Ο Γκωτιέ Ε΄ ελευθερώθηκε αλλά αιχμαλωτίστηκε ξανά σε νέα επίθεση των Ναπολιτσιάνων στη Σικελία (1299), η δεύτερη αιχμαλωσία του κράτησε μέχρι τη "Συνθήκη της Καλταμπελλόττας" (1302). Ο Γκωτιέ εγκαταστάθηκε στη Γαλλία και παντρεύτηκε την Ιωάννα του Σατιγιόν. Ο ξάδελφος του Γκυ Β΄ ντε Λα Ρος πέθανε πρόωρα και άτεκνος, ο Γκωτιέ κλήθηκε να τον κληρονομήσει. Η ξαδέλφη τους Εσίβα του Ιμπελίν διεκδίκησε και αυτή το δουκάτο για λογαριασμό της αλλά το υψηλό δικαστήριο της Αχαΐας αποφάσισε υπέρ του Γκωτιέ ο οποίος ήρθε στην Αθήνα το 1309. Ο Έλληνας ηγεμόνας της Θεσσαλίας Ιωάννης Β΄ Δούκας προχώρησε σε συμμαχία με τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία και το Δεσποτάτο της Ηπείρου εναντίον του Γκωτιέ. Ο Γκωτιέ Ε΄ κάλεσε σε βοήθεια την Καταλανική Εταιρεία μια ομάδα από τυχοδιώκτες μισθοφόρους να επιτεθεί στην Ελληνική συμμαχία, οι Καταλανοί νίκησαν τον Ιωάννη Β΄ αλλά ο Γκωτιέ αρνήθηκε να τους πληρώσει αυτά που είχε συμφωνήσει. Οι Καταλανοί επαναστάτησαν και ο Γκωτιέ Ε΄ ενώθηκε με μια ομάδα από Φράγκους ηγεμόνες αλλά οι Καταλανοί τους συνέτριψαν στη Μάχη του Αλμυρού, ο Γκωτιέ έπεισε στη μάχη και οι Καταλανοί κατέλαβαν το Δουκάτο των Αθηνών.
Πρώτη αιχμαλωσία
Οι θυρεοί του Γκωτιέ: το οικόσημο με τους λέοντες των Μπριέν (του πατέρα του) και το οικόσημο των Λα Ρος (της μητέρας του)
Ο πατέρας του κατείχε σημαντικά εδάφη στη Γαλλία και τη νότια Ιταλία όπως την Μπριέν και τη Λέτσε.[15] Διεκδίκησε και την Κύπρο αλλά οι Κύπριοι προτίμησαν να εκλέξουν βασιλιά τον ξάδελφο του Ούγο Γ΄ της Κύπρου.[16] Η Ισαβέλλα ντε Λα Ρος μικρότερη κόρη του Γκυ Α΄ ντε Λα Ρος που πέθανε το 1279 πήρε έδωσε προίκα με τον γάμο μεγάλες εκτάσεις στην Πελοπόννησο.[17][18] Ο ιστορικός Γκάι Πέρι περιγράφει τον Γκωτιέ σαν "μικρό παιδί" όταν ξέσπασε ο Σικελικός Εσπερινός.[19] Ο πατέρας του ήταν στρατηγός του βασιλιά της Νεαπόλεως Καρόλου του Χωλού, αιχμαλωτίστηκε στη "μάχη των Κομητών" (23 Ιουλίου 1387).[20] Ο Ούγος ελευθερώθηκε μόνο όταν έδωσε όμηρο τον μικρό του γιο Γκωτιέ στον Αραγωνέζο ναύαρχο Ρουτζέρο ντι Λαούρια με υπόσχεση να του πληρώσει τα λύτρα, παρέμεινε όμηρος πολλά χρόνια στο κάστρο της Αγκούστα.[21] Την περίοδο της αιχμαλωσίας του έμαθε καλά τα Καταλανικά και ασπάστηκε τα Αραγωνέζικα έθιμα.