Το Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας (γαλλικά: Centre national de la recherche scientifique, CNRS) είναι κρατικός ερευνητικός οργανισμός της Γαλλίας[3] και είναι ο μεγαλύτερος οργανισμός θεμελιωδών επιστημών στην Ευρώπη[4].
Το CNRS κατατάχθηκε στην 3η θέση το 2015 και στην 4η θέση το 2017 από τον δείκτη Nature Index[7], ο οποίος μετρά τους μεγαλύτερους συντελεστές σε εργασίες που δημοσιεύονται σε 82 κορυφαία περιοδικά[8][9][10]. τον Μάιο του 2021, το CNRS κατατάχθηκε στην 2η θέση του δείκτη Nature Index, πριν από την Εταιρεία Μαξ Πλανκ και το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ[11].
Οργάνωση
Το CNRS λειτουργεί με βάση ερευνητικές μονάδες, οι οποίες είναι δύο ειδών: Οι " καθαρές µονάδες " (UPRs) λειτουργούν αποκλειστικά από το CNRS, και οι " µικτές µονάδες " (UMRs - γαλλικά: Unité mixte de recherche)[12] λειτουργούν σε συνεργασία µε άλλα ιδρύµατα, όπως πανεπιστήµια ή το INSERM[13]. Τα μέλη των μεικτών ερευνητικών μονάδων μπορεί να είναι είτε από ερευνητές του CNRS είτε από υπαλλήλους πανεπιστημίων (λέκτορες ή καθηγητές). Κάθε ερευνητική μονάδα έχει έναν αριθμητικό κωδικό και συνήθως διευθύνεται από έναν καθηγητή πανεπιστημίου ή έναν διευθυντή έρευνας του CNRS. Μια ερευνητική μονάδα μπορεί να υποδιαιρείται σε ερευνητικές ομάδες ("équipes"). Το CNRS διαθέτει επίσης μονάδες υποστήριξης, οι οποίες μπορούν, για παράδειγμα, να παρέχουν διοικητικές, υπολογιστικές, βιβλιοθηκονομικές ή μηχανικές υπηρεσίες.
Το 2016, το CNRS διέθετε 952 µικτές ερευνητικές μονάδες, 32 καθαρές ερευνητικές μονάδες, 135 μονάδες παροχής υπηρεσιών και 36 διεθνείς μονάδες[5].
Εθνικό Ίδρυμα Πυρηνικής Φυσικής και Φυσικής των Σωματιδίων[14]
Ίδρυμα Βιολογικών Επιστημών (INSB)
Ίδρυμα Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών (INSHS)
Ίδρυμα Επιστημών Πληροφορικής (INS2I)
Ίδρυμα Επιστημών Μηχανικής και Συστημάτων (INSIS)
Ίδρυμα Μαθηματικών Επιστημών (INSMI)
Ίδρυμα Γεωεπιστημών και Αστρονομίας (INSU)
Η Εθνική Επιτροπή Επιστημονικής Έρευνας, η οποία είναι υπεύθυνη για την πρόσληψη και την αξιολόγηση των ερευνητών, χωρίζεται σε 47 τμήματα (π.χ. το τμήμα 41 αφορά τα μαθηματικά, το τμήμα 7 την επιστήμη των υπολογιστών και τον έλεγχο κ.ο.κ.)[15] Οι ερευνητικές ομάδες ανήκουν σε ένα πρωτεύον ίδρυμα και σε ένα προαιρετικό δευτερεύον ίδρυμα- οι ίδιοι οι ερευνητές ανήκουν σε ένα τμήμα. Για διοικητικούς σκοπούς, το CNRS διαιρείται σε 18 περιφερειακά τμήματα ( εκ των οποίων τέσσερα για την περιοχή του Παρισιού).
Ιστορία
Το CNRS ιδρύθηκε στις 19 Οκτωβρίου 1939 με διάταγμα του προέδρου Αλμπέρ Λεμπρέν[16]. Από το 1954, το κέντρο απονέμει κάθε χρόνο χρυσά, ασημένια και χάλκινα μετάλλια σε Γάλλους επιστήμονες και νέους ερευνητές. Το 1966, ο οργανισμός προέβη σε διαρθρωτικές αλλαγές, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία δύο εξειδικευμένων ιδρυμάτων: του Εθνικού Ιδρύματος Αστρονομίας και Γεωφυσικής το 1967 (το οποίο έγινε το Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών του Σύμπαντος το 1985) και του Εθνικού Ιδρύματος Πυρηνικής Φυσικής και Φυσικής των Σωματιδίων (IN2P3- στα αγγλικά: National Institute of Nuclear and Particle Physics) το 1971.
