Η νύχτα των ζωντανών νεκρών (αγγλικά: Night of the Living Dead) είναι ταινία τρόμουαμερικανικήςανεξάρτητης παραγωγής του 1968 σε σκηνοθεσίαΤζορτζ Ρομέρο και σενάριο του ίδιου, το οποίο συνέγραψε με τον Τζον Ρούσο. Πρωταγωνιστούν οι Ντουάν Τζόουνς, Τζούντιθ Ο'Ντέα, Μέριλιν Ίστμαν και ο Καρλ Χάρντμαν.
Η πτώση ενός δορυφόρου της ΝΑΣΑ προκαλεί την Ανάσταση κάποιων
που έχουν πεθάνει πρόσφατα στις Ανατολικές Πολιτείες των ΗΠΑ και οι οποίοι ψάχνουν να τραφούν με ανθρώπινα όντα. Οι άταφοι νεκροί επανέρχονται πίσω στην ζωή και σαν ζόμπι πλέον επιτίθενται
αμείλικτα στους ζωντανούς. Ο μόνος τρόπος για να πεθάνει ένα ζόμπι είναι με ένα δυνατό χτύπημα στο κεφάλι ή με αποτέφρωση του σώματος του. Αυτή ειναι η κατάσταση που καλούνται να αντιμετωπίσουν επτά άνθρωποι που είναι παγιδευμένοι σε μια αγροτική αγροικία στη δυτική Πενσυλβάνια, η οποία δέχεται επίθεση από μια συνεχώς διευρυνόμενη ομάδα ζόμπι.
Έχοντας αποκτήσει εμπειρία σκηνοθετώντας τηλεοπτικές διαφημίσεις για την εταιρεία παραγωγής "The Latent Image" με έδρα το Πίτσμπουργκ, ο Ρομέρο και οι φίλοι του Τζον Ρούσο και Ράσελ Στρέινερ αποφάσισαν να εκπληρώσουν τις φιλοδοξίες τους και να κάνουν μια ταινία μεγάλου μήκους. Έχοντας επιλέξει να κάνουν μια ταινία τρόμου που θα κεφαλαιοποιούσε το σύγχρονο εμπορικό ενδιαφέρον για το είδος, προχώρησαν σε μια συνεργασία με τον Καρλ Χάρντμαν και τη Μέριλιν Ίστμαν των "Hardman Associates" και ίδρυσαν την εταιρία "Image Ten". Καθώς εξελίχθηκε μέσα από πολλά προσχέδια, το τελικό σενάριο των Ρούσο και Ρομέρο άντλησε κυρίως επιρροή από το μυθιστόρημα "I Am Legend" του Ρίτσαρντ Μάθεσον του 1954.
Η κύρια φωτογραφία έλαβε χώρα μεταξύ Ιουλίου 1967 και Ιανουαρίου 1968, κυρίως σε τοποθεσίες στην πόλη Έβανς. Εκτός από τους ίδιους ιδρυτές της Image Ten, οι υπόλοιποι ηθοποιοί και το συνεργείο αποτελούνταν από φίλους και συγγενείς, τοπικούς ερασιτέχνες ηθοποιούς, αλλά και κατοίκους της περιοχής. Παρόλο που η ταινία αποτέλεσε το σκηνοθετικό του ντεμπούτο, ο Ρομέρο χρησιμοποίησε πολλές από τις τεχνικές που είχε μάθει στην εμπορική και βιομηχανική δουλειά του για να ολοκληρώσει την ταινία με προϋπολογισμό περίπου 100.000 δολάρια ΗΠΑ.
