Η βασίλισσα Ισαβέλλα της Πορτογαλίας, έργο του Χοσέ Χυλ ντι Κάστρο, Μουσείο του Σαν Φραντσίσκο, Σαντιάγο.
Ο γάμος της με τον βασιλιά Διονύσιος Α΄ της Πορτογαλίας κανονίστηκε το 1281, όταν ήταν 10 ετών. Έλαβε τις πόλεις Όμπιδος, Αμπράντες και Πόρτο ντε Μος ως προίκα.[6] Ο γάμος έγινε το 1288, όταν ο βασιλιάς ήταν 26 ετών και η Ελισάβετ 17.[6] Ο Διονύσιος ήταν ποιητής και πολιτικός, είχε φυτέψει ένα μεγάλο πευκοδάσος κοντά στη Λεϊρία για να αποτρέψει τη διάβρωση του εδάφους που απειλούσε την περιοχή και τον αποκαλούσαν "ο βασιλιάς αγρότης (rei lavrador)".
Η Ελισάβετ ακολουθούσε ήσυχα τα καθημερινά θρησκευτικά καθήκοντα της πίστης της και ήταν αφοσιωμένη στους πένητες και στους ασθενείς. Αυτή η ζωή προκάλεσε τη μομφή από πολλούς γύρω της, τελικά όμως οι προσευχές της και η υπομονή της επέτυχαν να πείσουν τον άνδρα της, που διήγε αμαρτωλή ζωή.[7]
Ενδιαφερόταν ενεργά για την πολιτική τής Πορτογαλίας και ήταν αποφασιστική συμφιλιωτής κατά τις διαπραγματεύσεις που αφορούσαν τη "Συμφωνία του Αλκανίσες". Αυτή υπογράφτηκε από τον Διονύσιο και τον Σάντσο Δ΄ της Καστίλης (1297) και ρύθμιζε τα σύνορα μεταξύ των δύο χωρών. Το 1304 η βασίλισσα και ο Διονύσιος επέστρεψαν στην Ισπανία για τη διαιτησία μεταξύ του Φερδινάνδου Δ΄ της Καστίλης (γιου του Σάντσο Δ΄) και του Ιακώβου Β΄ της Αραγωνίας, αδελφού της Ελισάβετ.[6] Ο Διονύσιος και η Ελισάβετ απέκτησαν δύο παιδιά:
Στον εμφύλιο πόλεμο (1322-1324) μεταξύ του συζύγου της και του γιου της, η Ελισάβετ μεσολάβησε υπέρ του γιου τους. Ο πρίγκιπας λοιπόν είχε μνησικακήσει για τον πατέρα του, κατηγορώντας τον ότι ο Διονύσιος έδειχνε εύνοια στον νόθο γιο του Αλφόνσο Σάντσες. Όταν ο βασιλιάς αποκρούστηκε από την Αλενκέρ, που υποστήριζε τον Αλφόνσο (Δ΄), η βασίλισσα τον πρόλαβε από το να σκοτώσει τον γιο του. Όπως λέει ο θρύλος η Ελισάβετ, καβάλα σε ένα μουλάρι, στάθηκε μεταξύ των δύο αντιπάλων στρατών στο πεδίο του Αλβαλάντε με σκοπό να αποτρέψει τη μάχη. Η ειρήνη επήλθε (1324) όταν εξορίστηκε ο νόθος γιος και ο πρίγκιπας ορκίστηκε πίστη στον πατέρα του.[6]
Βασιλομήτωρ
Η βασίλισσα Ισαβέλλα ανεβασμένη σε ένα μουλάρι προσπαθεί να αποτρέψει την μάχη στο πεδίο του Αλβαλάντε
Μετά τον θάνατο του Διονυσίου (1325) η Ελισάβετ αποσύρθηκε στο "μοναστήρι των Καρμηλιτών" ή το "μοναστήρι της Σάντα Κλάρα" που ιδρύθηκε στην Κοΐμπρα (1314). Ενώθηκε με το "Γ΄ Τάγμα του Αγίου Φραγκίσκου" και ζώντας στην αφάνεια αφοσιώθηκε σε όλη την υπόλοιπη ζωή της στην βοήθεια των φτωχών και των ασθενών.[7] Στην μεγάλη πείνα που ξέσπασε στην Κοΐμπρα (1293) δώρισε μεγάλες ποσότητες από αλεύρι στους κατοίκους. Τα φορέματα της ήταν ταπεινά, στις ομιλίες της κρατούσε χαμηλούς τόνους, προίκιζε τα φτωχά κορίτσια και βοηθούσε να εκπαιδευτούν τα παιδιά των φτωχών ευγενών. Έγινε δωρήτρια σε πολλά νοσοκομεία στην Κοΐμπρα, την Σανταρέμ και την Λεϊρία όπως και σε πολλά θρησκευτικά τάγματα.[8]
Μεσολάβησε για άλλη μια φορά σε ρόλο ειρηνοποιού όταν τα στρατεύματα του γιου της Αλφόνσου Δ΄ προχώρησε σε εκστρατεία στο Βασίλειο της Καστίλης, ο Αλφόνσος ΙΑ΄ της Καστίλης είχε παντρευτεί την κόρη του Μαρία της Πορτογαλίας και την κακομεταχειριζόταν.