Η αποτελεσματικότητα των διαδικασιών πρόσληψης, αποζημίωσης, διαχείρισης της σταδιοδρομίας και αξιολόγησης του CNRS τέθηκε υπό έλεγχο. Τα κυβερνητικά σχέδια συμπεριέλαβαν τη μετατροπή του CNRS σε έναν οργανισμό που προσφέρει υποστήριξη σε ερευνητικά έργα κατά περίπτωση και την ανακατανομή των ερευνητών του CNRS στα πανεπιστήμια. Ένα άλλο αμφιλεγόμενο σχέδιο που προωθήθηκε από την κυβέρνηση προέβλεπε τη διάσπαση του CNRS σε έξι ξεχωριστά ιδρύματα. Αυτές οι τροποποιήσεις, οι οποίες προτάθηκαν και πάλι το 2021 από υπερφιλελεύθερες "δεξαμενές σκέψης" όπως το Ίδρυμα Μονταίν,[17] απορρίφθηκαν μαζικά από τους Γάλλους επιστήμονες, οδηγώντας σε πολλαπλές διαμαρτυρίες[18][19].
CNRS: επιστημονική δραστηριότητα και βραβεία
Το CNRS κατατάσσεται δεύτερο στον κόσμο και πρώτο στην Ευρώπη σύμφωνα με την παγκόσμια κατάταξη "Webometrics"[20][21], η οποία μετρά την προβολή των ερευνητικών ιδρυμάτων στο διαδίκτυο. Το CNRS κατέλαβε τη δεύτερη θέση παγκοσμίως το 2019[22] από το Ινστιτούτο Scimago, το οποίο περιλαμβάνει ερευνητικά ιδρύματα και πανεπιστήμια στην κατάταξή του με βάση, μεταξύ άλλων, την επιστημονική παραγωγή, τον αριθμό των αναφορών και τη διεθνή συνεργασία, χρησιμοποιώντας τη βάση δεδομένων Scopus34 με περισσότερα από 18.000 επιστημονικά περιοδικά. Ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος συνεισφέρων στο περιοδικό Nature το 2010[23].
Πολλοί ερευνητές που έχουν λάβει διεθνή βραβεία υπήρξαν μέλη του CNRS κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας τους ή εργάστηκαν σε εργαστήριο που συνδέεται με το CNRS. Ωστόσο, λίγοι από αυτούς ήταν μέλη του CNRS για μεγάλο χρονικό διάστημα, δεδομένου ότι πριν από το 1982, το CNRS χορηγούσε μόνο θέσεις μη δημοσίων υπαλλήλων και η εξέλιξη της σταδιοδρομίας ως καθηγητής πανεπιστημίου ήταν ο κανόνας. Επιπλέον, η εργασία σε εργαστήριο που συνδέεται με το CNRS δεν σημαίνει ότι ανήκει στο CNRS.
Βραβείο Νόμπελ
Αρκετοί από τους Γάλλους νομπελίστες υπηρέτησαν στο CNRS, ιδίως στην αρχή της καριέρας τους, και οι περισσότεροι εργάστηκαν σε πανεπιστημιακά εργαστήρια που συνδέονται με το CNRS, αλλά μόνο ένας εργάστηκε στο CNRS καθ' όλη τη διάρκεια της καριέρας του.