Μετά την πρεμιέρα της στο Πίτσμπουργκ, την 1η Οκτωβρίου 1968, η ταινία πέτυχε έσοδα στο box office 12 εκατομμύρια δολάρια στην εγχώρια αγορά και 18 εκατομμύρια δολάρια διεθνώς, κερδίζοντας περισσότερο από 250 φορές τον προϋπολογισμό της, καθιστώντας την ως μια από τις πιο κερδοφόρες κινηματογραφικές παραγωγές όλων των εποχών. Η κυκλοφορία της έγινε λίγο πριν από την υιοθέτηση του συστήματος αξιολόγησης της Ένωσης Κινηματογράφου της Αμερικής, με την ρητή βία και το θράσος της ταινίας να θεωρούνται πρωτοποριακές και πρωτοφανείς για την εποχή, οδηγώντας σε εκτεταμένες διαμάχες και αρνητικές κριτικές κατά την αρχική της κυκλοφορία. Ωστόσο, σύντομα απέκτησε αποδοχή και αναγνώριση μεταξύ των κριτικών και εμφανίστηκε σε λίστες με τις καλύτερες ταινίες που έγιναν ποτέ σε έντυπα όπως το περιοδικό "Empire" και η εφημερίδαThe New York Times. Η αναδρομική επιστημονική ανάλυση, που συχνά αναγνωρίζεται ως η πρώτη μοντέρνα ταινία ζόμπι και ως πρόδρομος στην ανάπτυξη του είδους τρόμου, έχει επικεντρωθεί στην αντανάκλασή της στις κοινωνικές και πολιτιστικές αλλαγές στις Ηνωμένες Πολιτείες κατά τη δεκαετία του 1960, με ιδιαίτερη προσοχή στην επιλογή ηθοποιών, όπως του Ντουάν Τζόουνς, έναν Αφροαμερικανό, ο οποίος είχε τον πρωταγωνιστικό ρόλο.[10] Το 1999 η ταινία χαρακτηρίστηκε από την Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου ως «πολιτιστικά, αισθητικά και ιστορικά σημαντική» και επιλέχθηκε να ενταχθεί στο Εθνικό Μητρώο Κινηματογράφου των Ηνωμένων Πολιτειών.[11][12]
"Η νύχτα των ζωντανών νεκρών" δημιούργησε ένα franchise που περιλαμβάνει πέντε επίσημες συνέχειες που κυκλοφόρησαν μεταξύ 1978 και 2009, όλες σκηνοθετημένες από τον Ρομέρο. Ένα επίσημο ριμέικ, σε σενάριο του Ρομέρο και |σκηνοθεσία Τομ Σαβίνι, κυκλοφόρησε το 1990 και έχει κερδίσει παρομοίως μια μικρή αποδοχή.[11][13]
Πλοκή
Τα αδέρφια Μπάρμπρα και Τζόνι οδηγούν σε ένα νεκροταφείο στην αγροτική Πενσυλβάνια για να επισκεφτούν τον τάφο του πατέρα τους. Το ραδιόφωνο του αυτοκινήτου τους σβήνει λόγω τεχνικών δυσκολιών. Καθώς φεύγουν, ένας παράξενος άντρας, φορώντας ένα κουρελιασμένο κοστούμι σκοτώνει τον Τζόνι και επιτίθεται στην Μπάρμπρα. Φεύγει και βρίσκει καταφύγιο σε μια αγροικία, αλλά βρίσκει τη γυναίκα που ζούσε εκεί νεκρή και μισοφαγωμένη. Βλέπει έναν αυξανόμενο αριθμό ζόμπι, με επικεφαλής τον άντρα από το νεκροταφείο, να πλησιάζουν στο σπίτι. Ένας άντρας ονόματι Μπεν φτάνει, ασφαλίζει την αγροικία ανεβαίνοντας στα παράθυρα και τις πόρτες και διώχνει τα ζόμπι με ένα τουφέκι που βρίσκει στη ντουλάπα και με ένα αναμένο δαδί, το οποίο φοβούνται τα ζόμπι.
Η Μπάρμπρα, σε υστερική κατάσταση, ξαφνιάζεται όταν ο Χάρι Κούπερ και ο Τομ βγαίνουν από το κελάρι. Ο Χάρι έχει καταφύγει εκεί με τη σύζυγό του Έλεν και τη μικρή τους κόρη Κάρεν, όταν μια ομάδα από τα ίδια ζόμπι ανέτρεψε το αυτοκίνητό τους και δάγκωσε την Κάρεν, αφήνοντάς την βαριά άρρωστη. Ο Τομ έφτασε με την κοπέλα του Τζούντι καθώς είχε ακούσει μια εκπομπή έκτακτης ανάγκης για μια σειρά από βάναυσες δολοφονίες. Ο Τομ βοηθά τον Μπεν να ασφαλίσει την αγροικία ενώ ο Χάρι διαμαρτύρεται θυμωμένος ότι δεν είναι ασφαλής πριν επιστρέψει στο κελάρι, το οποίο πιστεύει ότι είναι πιο ασφαλές. Τα ζόμπι συνεχίζουν να πολιορκούν την αγροικία σε διαρκώς αυξανόμενους αριθμούς.
Οι εγκλωβισμένοι ακούν ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές που αναφέρουν ένα κύμα μαζικών δολοφονιών που διαπράττεται σε όλη την ανατολική ακτή των Ηνωμένων Πολιτειών από έναν στρατό ζόμπι. Επιβεβαιώνουν ότι τα ζόμπι μπορούν να σταματήσουν με μια σφαίρα ή ένα δυνατό χτύπημα στο κεφάλι ή με το κάψιμο, όπως ανακάλυψε ο Μπεν, και ότι διάφορα κέντρα διάσωσης προσφέρουν καταφύγιο και ασφάλεια. Οι επιστήμονες θεωρούν ότι η εμφάνιση των ζόμπι συμβαίνει λόγω της ακτινοβολίας ενός διαστημικού ανιχνευτή που εξερράγη στην ατμόσφαιρα της Γης στο δρόμο της επιστροφής από την Αφροδίτη.