[19] Ο Γκωτιέ ήταν ακόμα αιχμάλωτος όταν έπεσε ο πατέρας του σε μάχη εναντίον του Λαούρια το καλοκαίρι του 1296 στο Μπρίντιζι.[19] Ο Κάρολος ο Χωλός διέταξε στις 27 Αυγούστου τους υποτελείς του Ούγου στη νότια Ιταλία να ορκιστούν πίστη στον Γκωτιέ.[22] Ο Γκωτιέ ελευθερώθηκε, πήγε στη Γαλλία και ανέλαβε να κυβερνήσει τα εδάφη του πατέρα του, τον Μάιο του 1297 του παραχωρήθηκε η κομητεία του Μπριέν.[23]
Αναζητώντας εκδίκηση για τη δολοφονία του πατέρα του ο Γκωτιέ προχώρησε σε συμμαχία με δυο Γάλλους ευγενείς που οι πατεράδες τους είχαν σκοτωθεί στην Ιταλία.[23] Προσέλαβαν στην υπηρεσία τους 300 ιππείς γνωστοί σαν "Ιππότες του Θανάτου" και ενώθηκαν σε εκστρατεία με τον γιο του Καρόλου του Χωλού Ροβέρτο της Νεαπόλεως που ήταν έτοιμος να επιτεθεί στη Σικελία, στρατοπέδευσαν στην Κατάνια και κατέλαβαν την πόλη.[23] Φήμες έφτασαν στο στρατόπεδο των Ναπολιτσιάνων ότι ο καστελάνος του Γκαγκλιάνο Καστελφερράτο ήταν έτοιμος να παραδοθεί, ο Ροβέρτος έστειλε τον Γκωτιέ και τους άντρες του να ξεκινήσουν μαζί του διαπραγματεύσεις.[24] Οι φήμες αποδείχτηκαν εσφαλμένες, είχαν στόχο να ρίξουν στην παγίδα τον στρατό της Νάπολης, ο Γκωτιέ αρνήθηκε να δραπετεύσει, έδωσε τη μάχη με τους Αραγωνέζους και τελικά αναγκάστηκε να παραδοθεί.[24] Ο Ροβέρτος της Νεαπόλεως διόρισε τον Ροβέρτο του Τουσί να κυβερνήσει τα εδάφη του Γκωτιέ Ε΄ στη νότια Ιταλία την περίοδο που ήταν ο ίδιος αιχμάλωτος.[24]
Δούκας των Αθηνών
Ο Γκωτιέ Ε΄ ελευθερώθηκε με τη "Συνθήκη της Καλταμπελλόττα" (1302) και πήγε στη Γαλλία πριν τον Ιούνιο του 1303, η θέση του ενισχύθηκε σημαντικά με τον γάμο του με την Ιωάννα του Σατιγιόν κόρη του Μεγάλου Κοντόσταυλου της Γαλλίας.[24]
Ο ξάδελφος του Δούκας των Αθηνών Γκυ Β΄ ντε Λα Ρος πέθανε πρόωρα και άτεκνος (5 Οκτωβρίου 1308), οι δυο διεκδικητές στο δουκάτο ήταν ο ίδιος ο Γκωτιέ Ε΄ και η ξαδέλφη του Ισαβέλλα του Ιμπελέν.[18][25] Η μητέρα της Εσίβας ήταν η Αλίκη ντε Λα Ρος μεγαλύτερη αδελφή της Ισαβέλλας ντε λα Ρος μητέρας του Γκωτιέ αλλά το Υψηλό βασίλειο της Αχαΐας αποφάσισε υπέρ του Γκωτιέ με την πρόφαση ότι ένας άντρας έχει περισσότερα κληρονομικά δικαιώματα από μια γυναίκα.[18][25] Ο Γκωτιέ Ε΄ πριν αναχωρήσει για την Αθήνα διόρισε τον πεθερό του Γκωσέ Ε΄ του Σατιγιόν κυβερνήτη της κομητείας της Μπριέν.[25]
Νίκη στην Ελληνική συμμαχία
Η σφραγίδα του Γκωτιέ Ε΄ του Μπριέν.