Παρά την μεγάλη ηλικία και την ασθένεια της η Ισαβέλλα μπήκε στο πεδίο της μάχης, διέκοψε την σύγκρουση και έκλεισε ειρήνη ανάμεσα στους δύο βασιλείς. Οι προσπάθειες αυτές έφεραν και την τελική της σωματική κατάπτωση, αρρώστησε από πυρετό και πέθανε στο "κάστρο του Εστρεμόζ" (4 Ιουλίου 1336). Οι επιτυχημένες προσπάθειες που έκανε για την σύναψη ειρήνης σε πολλές περιπτώσεις της έδωσαν τον τίτλο της "ειρηνοποιού".[7]
Άν και ο τάφος του συζύγου της βρισκόταν στο Οντιβέλας, η Ελισάβετ τάφηκε στην μονή της Σάντα Κλάρα στην Κοΐμπρα σε μία εκπληκτική Γοτθική σαρκοφάγο.[5] Τον 17ο αιώνα χάρη στις συχνές πλημμύρες του ποταμού Μοντέγκο τα οστά της μετακινήθηκαν στην Μονή Σάντα Κλάρα-α-Νόβα επίσης στην Κοΐμπρα, η σορός της μεταφέρθηκε στο παρεκκλήσι σε μια σαρκοφάγο από ασήμι και κρυστάλλι.
Αγιοποίηση
Η αγία Ισαβέλλα και το θαύμα των ρόδων.
Η Αγιοποίηση της προτάθηκε το 1526 και ολοκληρώθηκε από τον πάπα Ουρβανό Η΄ (25 Μαΐου 1625), η μνήμη τις εορτάζεται στο Ρωμαϊκό ημερολόγιο στις 4 Ιουλίου.[9] Ο Πάπας Ιννοκέντιος ΙΒ΄ μετακίνησε την εορτή της στις 8 Ιουλίου ώστε να μην συμπίπτει με την εορτή των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου (1694).[10] Ο Πάπας Πίος ΙΒ΄ κατήργησε την συγκεκριμένη γιορτή (1955).[11] H εορτή της άλλαξε χαρακτήρα από "Β΄ Τάξης" σε "Γ΄ Τάξης" (1962) με την αναβίωση του ημερολογίου η εορτή της αποκαταστάθηκε στις 4 Ιουλίου και διατηρείται στο Φραγκισκιανό ημερολόγιο των Αγίων.[12] Από την εποχή που ιδρύθηκε η Επισκοπή της Τενερίφης στα Κανάρια Νησιά η Αγία Ελισάβετ έγινε συν-πολιούχος της επισκοπής με παπική βούλα που εξέδωσε ο Πάπας Πίος Ζ΄.[13] Στις Ηνωμένες Πολιτείες η εορτή της μεταφέρθηκε στις 5 Ιουλίου επειδή στις 4 Ιουλίου υπήρχε η εορτή της Αμερικάνικης Ανεξαρτησίας. Η Αγία Ελισάβετ απεικονίζεται συνήθως με ένα φόρεμα με ένα περιστέρι ή κλαδί ελιάς.[5]
↑ 7,07,17,2Fr. Paolo O. Pirlo, SHMI (1997). "St. Elizabeth of Portugal". My First Book of Saints. Sons of Holy Mary Immaculate - Quality Catholic Publications. σσ. 142–143
Ferreira, João (2010). Histórias Rocambolescas da História de Portugal [Fantastic Stories of the History of Portugal] (in Portuguese) (6 ed.). Lisbon, Portugal: A Esfera dos Livros.
Hoever, Hugo H., ed. (1955). Lives of the Saints, For Every Day of the Year. New York, New York: Catholic Book Publishing Co.
Rodrigues Oliveira, Ana (2010). "Isabel de Aragão (1270–1336). A Rainha Santa". Rainhas medievais de Portugal. Dezassete mulheres, duas dinastias, quatro séculos de História [Medieval Queens of Portugal: Seventeen women, two dynasties, four centuries of history] (in Portuguese). Lisbon: A esfera dos livros.
.png)
