Η Αθλητική Ένωση Ζακακίου(' ή ΑΕΖ (διαβάζεται «αέζ») είναι κυπριακός αθλητικός σύλλογος με έδρα το Ζακάκι του Δήμου Λεμεσού. Ιδρύθηκε τον Μάιο του 1956 και από τότε διατηρεί ποδοσφαιρική ομάδα.[4] Το 2014 δημιούργησε και ομάδα καλαθόσφαιρας. Χρώματα του συλλόγου είναι το πράσινο και το άσπρο.[5][4]
Η ΑΕΖ ιδρύθηκε τον Μάιο του 1956. Ο πρώτος (φιλικός) αγώνας της ομάδας δόθηκε στις 16 Ιουλίου 1956 με αντίπαλο τον Ατρόμητο Γεροσκήπου/ΑΠΟΠ, στον οποίο νίκησε με 12-2. Την ίδια χρονιά ιδρύθηκε η Επαρχιακή Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία Λεμεσού (ΕΠΟΛ) με την ΑΕΖ να αποτελεί ένα από τα ιδρυτικά της μέλη.[6]
Περίοδος 1985-1989
Μέχρι το 1985 η ΑΕΖ αγωνιζόταν στις διοργανώσεις της ΕΠΟΛ,[7] της οποίας αποτελεί και ιδρυτικό σωματείο.[8][9][10] Το καλοκαίρι του 1985 η Κυπριακή Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου (ΚΟΠ) αποφάσισε τη δημιουργία της Δ΄ κατηγορίας.[11] Η ΑΕΖ ήταν ανάμεσα στις ομάδες που επελέγησαν από τη ΣΤΟΚ για να συμμετάσχει στο πρώτο πρωτάθλημα της κατηγορίας και έτσι εντάχθηκε στις τάξεις της ΚΟΠ.[12][4] Την εποχή εκείνη η Δ΄ κατηγορία ήταν χωρισμένη σε τρεις ομίλους. Η ΑΕΖ συμμετείχε στον όμιλο Λεμεσού-Πάφου. Στην πρώτη της συμμετοχή, την περίοδο 1985-86, τερμάτισε στη δεύτερη θέση, ένα βαθμό πίσω από την πρώτη θέση που οδηγούσε στη Γ΄ κατηγορία.[13] Την επόμενη περίοδο κατέκτησε το πρωτάθλημα του ομίλου της και προβιβάστηκε στη Γ΄ κατηγορία.[14][7] Ακολούθησαν δύο περίοδοι στη Γ΄ κατηγορία. Την περίοδο 1988-89 τερμάτισε στη δεύτερη θέση του πρωταθλήματος και προβιβάστηκε για πρώτη φορά στη Β΄ κατηγορία.[15]
Η πορεία της ΑΕΖ την περίοδο 1985-1989 στις διοργανώσεις της ΚΟΠ.
1Η Δ΄ κατηγορία ήταν χωρισμένη σε ομίλους. Η ΑΕΖ συμμετείχε στον όμιλο Λεμεσού-Πάφου.
Δεκαετία 1990-1999
Στην πρώτη συμμετοχή της στη Β΄ κατηγορία, την περίοδο 1989-90, τερμάτισε στη δέκατη τρίτη θέση και υποβιβάστηκε στη Γ΄ κατηγορία.[21][4] Την επόμενη περίοδο υποβιβάστηκε στη Δ΄ κατηγορία.[22] Τους δύο υποβιβασμούς ακολούθησαν δύο κατακτήσεις πρωταθλήματος. Την περίοδο 1991-92 κατέκτησε το πρωτάθλημα του ομίλου Λεμεσού-Πάφου της Δ΄ κατηγορίας και προβιβάστηκε στη Γ΄ κατηγορία.[23] Την επόμενη περίοδο κατέκτησε για πρώτη φορά το πρωτάθλημα Γ΄ κατηγορίας και προβιβάστηκε στη Β΄ κατηγορία.[24] Παρέμεινε στην κατηγορία τέσσερις συνεχόμενες περιόδους.[25][26][27]
Τη περίοδο 1996-97 η ΑΕΖ τερμάτισε στη 13η θέση του πρωταθλήματος Β΄ κατηγορίας και διαβαθμίστηκε στη Γ΄ κατηγορία.[28] Την περίοδο 1997-98 κατέκτησε το πρωτάθλημα Γ΄ κατηγορίας για δεύτερη φορά στην ιστορία της και επανήλθε στη Β΄ κατηγορία.[29]
Η πορεία της ΑΕΖ την περίοδο 1990-1999 στις διοργανώσεις της ΚΟΠ.