Μεταξύ εκείνων που ήταν υπάλληλοι σε κάποιο στάδιο της καριέρας τους:
2008: Ο Λυκ Μοντανιέ, ομότιμος καθηγητής στο Ινστιτούτο Παστέρ, Μονάδα Ογκολογίας των Λοιμώξεων, επίτιμος διευθυντής έρευνας στο CNRS [25] και μέλος των Ακαδημιών Επιστήμης και Ιατρικής. Βραβείο από κοινού με τους Φρανσουάζ Μπάρε-Σινούσι και Χάραλντ ζουρ Χάουζεν[26] ,
1982 : Ο Αλέν Κον, Ινστιτούτο επιστημονικών σπουδών (ασκούμενος, στη συνέχεια ακόλουθος, στη συνέχεια ερευνητής του CNRS από το 1970 έως το 1974),
1994: Ο Πιερ-Λουί Λιόν, Πανεπιστήμιο Paris-Dauphine (ερευνητής του CNRS από το 1979 έως το 1981),
2002: Ο Λοράν Λαφόργκ, Ινστιτούτο επιστημονικών σπουδών (ερευνητής του CNRS από το 1990 έως το 2000 στο Παρίσι-XI),
2006: Ο Ουέντελιν Βέρνερ, Πανεπιστήμιο Paris-Sud 11 (ερευνητής του CNRS από το 1991 έως το 1997 στο Paris-VI και στη συνέχεια στο ENS),
2014: Ο Αρτούρ Αβίλα, Ινστιτούτο Μαθηματικών του Jussieu-Paris Rive Gauche (ερευνητής και στη συνέχεια διευθυντής έρευνας από το 2003) ,
2018 : Ο Αλέσιο Φιγκάλι, ο οποίος ξεκίνησε την καριέρα του το 2007 στο εργαστήριο μαθηματικών Ζαν-Αλεξάντρ Ντιεντόνε (CNRS-UCA).
Βραβεία από το CNRS
Από το 1954, το CNRS απονέμει κάθε χρόνο τρία είδη μεταλλίων σε ερευνητές που εργάζονται στη Γαλλία: ένα χρυσό μετάλλιο CNRS στον ερευνητή που συμβάλλει σε εξαιρετικό βαθμό στον δυναμισμό και την επιρροή της γαλλικής έρευνας, περίπου 15 αργυρά μετάλλια για να διακρίνει έναν ερευνητή που βρίσκεται στην αρχή της σταδιοδρομίας του, αλλά έχει ήδη αναγνωριστεί για την ποιότητα και την πρωτοτυπία του έργου του, και περίπου 40 χάλκινα μετάλλια για να επιβραβεύσει και να ενθαρρύνει έναν νέο ερευνητή που είναι ταλαντούχος ειδικός στον τομέα του[27]. Από το 1992, το CNRS απονέμει επίσης ένα άλλο βραβείο που ονομάζεται "Κρύσταλλο CNRS" στους τεχνικούς, τους μηχανικούς και το διοικητικό προσωπικό του για την "τεχνική τους γνώση και το καινοτόμο πνεύμα". Από το 2011, το CNRS προσφέρει ένα μετάλλιο καινοτομίας για να τιμήσει την ξεχωριστή έρευνα στους τομείς της τεχνολογίας, της θεραπείας, της οικονομίας ή της κοινωνίας. Στη δεκαετία του 2010, το CNRS ένωσε τις δυνάμεις του με τη Διάσκεψη των Προέδρων των Πανεπιστημίων για τη δημιουργία του διαγωνισμού "Η διατριβή μου σε 180 δευτερόλεπτα" με σκοπό την ανάδειξη νέων ερευνητών, εστιάζοντας την προσοχή του κοινού στην τρέχουσα έρευνα.
Άλλες διακρίσεις
2003: Η Αντιπροσωπεία Επιχειρήσεων έλαβε το Ευρωπαϊκό Βραβείο Καινοτομίας για επιστημονικούς οργανισμούς,
2007: Το Βραβείο Τούρινγκ, η υψηλότερη διάκριση στην επιστήμη των υπολογιστών, που θεωρείται το βραβείο Νόμπελ στον τομέα αυτό, απονεμήθηκε στον Ιωσήφ Σηφάκη, διευθυντή ερευνών στο CNRS στο εργαστήριο Verimag που ίδρυσε[28],[29].
Δημοσίευση
Το CNRS εκδίδει διάφορα περιοδικά σε ψηφιακή και έντυπη μορφή, σύμφωνα με την αποστολή του να διαδίδει τη γνώση. Το περιοδικό CNRS Journal[30] δηµοσιοποιεί το ερευνητικό έργο των οµάδων του και φροντίζει να είναι προσιτό σε όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους.
