Ένας καμέο ρόλος,^[1][2] επίσης αποκαλούμενος καμέο εμφάνιση,^[3][4] ή απλώς καμέο,^[5] είναι μια σύντομη εμφάνιση ενός γνωστού προσώπου ή χαρακτήρα σε διάφορα μέσα. Αυτοί οι ρόλοι είναι γενικά μικροί, με πολλούς από αυτούς να είναι βουβοί.

Σύντομες εμφανίσεις από σκηνοθέτες, πολιτικούς, αθλητές, μουσικούς, ή από άτομα που συνδέονται στο προϊόν είναι συχνές, όπως ο Σταν Λι, που εμφανίζεται σε διάφορες ταινίες που βασίζονται σε κόμικς της Marvel.^[6] Μέλη του κινηματογραφικού ή τηλεοπτικού συνεργείου που παίζουν δευτερεύοντα ρόλο μπορεί επίσης να αναφέρονται ως ρόλοι καμέο, όπως ο σκηνοθέτης Άλφρεντ Χίτσκοκ, ο οποίος έκανε συχνές εμφανίσεις στις ταινίες του, όπως έκανε αντίστοιχα και ο Αλέκος Σακελλάριος στον ελληνικό κινηματογράφο.^[7][8]

Στη δεκαετία του 1920, "καμέο ρόλος" σήμαινε "ένας μικρός ρόλος που ξεχωρίζει από τους άλλους μικεούς ρόλους". Το Oxford English Dictionary τον συνδέει με τη σημασία "σύντομο λογοτεχνικό σκίτσο ή πορτρέτο", το οποίο βασίζεται στην κυριολεκτική έννοια του "καμέο", που είναι μια σκαλιστή μινιατούρα πάνω σε έναν πολύτιμο λίθο.^[9] Πιο πρόσφατα, στα τέλη του 20ού αιώνα, το "καμέο" αναφέρεται σε οποιαδήποτε σύντομη εμφάνιση κάποιου σε ένα έργο.^[10]

Πολλά καμέο γίνονται για διαφημιστικούς λόγους. Άλλα αποτελούν αναγνώριση της συνεισφοράς ενός ηθοποιού σε κάποιο παλαιότερο έργο, όπως στην περίπτωση πολλών κινηματογραφικών προσαρμογών τηλεοπτικών σειρών ή ριμέικ προηγούμενων ταινιών. Άλλα καμέο τιμούν καλλιτέχνες ή διασημότητες γνωστές για τη δουλειά τους σε έναν συγκεκριμένο τομέα.

Καμέο γίνονται επίσης σε μυθιστορήματα και άλλα λογοτεχνικά έργα. Τα "λογοτεχνικά καμέο" συνήθως περιλαμβάνουν έναν γνωστό χαρακτήρα από άλλο έργο που κάνει μια σύντομη εμφάνιση σε ένα άλλο. Ο Ονορέ ντε Μπαλζάκ χρησιμοποιούσε συχνά αυτή την πρακτική, όπως για παράδειγμα στην Ανθρώπινη κωμωδία του. Μερικές φορές ένα καμέο παρουσιάζει ένα ιστορικό πρόσωπο που εμφανίζεται ανάμεσα σε φανταστικούς χαρακτήρες σε ένα ιστορικό μυθιστόρημα, όπως ότανο Βενιαμίν Φραγκλίνος πίνει μπίρα με τον Φιλίπ Σαρμπορνό στο The Bastard του Τζον Τζέικς. Ο συγγραφέας ενός έργου μπορεί επίσης να κάνει μια καμέο εμφάνιση για να βάλει την προσωπική του σφραγίδα σε μια ιστορία. Ο Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ συχνά βάζει τον εαυτό του στα μυθιστορήματά του, για παράδειγμα ως Βίβιαν Ντάρκμπλουμ (Vivian Darkbloom, αναγραμματισμός του ονόματός του, Vladimir Nabokov) στο μυθιστόρημα Λολίτα.^[11] Τα καμέο είναι επίσης παράδοση πολλών έργων των Muppets.

