Ο Βλαντίμιρ Αλεξάντροβιτς Βοεβόντσκι (ρωσικά: Владимир Александрович Воеводский· γεννήθηκε στις 4 Ιουνίου 1966 στη Μόσχα και πέθανε στις 30 Σεπτεμβρίου 2017) ήταν Ρώσος μαθηματικός διάσημος για το έργο του στη θεωρία ομοτοπίας για αλγεβρικές ποικιλίες και στη διατύπωση της μοτιβικής συνομολογίας που τον οδήγησε στην απονομή του Μεταλλίου Φιλντς το 2002[2]. Είναι επίσης γνωστός για την απόδειξη της εικασίας του Μίλνορ και των εικασιών Bloch-Kato και για τα μονοσήμαντα θεμέλια των μαθηματικών και την ομοτοπική θεωρία τύπων.[2]
Νεανική ηλικία και εκπαίδευση
Ο πατέρας του Βλάντιμιρ Βοεβόντσκι, Αλεξάντερ Βοεβόντσκι, ήταν επικεφαλής του Εργαστηρίου Λεπτονίων Υψηλής Ενέργειας στο Ινστιτούτο Πυρηνικών Ερευνών της
Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών. Η μητέρα του, Τατιάνα, ήταν χημικός.[3] Ο Βοεβόντσκι φοίτησε για ένα διάστημα στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας, αλλά αναγκάστηκε να φύγει χωρίς πτυχίο, επειδή αρνήθηκε να παρακολουθήσει τα μαθήματα.[3] Έλαβε το διδακτορικό του στα μαθηματικά από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ το 1992, αφού τον πρότειναν χωρίς καν να υποβάλει αίτηση, με βάση διάφορες ανεξάρτητες δημοσιεύσεις.[3] Εκεί τον συμβούλευσε ο Ντέιβιντ Καζντάν.
Ως πρωτοετής φοιτητής, ο σύμβουλός του Ζωρζ Σαμπάτ του έδωσε ένα αντίγραφο του Esquisse d'un Programme (που είχε υποβληθεί λίγους μήνες νωρίτερα από τον Αλεξάντερ Γκροτέντιεκ στο CNRS). Έμαθε γαλλικά "με μοναδικό σκοπό να μπορέσει να διαβάσει αυτό το κείμενο" και άρχισε την έρευνά του για ορισμένα από τα θέματα που αναφέρονται σε αυτό[4].
Έρευνα
Το έργο του Βοεβόντσκι βρισκόταν στη διασταύρωση της αλγεβρικής γεωμετρίας και της αλγεβρικής τοπολογίας. Μαζί με τον Φαμπιέν Μορέλ, ο Βοεβόντσκι εισήγαγε μια θεωρία ομοτοπίας για διασχήματα. Επίσης, διατύπωσε αυτό που σήμερα πιστεύεται ότι είναι η σωστή μορφή της μοτιβικής συνομολογίας και χρησιμοποίησε αυτό το νέο εργαλείο για να αποδείξει την εικασία του Μίλνορ που συνδέει την Κ-θεωρία του Μίλνορ ενός πεδίου με την συνομολογία étale. [5] Για τα παραπάνω, έλαβε το μετάλλιο Φιλντς στο 24ο Διεθνές Συνέδριο Μαθηματικών που πραγματοποιήθηκε στο Πεκίνο της Κίνας[6].
Το 1998 έδωσε μια διάλεξη στο Διεθνές Συνέδριο των Μαθηματικών στο Βερολίνο (A1- Θεωρία της Ομοτοπίας)[7] Ήταν συν-συγγραφέας (με τους Αντρέι Σούσλιν και Έρικ Μ.Φρίντλαντερ) στο βιβλίο Cycles, Transfers and Motivic Homology Theories[8], στο οποίο αναπτύσσει λεπτομερώς τη θεωρία της μοτιβικής συνομολογίας.
Από το 2002, ο Βοεβόντσκι ήταν καθηγητής στο Ινστιτούτο Προχωρημένων Σπουδών στο Πρίνστον του Νιου Τζέρσεϊ.
Τον Ιανουάριο του 2009, σε ένα επετειακό συνέδριο προς τιμήν του Αλεξάντερ Γκρόθεντιεκ, που πραγματοποιήθηκε στο Ινστιτούτο Ανώτατων Επιστημονικών Σπουδών, ο Βοεβόντσκι ανακοίνωσε μια απόδειξη των εικασιών Bloch-Kato.
Το 2009, κατασκεύασε το μονοσήμαντο πρότυπο της θεωρίας τύπου Μάρτιν-Λοφ σε απλοποιημένα σύνολα. Αυτό οδήγησε σε σημαντικές προόδους στη θεωρία τύπων και στην ανάπτυξη νέων μονοσήμαντων θεμελίων των μαθηματικών, πάνω στα οποία ο Βοεβόντσκι εργάστηκε τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Δούλεψε σε μια βιβλιοθήκη Coq UniMath χρησιμοποιώντας ιδέες μονοσήμαντων[3][9].
Τον Απρίλιο του 2016, το Πανεπιστήμιο του Γκέτεμποργκ απένειμε τιμητικό διδακτορικό τίτλο στον Βοεβόντσκι[10].
Θάνατος και κληρονομιά
Ο Βοεβόντσκι πέθανε στις 30 Σεπτεμβρίου 2017 στο σπίτι του στο Πρίνστον, από ανεύρυσμα[3][11] άφησε πίσω τις κόρες του Νταϊάνα Γιασμίν Βοεβόντσκι και Ναταλία Ντάλια Σάλαμπι[3].
↑The second medal at the same congress was received by Laurent Lafforgue
↑Voevodsky, Vladimir (1998). «A1-homotopy theory»(PDF). In: Proceedings of the International Congress of Mathematicians. 1. σελίδες 579–604. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο(PDF) στις 24 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 30 Νοεμβρίου 2022.
