Αχαϊκές Εκδόσεις, Πάτρα 1998. ISBN 960-7960-08-4.
Νικόλας Φαράκλας, Η Γεωπολιτική Οργάνωση της Πελοποννησιακής Αχαΐας, Πανεπιστήμιο Κρήτης-Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας-Τομέας Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης, σειρά: Ρίθυμνα-Θέματα Κλασικής Αρχαιολογίας, αρ.9, Ρέθυμνο 2001.
.jpg)