Ο Άλφρεντ Χίτσκοκ είναι γνωστός για τα συχνά καμέο του στις ταινίες του, ήδη από την τρίτη του ταινία Ο ενοικιαστής (1927). Στην ταινία Στον ίσκιο του θανάτου (1944), καθώς η δράση περιοριζόταν σε μια σωσίβια λέμβο, ο Χίτσκοκ εμφανίστηκε σε διαφήμιση μιας εφημερίδας.^[12]

Ο Κουέντιν Ταραντίνο παίζει σύντομα καμέο ή μικρούς ρόλους σε όλες τις ταινίες του.^[2]

Αντίστοιχα, ο Πίτερ Τζάκσον έχει κάνει σύντομα καμέο σε όλες τις ταινίες του, εκτός από την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία Τρομερή γεύση (Bad Taste, 1987) στην οποία έπαιξε έναν κεντρικό χαρακτήρα, και στο Χόμπιτ: Η μάχη των πέντε στρατών, αν και ένα πορτρέτο του εμφανίζεται στην ταινία. Για παράδειγμα, έπαιξε έναν αγρότη που τρώει ένα καρότο στις ταινίες Ο άρχοντας των δαχτυλιδιών: Η συντροφιά του δαχτυλιδιού και Χόμπιτ: Η ερημιά του nοσφιστή.^[13]

Ο σκηνοθέτης Τιμ Μπάρτον επίσης εμφανίζεται για λίγο στις ταινίες του. Για παράδειγμα, έκανε μια σύντομη εμφάνιση ως κακοποιός στο Η μεγάλη περιπέτεια του Πι-Γουί.^[14]

Ο σκηνοθέτης Μάρτιν Σκορσέζε εμφανίζεται στο παρασκήνιο των ταινιών του ως περαστικός ή αθέατος χαρακτήρας. Στο Who's That Knocking at My Door (1967), έπαιξε έναν από τους γκάνγκστερ και έναν επιβάτη στον Ταξιτζή (1976). Ξεκίνησε την ταινία Το χρώμα του χρήματος (1986) με έναν μονόλογο για την τέχνη του μπιλιάρδου. Επιπλέον, εμφανίστηκε με τη σύζυγο και την κόρη του ως οικογένεια πλούσιων Νεοϋορκέζων στις Συμμορίες της Νέας Υόρκης (2002) και ως θεατής στο Ιπτάμενος κροίσος (2004). Εμφανίστηκε επίσης στο έργο του Οι δολοφόνοι του ανθισμένου φεγγαριού (2023), σε έναν δευτερεύοντα ρόλο ως αφηγητής ραδιοφωνικής εκπομπής.

Επίσης, ο Ρόμαν Πολάνσκι εμφανίστηκε ως πληρωμένος δολοφόνος στην ταινία του Chinatown και έκοψε με το μαχαίρι του τη μύτη του Τζακ Νίκολσον.^[15]

Στον ελληνικό κινηματογράφο, ο πιο γνωστός για τις καμέο εμφανίσεις του σκηνοθέτης είναι ο Αλέκος Σακελλάριος.^[7][8] Ενδεικτικά, στο Καλώς ήλθε το δολάριο (1967) παίζει έναν περιπτερά που δίνει για πολλοστή φορά βερεσέ τσιγάρα στον πρώην νομάρχη Κίμωνα Αγγελούτσο (Ορφέας Ζάχος), στο Η θεία μου η χίπισσα (1970) υποδύεται έναν από τους χίπηδες στα Μάταλα της Κρήτης όπου έχουν πάει η καθαρίστρια κυρα-Λένη (Ρένα Βλαχοπούλου) με τον Πιτ (Γιάννης Μιχαλόπουλος) για να εντοπίσουν τα παιδιά τους, ενώ στο Η κόρη μου η σοσιαλίστρια (1966) παίζει τον συνδικαλιστή που μεσολαβεί μεταξύ εργατών και εργοδοσίας στο εργοστάσιο του Αντώνη Δέλβη (Λάμπρος Κωνσταντάρας).^[7]

Άλλος ένας Έλληνας σκηνοθέτης που έκανε συχνά καμέο στις ταινίες του ήταν ο Γιάννης Δαλιανίδης, που έχει εμφανιστεί στα Ένα έξυπνο έξυπνο... μούτρο (1965), Κορίτσια για φίλημα (1964), Γαμπρός απ' το Λονδίνο (1967), Νόμος 4000 (1962) και Η χαρτοπαίχτρα (1965)^[16] μεταξύ άλλων.