Ο Γκωτιέ Ε΄ στρατοπέδευσε στην Αχαϊκή Γλαρέντζα το καλοκαίρι του 1309.[26] Ταυτόχρονα ο ηγεμόνας της Θεσσαλίας Ιωάννης Β΄ Δούκας είχε απαλλαγεί από την Αθηναϊκή κυριαρχία.[25] Ο Βυζαντινός αυτοκράτοραςΑνδρόνικος Β΄ Παλαιολόγος και η Άννα Παλαιολογίνα Καντακουζηνή σύζυγος του Νικηφόρου Α΄ Κομνηνού Δούκα που ήταν η πραγματική κυβερνήτης της Ηπείρου υποστήριξε τον Ιωάννη Β΄ και ο Γκωτιέ αναγκάστηκε να ζητήσει εξωτερική υποστήριξη.[25][26] Η Καταλανική Εταιρεία, μια ομάδα ασύντακτων μισθοφόρων έκανε από το 1305 πολλές επιδρομές στη Θεσσαλία, ο Γκωτιέ τους προσέλαβε στην υπηρεσία του μαζί με τους Τούρκους συμμάχους τους.[26][27]
Οι Καταλανοί μισθοφόροι επιτέθηκαν στη Θεσσαλία και κατέλαβαν τα μεγαλύτερα κάστρα, ο Ιωάννης Β΄ έκλεισε ειρήνη.[27][28] Ο Γκωτιέ χρωστούσε στους μισθοφόρους οφειλές τεσσάρων μηνών αλλά αρνήθηκε να τους τα δώσει.[26] Ο Γκωτιέ επέλεξε μόνο 200 ιππείς και 300 Αλμογάβαρους, πλήρωσε μονάχα σε αυτούς όσα χρωστούσε και διέταξε τους υπόλοιπους Καταλανούς να εγκαταλείψουν το δουκάτο.[26] Οι αδικημένοι μισθοφόροι αρνήθηκαν να υπακούσουν και ζήτησαν από τον Γκωτιέ να τους αφήσει να κατοικήσουν στα εδάφη που είχε κατακτήσει με τη βοήθεια τους, οι Καταλανοί που δεν υπάκουσαν απειλήθηκαν με τιμωρία.[27] Οι δυσαρεστημένοι Καταλανοί μισθοφόροι προχώρησαν σε ανοιχτή εξέγερση, ο Γκωτιέ Ε΄ αναγκάστηκε να ζητήσει βοήθεια από το Πριγκιπάτο της Αχαΐας και τα υπόλοιπα κράτη της Φραγκοκρατούμενης Ελλάδας.[26]
Συντριβή από τους Καταλανούς και θάνατος σε μάχη
Ο στρατός του Γκωτιέ Ε΄ συνάντησε τους Καταλανούς για την τελική αναμέτρηση στην περιοχή του Αλμυρού Μαγνησίας (15 Μαρτίου 1311).[29][30] Οι Καταλανοί ζήτησαν ειρήνη, αλλά ο Γκωτιέ ήθελε να απαλλαγεί οριστικά από αυτούς. Στη μάχη που ακολούθησε, το ιππικό του Γκωτιέ υπέστη συντριπτική ήττα.[29] Οι Καταλανοί κατέλαβαν το Δουκάτο των Αθηνών, ο γιος του Γκωτιέ ΣΤ΄ δραπέτευσε στη Γαλλία και έκανε πολλές αποτυχημένες προσπάθειες την επόμενη δεκαετία να το ανακαταλάβει.[31][32] Ένας Τούρκος στρατιώτης έκοψε το κεφάλι του Γκωτιέ και το πήρε σαν λάφυρο.[33] Ο γιος του Γκωτιέ ΣΤ΄ πήρε το κεφάλι του πατέρα του και το έθαψε με τιμές στην εκκλησία της Σάντας Ορόνζο στο Λέτσε (1348).[34]
Edbury, Peter W. (1994). Kingdom of Cyprus and the Crusades. Cambridge University Press.
Lock, Peter (1995). The Franks in the Aegean, 1204–1500. Longman.
Perry, Guy (2018). The Briennes: The Rise and Fall of a Chempenois Dynasty in the Age of the Crusades, c. 950–1356. Cambridge University Press.
Setton, Kenneth M. (1975). "The Catalans in Greece, 1311-1380". In Setton, Kenneth M.; Hazard, Harry W. A History of the Crusades, Volume III: The Fourteenth and *Fifteenth Centuries. The University of Wisconsin Press.
Setton, Kenneth M. (1976). The Papacy and the Levant (1204-1571), Volume I: The Thirteenth and Fourteenth Centuries. The American Philosophical Society.
.svg)
.svg){kind=small}
