Ιερά Μητρόπολις Μονεμβασίας και Σπάρτης

Ιερά Μητρόπολις Μονεμβασίας και Σπάρτης
Γενικές πληροφορίες
Ίδρυση5ος μ.Χ.
XώραΕλλάδα
Περιοχή3/4 Νομού Λακωνίας
ΈδραΛυσάνδρου 5, Σπάρτη
ΥπαγωγήΕκκλησία της Ελλάδος
Αρχιερατικές Περιφέρειες12
Ενορίες142
Ναοί1.087
Μονές7
Μητροπολιτικός ΝαόςΙερός Ναός Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Σπάρτης
Ιεραρχία
ΜητροπολίτηςΕυστάθιος (Σπηλιώτης)
ΠρωτοσύγκελλοςΕπίσκοπος Λακεδαιμονίας Θεόφιλος (Μαντζαρβάκος)
Γενικός Αρχιερατικός ΕπίτροποςΠρωτοπρεσβύτερος π.Συμεών Παπαγεωργίου
Εφημέριοι110
Διάκονοι3
Ιστοσελίδα
immspartis.gr

Η Ιερά Μητρόπολις Μονεμβασίας και Σπάρτης είναι Μητρόπολη της Εκκλησίας της Ελλάδος. Έδρα της Ιεράς Μητροπόλεως Μονεμβασίας και Σπάρτης είναι η Σπάρτη, ενώ περιλαμβάνει το μεγαλύτερο τμήμα του Νομού Λακωνίας.

Μητροπολίτης της είναι από το 1980 ο Παναγιώτατος, Ευστάθιος (Σπηλιώτης).

Αρχιερατικές Περιφέρειες

Η Ιερά Μητρόπολις Μονεμβασίας και Σπάρτης αποτελείται από 12 Αρχιερατικές Περιφέρειες:

  1. Αρχιερατική Περιφέρεια Σπάρτης
  2. Αρχιερατική Περιφέρεια Καστορείου
  3. Αρχιερατική Περιφέρεια Σκάλας
  4. Αρχιερατική Περιφέρεια Βλαχιώτη
  5. Αρχιερατική Περιφέρεια Μολλών
  6. Αρχιερατική Περιφέρεια Ασώπου
  7. Αρχιερατική Περιφέρεια Μονεμβασίας
  8. Αρχιερατική Περιφέρεια Έλικας
  9. Αρχιερατική Περιφέρεια Νεαπόλεως
  10. Αρχιερατική Περιφέρεια Ξηροκαμπίου
  11. Αρχιερατική Περιφέρεια Γερακίου
  12. Αρχιερατική Περιφέρεια Βρεσθένων

Περιοδικό

Η Ιερά Μητρόπολις Μονεμβασίας και Σπάρτης από το 1972 εκδίδει περιοδικό ποικίλης ύλης υπό την ονομασία Περιοδικό “Όσιος Νίκων, ο Μετανοείτε”. Ο Όσιος Νίκων ο «Μετανοείτε» είναι προστάτης της πόλεως της Σπάρτης.

Ιδρύματα

  • Άσυλο Ανιάτων Σπάρτης
  • Κέντρο Αποκατάστασης και Αποθεραπείας
  • Γηροκομείο Νεαπόλεως
  • Γηροκομείο και Άσυλο Ανιάτων Μολάων
  • Γηροκομείο και Άσυλο Ανιάτων Ελίκας
  • Κοινωνικό Πρόγραμμα “Βοήθεια στο Σπίτι”
  • Κατασκηνώσεις
  • Κατασκηνώσεις ΑμΕΑ Νεαπόλεως
  • Σχολή ΚΑΜΕΑ
  • Βρεφονηπιακός Σταθμός Σπάρτης
  • Βρεφονηπιακός Σταθμός Μονεμβασίας
  • Εκκλησιαστική Βιβλιοθήκη
  • Μουσείο Εκκλησιαστικής Τέχνης. Ιδρύθηκε το 1991, με πρωτοβουλία του μητροπολίτη Ευσταθίου και στεγάζεται στο δεύτερο όροφο του Μητροπολιτικού Μεγάρου. Η πλούσια συλλογή του, που μαρτυρεί το υψηλό επίπεδο της θρησκευτικής καλλιτεχνικής παραγωγής των τελευταίων αιώνων, αποτελείται από αξιόλογες φορητές εικόνες, δείγματα χρυσοκεντητικής και αργυροχρυσοχοΐας, λειτουργικά και ιερατικά άμφια, καθώς και από μία σειρά χειρόγραφων εικονογραφημένων κωδίκων. Στις εικόνες που εκτίθενται είναι εμφανείς οι επιρροές από την Κρητική Σχολή, τα πρότυπα της εποχής των Παλαιολόγων, λαϊκότροπα στοιχεία, καθώς και από τη δυτική τέχνη. Ιδιαίτερης αξίας κειμήλια είναι οι έξι εικόνες ρωσικής τέχνης του 17ου, 18ου και 19οα αι. και ορισμένα εικονίδια τέμπλου. Τα εικονογραφημένα χειρόγραφα του μουσείου προέρχονται από δύο σπουδαία βιβλιογραφικά εργαστήρια της εποχής, τα οποία λειτουργούσαν στη μονή των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων και στη μονή Ζερμπίτσης αντίστοιχα.