Την περίοδο 2011-12 εξασφάλισε το εισιτήριο ανόδου, τερματίζοντας στην τρίτη θέση.[59] Την ίδια περίοδο είχε φτάσει στην ημιτελική φάση του Κύπελλο Κύπρου Γ΄ – Δ΄ κατηγορίας.[60] Την περίοδο 2012-13 τερμάτισε στη δέκατη θέση του πρωταθλήματος Β΄ κατηγορίας,[61] ωστόσο είχε προαποφασιστεί ότι από την επόμενη περίοδο, 2013-2014, η Β΄ κατηγορία θα διαχωριζόταν σε δύο ομίλους, με τις ομάδες που θα τερμάτιζαν στις θέσεις 9-12 να συμμετέχουν στο Β2 όμιλο.[62][63] Η ΑΕΖ, την περίοδο 2013-14, αγωνιζόμενη στο Β2 όμιλο, διεκδίκησε την άνοδο της στο Β1 όμιλο μέχρι την τελευταία αγωνιστική. Με νίκη εξασφάλιζε την άνοδο της, αλλά τελικά έφερε ισόπαλο αποτέλεσμα και δεν προβιβάστηκε.[64]
Ωστόσο, η ΚΟΠ αποφάσισε την ενοποίηση των δύο ομίλων και την επαναφορά της Β΄ κατηγορίας σε μια ενιαία κατηγορία την περίοδο 2014-15. Η ΑΕΖ τερμάτισε στην τέταρτη θέση. Την περίοδο αυτή προβιβάστηκαν οι πρώτες τρεις ομάδες στην Α΄ κατηγορία.[65]
Την περίοδο 2016-17, επειδή το Κοινοτικό Στάδιο Ζακακίου δεν πληρούσε τις προδιαγραφές για διεξαγωγή αγώνων Α΄ κατηγορίας, η ΑΕΖ δήλωσε ως έδρα το Στάδιο Εθνικού Άχνας στο Δασάκι Άχνας. Ωστόσο, επειδή προέκυψε πρόβλημα με την αστυνόμευση, προσωρινή έδρα της ομάδας ήταν το στάδιο Αμμόχωστος στη Λάρνακα.[78][79] Στον πρώτο αγώνα της στην Α΄ κατηγορία κέρδισε τον Εθνικό Άχνας με 3-1 στο Στάδιο Αμμόχωστος.[80][81][82] Για τους υπόλοιπους εντός έδρας αγώνες έδρα της ομάδας ήταν το Παφιακό Στάδιο στην Πάφο.[83][84] Η νίκη επί του Εθνικού Άχνας ήταν η μοναδική της ομάδας στην Α΄ κατηγορία. Η ομάδα τερμάτισε στην τελευταία θέση και υποβιβάστηκε.[85]
Η πορεία της ΑΕΖ την περίοδο 2010-2019 στις διοργανώσεις της ΚΟΠ.
1: Η ΑΕΖ κέρδισε 11 βαθμούς, αλλά τιμωρήθηκε με αφαίρεση 6 βαθμών και έτσι στην τελική βαθμολογία αναγράφονται 5 βαθμοί.
Δεκαετία 2020-2029
Την περίοδο 2019-20 η ΑΕΖ συμμετείχε στη Β΄ κατηγορία 2019-20. Λόγω της Πανδημίας του κορονοϊού το πρωτάθλημα αρχικά ανεστάλη και στη συνέχεια διεκόπη.[99][100][101][102] Την περίοδο 2020-21 τερμάτισε στη δέκατη πέμπτη θέση του πρωταθλήματος Β΄ κατηγορίας και υποβιβάστηκε.[103] Την περίοδο 2021-22 τερμάτισε στη τέταρτη θέση του πρωταθλήματος Γ΄ κατηγορίας και επέστρεψε στην Β΄Κατηγορία. Την περίοδο 2022-23 τερμάτισε στη δεύτερη θέση του πρωταθλήματος Β΄ κατηγορίας κερδίζοντας την άνοδο της στην Α΄Κατηγορία. Την περίοδο 2023-24 τερμάτισε στην 14η θέση και υποβιβάστηκε στην Β΄Κατηγορία.
Η πορεία της ΑΕΖ τη δεκαετία 2020-2029 στις διοργανώσεις της ΚΟΠ.
Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τις συμμετοχές της ομάδας ανά εθνική κατηγορία του Συστήματος ποδοσφαιρικών πρωταθλημάτων Κύπρου έως την περίοδο 2020-21 καθώς και στις διοργανώσεις κυπέλλου έως και την περίοδο 2020-21.
Η ομάδα καλαθοσφαίρισης δημιουργήθηκε το 2014 και εντάχθηκε στη Β΄ κατηγορία καλαθοσφαίρισης ανδρών Κύπρου.[113] Την πρώτη της χρονιά στο πρωτάθλημα τερμάτισε στην 4η θέση του Α΄ ομίλου.[114] Ωστόσο στο Κύπελλο Κύπρου Β΄ Κατηγορίας, από την πρώτη χρονιά λειτουργίας της, συμμετείχε στον τελικό, αλλά έχασε το τρόπαιο από τον ΑΠΟΠ Πάφου.[115][116] Έδρα της ομάδας είναι η κλειστή αίθουσα του γυμνασίου Αγίου Νικολάου.[113]
Διοικητικό συμβούλιο
Προπονητής είναι ο Σάββας Σοφοκλέους. Πρόεδρος της ΑΕΖ από την ίδρυση της (1956) έως το 2021 ήταν ο Στέλιος Χρίστου.[117][77][118][119][120]
Την περίοδο 1958-59 το πρωτάθλημα δεν διεξήχθη λόγω της έκρυθμης κατάστασης στην Κύπρο ως αποτέλεσμα του αγώνα της ΕΟΚΑ. Την περίοδο 1963-64 το πρωτάθλημα δεν διεξήχθη λόγω των δικοινοτικών διαταραχών. Την περίοδο 1974-75 πραγματοποιήθηκε Ειδικό μικτό πρωτάθλημα Β΄ - Γ΄ κατηγορίας ο πρωταθλητής του οποίου θεωρείται πρωταθλητής Β΄ κατηγορίας 1974-75. Την περίοδο 2019-20 το πρωτάθλημα διακόπηκε λόγω της Πανδημίας του κορονοϊού.