Οι σκηνοθέτες μερικές φορές βάζουν γνωστούς πρωταγωνιστές με τους οποίους έχουν συνεργαστεί στο παρελθόν να κάνουν σύντομα περάσματα σε άλλες ταινίες. Στην ταινία Ο πύργος του πόνου (1943), η Ελίζαμπεθ Τέιλορ κάνει μια καμέο εμφάνιση ως φίλη της Τζέιν Έιρ που πεθαίνει.^[17] Η ταινία Ο γύρος του κόσμου σε 80 μέρες (1956) ήταν γεμάτη με καμέο εμφανίσεις, όπως του Τζον Γκίλγκουντ που εμφανιζόταν ως Άγγλος μπάτλερ και του Φρανκ Σινάτρα που έπαιζε πιάνο σε ένα σαλούν.^[18]

To Είναι ένας τρελός... τρελός... τρελός κόσμος (It's a Mad Mad Mad Mad World, 1963), μια "επική κωμωδία", περιλαμβάνει καμέο από σχεδόν όλους τους δημοφιλείς Αμερικανούς κωμικούς που ζούσαν εκείνη την εποχή, όπως Τρίο Στούτζες, Τζέρι Λιούις και Μπάστερ Κίτον.^[19]

Στη σατιρική μαύρη κωμωδία Ο παίκτης (1992) καμέο εμφανίσεις κάνουν 65 ηθοποιοί του Χόλιγουντ, μεταξύ των οποίων οι Μπρους Γουίλις, Τζούλια Ρόμπερτς, Τζακ Λέμον, Μπαρτ Ρέινολντς,^[20] Αντζέλικα Χιούστον, Τζον Κιούζακ, Μάρλι Μάτλιν, Λουίζ Φλέτσερ, Τζεφ Γκόλντμπλουμ, Νικ Νόλτε, Σερ, Σούζαν Σαράντον και Έλιοτ Γκουλντ.^[21]

Ο σεναριογράφος Άαρον Σόρκιν έκανε επίσης καμέο εμφανίσεις σε μερικά από τα έργα που έγραψε: ως θαμώνας μπαρ στο Ζήτημα τιμής (1992), ως διαφηστικό στέλεχος στο Κοινωνικό δίκτυο (The Social Network, 2010) και ως καλεσμένος μια εκδήλωσης στο τελευταίο επεισόδιο της σειράς Η δυτική πτέρυγα (2006).^[22]

Ο Φράνκο Νέρο, ο ηθοποιός που υποδύθηκε τον χαρακτήρα Τζάνγκο στo σπαγκέτι γουέστερν Τζάνγκο, ο τρομοκράτης του Πάσο Ντόμπλε (Django) του 1966, εμφανίζεται σε μια σκηνή της ταινίας του Κουέντιν Ταραντίνο Django, ο τιμωρός (2012) μαζί με τον Τζάνγκο (Τζέιμι Φοξ).^[23]

Στην ταινία Ταξίδι στο Darjeeling (2007), καμέο εμφάνιση κάνει ο Μπιλ Μάρεϊ,^[24] αγαπημένος ηθοποιός του σκηνοθέτη Γουές Άντερσον.

Ο Στίβεν Κινγκ είναι γνωστός για τις σύντομες εμφανίσεις του σε όλες σχεδόν τις ταινίες που βασίζονται στα μυθιστορήματά του.^[25]

Πολλοί ηθοποιοί έκαναν κάμεο εμφανίσεις και σε ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου. Στη Λεωφόρο του μίσους (1968), εμφανίζεται σύντομα ο Χρήστος Πολίτης^[26] στον ρόλο ενός ζιγκολό.^[27] Στην Παριζιάνα (1969), ο Κώστας Βουτσάς εμφανίζεται ως πελάτης του ξενοδοχείου της Μυκόνου όπου διαμένει η μοδίστρα Πελαγία (Ρένα Βλαχοπούλου).^[28] Η Αλίκη Βουγιουκλάκη εμφανίστηκε για λίγο στην ταινία Ο παράς κι ο φουκαράς (1964) με πρωταγωνιστή τον Κώστα Χατζηχρήστο, ανταποδίδοντας του το δικό του καμέο στη Σωφερίνα (1964) όπου, ως όργανο της τάξεως, της είχε παραδώσει μια κλήση της τροχαίας.^[29] Στο μιούζικαλ Δημήτρη μου Δημήτρη μου (1967), καμέο εμφανίσεις κάνουν οι Λάμπρος Κωνσταντάρας, Μάρω Κοντού, Νίκος Ρίζος, Ελένη Ανουσάκη και Σταύρος Ξενίδης ως θαμώνες στο νυχτερινό κέντρο στο οποίο τραγουδά ο πρωταγωνιστής της ταινίας Δημήτρης Παπαμιχαήλ.^[30]