Ιερές Μονές

  • Ιερά Μονή Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων
  • Ιερά Μονή Αγίων Αναργύρων Πάρνωνος
  • Ιερά Μονή Παναγίας Ζερμπίτσης
  • Ιερά Μονή Ζωοδόχου Πηγής Καστρίου
  • Ιερά Μονή Ζωοδόχου Πηγής Γόλας
  • Ιερά Μονή Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Ιέρακος
  • Ιερά Μονή Οσίου Θωμά του εν Μαλεώ

Επισκοπικός κατάλογος

Όνομα Έτη Σημειώσεις
Πέτρος τέλη 8ου αιώνα άγιος – συμμετείχε στην Ζ´ Οικουμενική Σύνοδο
Θεοφάνης τέλη 8ου με αρχές 9ου αιώνα άγιος
Ιωάννης 9ος αιώνας
Γεώργιος τέλη 9ου αιώνα[1]
Παύλος ~ 955 επί αυτοκρατόρων Λέοντος και Αλεξάνδρου
Γεώργιος τέλη 10ου αιώνα
Αθανάσιος τέλη 10ου αιώνα
Νικόλαος μέσα 11ου αιώνα[2]
Γρηγόριος ~ 1261 ο Μιχαήλ ο Παλαιολόγος προήγαγε την Μονεμβάσια από επισκοπή σε μητρόπολη
Νικόλαος 1282 – 1300 τιμήθηκε από τον Μιχαήλ Παλαιολόγο ως έξαρχος Πελοποννήσου
Σωφρόνιος ~ 1315
Ιωάννης ή Ιωάσαφ 1326 – 1329
Ισίδωρος 1341 – 21 Οκτωβρίου 1344 φίλος του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, μετέπειτα Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως
Ιωάννης ~ 1344
Ιάκωβος Κουκουνάρης 4 Νοεμβρίου 1344[3] – 1348
Μητροφάνης Ιωσήφ 1348 – ; από Παλαιών Πατρών
Ιωάσαφ ~ 1387
Κλήμης ~ 1393
Ακάκιος 1396 – 1405
Ισίδωρος ~ 1426
Δοσίθεος 1426 – 1438 από Τραπεζούντος. Ως Μονεμβασίας υπέγραψε την ενωτική Σύνοδο Φερράρας-Φλωρεντίας (6 Ιουλίου 1439)[4]
Θεοδόσιος ή Θεόδωρος ~ 1438
Σίλβεστρος ~ 1439
Σωφρόνιος ~ 1445 Μονεμβασίας και Καλαμάτας
Ιωσήφ ~ 1483
Κύριλλος 1500 – 1506
Αρσένιος Αποστόλης 1506 Φράγκος - Καθαιρέθηκε από τον Πατριάρχη Παχώμιο Α´
Μάρκος Μουσούρος 1516 Φράγκος-Λατίνος
Μανίλιος (Εμμανουήλ) 1517 Φράγκος-Λατίνος
Filippo Arrivabene Φράγκος-Λατίνος
Αρσένιος ~ 1531[5]
Μητροφάνης ~ 1540 μετά την κατάληψη από τους Τούρκους, επανήλθαν οι Ορθόδοξοι
Ιωάσαφ ~ 1541[6]
Ιερεμίας ~ 1561
Ιγνάτιος ~ 1570
Μακάριος Μελισσηνός 1571 – 1572
Ιερεμίας ~ 1574
Μητροφάνης ~ 1578
Δωρόθεος 1580 – 1591
Γεννάδιος 1591 – 1593
Λαυρέντιος ~ 1593
Λεόντιος ; – 1604 καθαιρέθηκε[7]
Ιωάσαφ 9 Μαρτίου 1604 – Δεκέμβριος 1607 από Ρέοντος[7], καθαιρέθηκε[8]
Γερμανός 1608 – 1610
Αχίλλιος 1611 – 1617
Χρύσανθος Λάσκαρης 1617 – 1620
Μητροφάνης ~ 1620 – μετά τον Δεκέμβριο 1625[9]
Νεόφυτος ο Καρακάλλας 1626 – 1649[10] †
Σωφρόνιος 2 Μαΐου 1649 – Φεβρουάριος 1654 από Γαρδικίου[10], καθαιρέθηκε[11]
Λαυρέντιος Φεβρουάριος 1654[11] κατόπιν Ευρίπου (1659)
Δαμασκηνός ~ 1653
Γαβριήλ
Ζωσιμάς ~ 1661
Σωφρόνιος ~ 1669
Παρθένιος ~ 1672
Λαυρέντιος ~ 1672 – μετά τον Μάιο 1675[12]
Νικηφόρος ~ 1680
Γρηγόριος 1689 – 1714
Καλλίνικος ~ 1714
Γεράσιμος Πετίτζης ~ 1721
Παΐσιος ~ 1723
Γρηγόριος Σωτήρης ~ 1725
Γεράσιμος ~ 1727
Διονύσιος ~ 1728
Νικηφόρος 1729 – 1750 από Παλαιών Πατρών
Άνθιμος 1743 – 1768
Ιγνάτιος 1771 – 1801
Αμβρόσιος Μάιος 1801[13] παραιτήθηκε το 1801[14], το 1805 έγινε Αιγίνης, Πόρου και Ύδρας
Χρύσανθος (Παγώνης) 1801 – 15 Σεπτεμβρίου 1821
Πρωτοσύγκελλος Γεράσιμος Πωγώνης ανηψιός του Χρυσάνθου Πωγώνη
Χρύσανθος (;) ; – 1823
Δανιήλ (Κουλουφέκης) 1823 – 4 Δεκεμβρίου 1844 † από το 1823 τοποτηρητής, από 21 Νοεμβρίου 1833 επίσκοπος Λακεδαίμονος
Διονύσιος (Σασανάς) 30 Νοεμβρίου 1852 – 4 Ιουλίου 1876 †
Θεόκλητος (Μηνόπουλος) 4 Δεκεμβρίου 1892 – 4 Νοεμβρίου 1902
Ακάκιος (Αθανασιάδης) 1906 παραιτήθηκε στις 27 Μαΐου 1907 πριν χειροτονηθεί
Γερμανός (Τρωϊάνος) 16 Ιουλίου 1907 – 31 Δεκεμβρίου 1935 †
Διονύσιος (Δάφνος) 14 Ιανουαρίου 1936 – 3 Φεβρουαρίου 1959 παραιτήθηκε
Κυπριανός (Πουλάκος) 3 Φεβρουαρίου 1959 – 1970 αποχώρησε δυνάμει του Ν.Δ. 126/1969
Ιερόθεος (Κυριαζόπουλος) 14 Μαρτίου 1971 – 2 Μαρτίου 1980 †
Ευστάθιος (Σπηλιώτης) 31 Αυγούστου 1980 – σήμερα