Ο Μπεν καταστρώνει ένα σχέδιο για να αποκτήσει ιατρικές προμήθειες για την Κάρεν και να μεταφέρει την ομάδα σε ένα κέντρο διάσωσης ανεφοδιάζοντας το φορτηγό του. Ο Μπεν, ο Τομ και η Τζούντι πηγαίνουν σε ένα κοντινό βενζινάδικο, αποθώντας τα ζόμπι με δάδες και βόμβες μολότοφ. Ωστόσο, η βενζίνη από την αντλία χύνεται και αναγκάζει το φορτηγό να πάρει φωτιά και να εκραγεί, σκοτώνοντας τον Τομ και την Τζούντι. Ο Μπεν τρέχει πίσω στο σπίτι μόνος του και προσπαθεί να σπάσει την πόρτα όταν ο Χάρι δεν τον αφήνει να μπει μέσα.
Ενώ τα ζόμπι τρέφονται με τα λείψανα του Τομ και της Τζούντι, οι υπόλοιποι επιζώντες προσπαθούν να βρουν μια διέξοδο. Ωστόσο, τα ζόμπι διαπερνούν τα οδοφράγματα. Στο χάος που ακολουθεί, ο Χάρι πυροβολείται από τον Μπεν, η Κάρεν πεθαίνει από τα τραύματά της και μεταμορφώνεται και αυτήν σε ζόμπι, όπου αρχίζει να τρώει τα λείψανα του πατέρα της και μαχαιρώνει την Έλεν μέχρι θανάτου. Η Μπάρμπρα αναρρώνει από το σοκ και προσπαθεί να βοηθήσει τον Μπεν να κρατήσει έξω τα ζόμπι, αλλά την παρασύρουν έξω ένας μεταμορφωμένος Τζόνι καθώς και άλλα ζόμπι.
Καθώς οι ορδές των ζόμπι εισβάλλουν στο σπίτι, ο Μπεν καταφεύγει στο κελάρι, όπου πυροβολεί τα πτώματα του Χάρι και της Έλεν που μεταμορφώνονται. Το επόμενο πρωί, ένας ένοπλος φτάνει και αρχίζει να στέλνει τα εναπομείναντα ζόμπι στην περιοχή. Ξυπνημένος από τους πυροβολισμούς και τις κραυγές τους, ο Μπεν βγαίνει από το κελάρι, αλλά πυροβολείται και πεθαίνει καθώς τον μπερδεύουν με ζόμπι. Το πτώμα του ρίχνεται σε μια φωτιά και καίγεται μαζί με τα υπόλοιπα ζόμπι.
Υποδοχή
Κριτικές
Στον ιστότοπο συγκέντρωσης κριτικών Rotten Tomatoes, η ταινία έχει θετική
βαθμολογία 95% από 84 κριτικές, με μέση βαθμολογία 8,9/10. Η συναίνεση του ιστότοπου αναφέρει : «Το ντεμπούτο του Τζορτζ Α. Ρομέρο έθεσε το πρότυπο για την ταινία με ζόμπι και διαθέτει αυστηρό μοντάζ, ρεαλιστικό παίξιμο και ένα πονηρό πολιτικό υπόγειο ρεύμα». Το Metacritic, που χρησιμοποιεί έναν σταθμισμένο μέσο όρο, έδωσε στην ταινία βαθμολογία 89 στα 100, με βάση 17 κριτικές, υποδηλώνοντας «καθολική αναγνώριση».
Crane, Jonathan Lake. Terror and Everyday Life: Singular Moments in the History of the Horror Film. Thousand Oaks, CA.: Sage Publications, 1994. (ISBN978-0-8039-5849-4).
Harper, Stephen. "Night of the Living Dead: Reappraising an Undead Classic". Bright Lights Film Journal (Issue 50, November 2005): online.
Heffernan, Kevin. Ghouls, Gimmicks, and Gold: Horror Films and the American Movie Business, 1953–1968. Durham, NC: Duke University Press, 2004. (ISBN978-0-8223-3215-2).
Heffernan, Kevin. "Inner-City Exhibition and the Genre Film: Distributing Night of the Living Dead (1968)". Cinema Journal 41 (No. 3, Spring 2002): pp. 59–77.
Jancovich, Mark, Antonio Lazaro Reboll, Julian Stringer, and Andy Willis, eds. Defining Cult Movies: The Cultural Politics of Oppositional Taste. Manchester, Eng.: Manchester University Press, 2003. (ISBN978-0-7190-6631-3)
Maye, Harun. "Rewriting the Dead: The Tension between Nostalgia and Perversion in George A. Romero's Night of the Living Dead (1968)". In: Nostalgia or Perversion? Gothic Rewriting from the Eighteenth Century until the Present Day. Ed. Isabella van Elferen. Newcastle: Cambridge Scholars Publishing 2007. (ISBN978-1-84718-247-0).
Moreman, Christopher M. "A Modern Meditation on Death: Identifying Buddhist Teachings in George A. Romero's Night of the Living Dead". Contemporary Buddhism 9 (No. 2, 2008): pp. 151–165.
Newman, Robert. "The Haunting of 1968". South Central Review 16 (No. 4, Winter 1999): pp. 53–61.
Pharr, Mary. "Greek Gifts: Vision and Revision in Two Versions of Night of the Living Dead". In Trajectories of the Fantastic. Ed. Michael A. Morrison. Westport, CT: Greenwood Press, 1997. (ISBN978-0-313-29646-8).