Ο δημοφιλής πρωταγωνιστής ερωτικών ταινιών Κώστας Γκουσγκούνης, πριν γίνει διάσημος στον τομέα το, έκανε αρκετές καμέο εμφανίσεις σε ταινίες, όπως Η Αγνή του λιμανιού (1952), Η θεία απ' το Σικάγο (1957), Ο λεφτάς (1958) και Μια ζωή την έχουμε (1958).^[31]

Σε ταινίες που βασίζονται σε πραγματικά γεγονότα, περιστασιακά κάνουν εμφανίσεις καμέο άτομα που πήραν μέρος στα γεγονότα αυτά. Έτσι, στο Απόλλων 13, ο Τζέιμς Άρθουρ Λόβελ (ο πραγματικός αστροναύτης εκείνης της πτήσης) και η σύζυγός του Μέριλιν εμφανίστηκαν δίπλα στους ηθοποιούς που τους υποδύονταν (Τομ Χανκς και Καθλίν Κουίνλαν αντίστοιχα), ενώ η αληθινή Έριν Μπρόκοβιτς έπαιξε ως σερβιτόρα με το όνομα Τζούλια στην ομώνυμη ταινία του 2000 (όπου την υποδύεται Τζούλια Ρόμπερτς, που έχει το ίδιο μικρό όνομα με τη σεβιτόρα).

Ο Βρετανός επιστήμονας Στίβεν Χόκινγκ έχει κάνει πολλά καμέο (είτε επί οθόνης είτε δανείζοντας τη φωνή του) υποδυόμενος τον εαυτό του, όπως στα έργα Σταρ Τρεκ: Η επόμενη γενιά, Futurama, The Simpsons, The Big Bang Theory και Quantum is Calling.^[32]

Οι ιδρυτές μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών Ίλον Μασκ και ο Λάρι Έλισον εμφανίστηκαν σε καμέο στο Iron Man 2 (2010).^[33]

Ο βασιλιάς της Σουηδίας Κάρολος ΙΣΤ΄ Γουσταύος έκανε ένα πέρασμα από το παιδικό πρόγραμμα Μίκα (Mika och renen Ossian på äventyr).^[34]

Στον Λύκο της Γουόλ Στριτ (2013), ο πραγματικός εμφανίστηκε Τζόρνταν Μπέλφορτ μαζί με τον Λεονάρντο Ντι Κάπριο, ο οποίος έπαιζε τον Μπέλφορτ, στην τελευταία σκηνή.^[35]

Ο βασιλιάς Αμπντάλα Β΄ της Ιορδανίας εμφανίστηκε για λίγο σε έναν βουβό ρόλο στο επεισόδιο "Investigations" του Star Trek: Voyager.^[36]

Ο Αμερικανός γερουσιαστής Πάτρικ Λέιχι, φανατικός θαυμαστής του Batman και εμφανίστηκε στις ταινίες Μπάτμαν & Ρόμπιν (1997), Ο σκοτεινός ιππότης (2008), Ο σκοτεινός ιππότης: Η επιστροφή (2012) και Batman v Superman: Η αυγή της δικαιοσύνης (2016).^[37]

Στην ελληνική ταινία Καζαντζάκης (2017), καμέο εμφάνιση κάνει ο δήμαρχος Αλίμου Ανδρέας Κονδύλης.^[38]

Ο γνωστός εκφωνητής του ελληνικού ραδιοφώνου και, αργότερα, τηλεοπτικός παρουσιαστής Άλκης Στέας έκανε αρκετές εμφανίσεις καμέο σε ελληνικές ταινίες ως ο εαυτός του, μεταξύ των οποίων Ο αισιόδοξος (1973),^[39] Ο ανακατωσούρας (1967)^[40] και Το πρόσωπο της ημέρας (1965).^[41]

• Crossover