Παραπομπές

  1. ↑ Laurent 1963, σελ. 431.
  2. ↑ Laurent 1963, σελ. 433-434.
  3. ↑ Θωμαΐδου, Άννα (2012). Ο Γρηγόριος Ακίνδυνος μέσα από τις επιστολές του - Μεταπτυχιακή εργασία (PDF). Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. σελ. 60. Ανακτήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2024. 
  4. ↑ Η Αγία και Οικουμενική εν Φλωρεντία Σύνοδος. σελ. 18. 
  5. ↑ Deliciae Ervditorvm. Φλωρεντία. 1740. σελ. 112. 
  6. ↑ «Έγγραφον συνοδικόν 68 Μητροπολιτών (...)». Γρηγόριος ο Παλαμάς ΜΘ: 225. Ιανουάριος 1920. http://digital.lib.auth.gr/record/139966/files/5076_1.pdf. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2022. 
  7. ↑ 7,0 7,1 Αποστολόπουλος 1987, σελ. 233.
  8. ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 267.
  9. ↑ Παπαδόπουλος-Κεραμεύς 1963, σελ. 19.
  10. ↑ 10,0 10,1 Αποστολόπουλος 1987, σελίδες 294-295.
  11. ↑ 11,0 11,1 Αποστολόπουλος 1987, σελίδες 322-323.
  12. ↑ Doelger, Franz (1948). Aus den Schatzkammern des Heiligen Berges. Münchner Verlag. σελ. 242. Ανακτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2023. 
  13. ↑ Χαμουδόπουλος, Μηνάς (1882). «Πατριαρχικαί πινακίδες». Εκκλησιαστική Αλήθεια Β (ΙΗ): 278. https://books.google.de/books?id=7EkWAAAAYAAJ&hl=el&pg=PA278#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2022. 
  14. ↑ Μητροπολίτης από Μ.Πρωτοσυγκέλλων, Αθηναγόρας (1932). «Ο θεσμός των συγκέλλων εν τω Οικουμενικώ Πατριαρχείω». Επετηρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών: 275. https://ir.lib.uth.gr/xmlui/bitstream/handle/11615/19053/article.pdf?sequence=1&isAllowed=y. Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2022. 

Πηγές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι