Η Alpha Bank (Άλφα Τράπεζα Ανώνυμη Εταιρεία[4]) είναι ιδιωτική ελληνική τράπεζα. Ιδρυτής της θεωρείται ο Γιάννης Κωστόπουλος.[5] Το Δίκτυο της Alpha Bank στην Ελλάδα αριθμεί 286 Καταστήματα[6].
Η Alpha Bank είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αθηνών από το Νοέμβριο του 1925.
Ιστορία
Πρώτα χρόνια
Ο Ιωάννης Φ. Κωστόπουλος, έμπορος υφασμάτων από τη Σπερχογεία της Μεσσηνίας, ίδρυσε εμπορικό κατάστημα το 1882 στην Καλαμάτα και το 1885 ξεκίνησε να δραστηριοποιείται στις αγοραπωλησίες συναλλάγματος.[9] Το 1916 ο εμπορικός οίκος μετασχηματίστηκε σε τράπεζα με την επωνυμία «Τράπεζα Ι. Φ. Κωστόπουλου» και τη συμμετοχή της Λαϊκής Τράπεζας του Διονυσίου Λοβέρδου.[10] Το 1918 η τράπεζα από ετερόρρυθμη μετατράπηκε σε ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «Τράπεζα Καλαμών».[10]
Μετά τον θάνατο του Ιωάννη Φ. Κωστόπουλου τα ηνία της τράπεζας ανέλαβε αρχικά ο Σπύρος Κωστόπουλος και έπειτα ο Δημήτριος Κωστόπουλος, ο οποίος το 1923 συγχώνευσε το τραπεζικό τμήμα του εμπορικού οίκου «Ιωάννης Φ. Κωστόπουλος» με την Τράπεζα Καλαμών δημιουργώντας την «Τράπεζα Ελληνικής Εμπορικής Πίστεως» με έδρα την Αθήνα.[9][11] Στις 2 Νοεμβρίου 1925 εισήχθη στο Χρηματιστήριο Αθηνών και το 1932 η τράπεζα εγκαταστάθηκε σε ιδιόκτητο κτίριο επί των οδών Σταδίου και Πεσμαζόγλου.
Η οικονομική κρίση του 1929 ανάγκασε την «Τράπεζα Ελληνικής Εμπορικής Πίστεως» να μειώσει το δίκτυο των καταστημάτων της και να αναζητήσει χρηματοδότηση από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία πλέον διόριζε και εκπρόσωπο στο δ.σ. αυτής.[12] Τον Δημήτρη Κωστόπουλο διαδέχθηκαν στην ηγεσία της τράπεζας οι γιοι του, Σπύρος και Σταύρος Κωστόπουλος.[13]
Η πολεμική περίοδος που θα ακολουθήσει θα οδηγήσει σε αδιέξοδο την τράπεζα, η οποία θα ρευστοποιήσει σχεδόν όλα τα περιουσιακά της στοιχεία. Το διοικητικό συμβούλιο θα συγκαλέσει μάλιστα έκτακτη γενική συνέλευση στις 19 Δεκεμβρίου 1944 με θέμα τη διάλυση της εταιρείας. Η διάλυση δεν θα πραγματοποιηθεί λόγω των γεγονότων των Δεκεμβριανών ενώ μετά τη συνθήκη της Βάρκιζας η απόφαση των ιθυνόντων θα αναθεωρηθεί.[14]
Μεταπολεμική περίοδος
Το 1947 η επωνυμία της τράπεζας άλλαξε σε «Τράπεζα Εμπορικής Πίστεως». Μετά την δύσκολη δεκαετία του 1950 που σημαδεύτηκε από ύφεση, η τράπεζα άρχισε να προσανατολίζεται στην ανάπτυξη ενός εθνικού δικτύου καταστημάτων.[10][15][11] Το 1965 στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας θα συμμετάσχουν η Manufacturers Hanover Trust 15, τέταρτη μεγαλύτερη τράπεζα τότε, η United California Bank και η ολλανδική N.V. Slavenburg’s Bank.[16]
Την δεκαετία του 1970 ο Γιάννης Κωστόπουλος, γιος του Σπύρου Κωστόπουλου, εισήλθε στη διοίκηση της εταιρείας. Η τράπεζα προώθησε νέα εταιρική ταυτότητα, μετονομάστηκε σε «Τράπεζα Πίστεως» και υιοθέτησε τον οπισθότυπο του αργυρού στατήρα της Αίγινας ως το αρχέτυπο της.[17] Το 1979 η τράπεζα συμπλήρωσε τα 100 χρόνια από την ίδρυση της.
Το 1984, μετά τον θάνατο του πατέρα του Σπύρου, ο Γιάννης Κωστόπουλος ανέλαβε τα καθήκοντα του Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου.[18] Υπό την ηγεσία του η τράπεζα επέκτεινε τις δραστηριότητές της και σε άλλους τομείς μέσω της ίδρυσης δεκάδων θυγατρικών εταιρειών.[10]
Το 1989 η τράπεζα επέκτεινε τις δραστηριότητές της στο Λονδίνο με τη σύσταση Γραφείου Αντιπροσωπείας, το οποίο λίγο αργότερα, το 1993 θα μετατραπεί σε κατάστημα.[19] Το 1993 η τράπεζα ίδρυσε την «Banca Bucuresti», σήμερα Alpha Bank Romania, ούσα η πρώτη ξένη τράπεζα που εισήλθε στην τραπεζική αγορά της Ρουμανίας.[19][20]
1994 - 2000
Το 1994 η επωνυμία της τράπεζας, άλλαξε ξανά, σε «Alpha Τράπεζα Πίστεως». Το 1997 η τράπεζα επεκτάθηκε και στην Αλβανία με την ίδρυση καταστημάτων σε όλες τις μεγάλες πόλεις της χώρας.[21] Το 1998 η τράπεζα εγκαινιάζει πρώτη στην Ελλάδα το Alpha Web Banking που καθιερώνει τις τραπεζικές συναλλαγές μέσω Internet και την ίδια χρονιά επεκτείνεται και στην Κύπρο με την απόκτηση της Lombard NatWest Bank Ltd, η οποία αργότερα θα μετονομασθεί σε Alpha Bank Cyprus.[21] Τον επόμενο χρόνο η τράπεζα εξαγόρασε το πλειοψηφικό πακέτο των μετοχών της Kreditna Banka της τέταρτης σε μέγεθος τραπέζης της Βόρειας Μακεδονίας, η οποία αργότερα μετονομάσθηκε σε Alpha Bank A.D. Skopje.
Το 1999 η Alpha Bank εξαγόρασε το 51% των μετοχών της Ιονικής και Λαϊκής Τραπέζης αντί 272 δισεκατομμυρίων δραχμών πραγματοποιώντας τη μεγαλύτερη ιδιωτικοποίηση που είχε γίνει ποτέ στην Ελλάδα.[22] Η συγχώνευση των δύο τραπεζικών ιδρυμάτων ολοκληρώθηκε το 2000 κι η νέα διευρυμένη τράπεζα που προέκυψε ονομάστηκε Alpha Bank.
2000 - 2010
Το 2002, η Alpha Bank επεκτείνεται στην τραπεζική αγορά της Σερβίας με την ίδρυση καταστήματος στο Βελιγράδι και δύο χρόνια αργότερα, αποκτάται το πλειοψηφικό πακέτο μετοχών της Jubanka a.d. Βελιγραδίου, η οποία μετονομάζεται σε Alpha Bank Srbija A.D.
Ορόσημο στην πορεία της τράπεζας αποτέλεσε η ανάδειξή της σε Μέγα Εθνικό Χορηγό και Επίσημη Τράπεζα των Ολυμπιακών Αγώνων ΑΘΗΝΑ 2004, πραγματοποιώντας τη μεγαλύτερη χορηγία που έγινε ποτέ στην Ελλάδα.[23]
Το 2005 καθήκοντα διευθύνοντος συμβούλου ανέλαβε ο Δημήτριος Μαντζούνης με τον Γιάννη Κωστόπουλο να παραμένει πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Τράπεζας.[24] Το 2008 η τράπεζα επεκτάθηκε στην Ουκρανία με την απόκτηση του πλειοψηφικού πακέτου των μετοχών της νεοσυσταθείσης ουκρανικής τραπέζης OJSC Astra Bank.[25]
2010 - σήμερα
Τον Ιανουάριο του 2011 η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος κατέθεσε έγγραφη πρόταση προς την Alpha Bank για συγχώνευση των δύο τραπεζών με απορρόφηση της δεύτερης από την πρώτη. Ωστόσο, το διοικητικό συμβούλιο της Alpha Bank, σε συνεδρίασή του στις 18 Φεβρουαρίου και μετά τη μελέτη της πρότασης, αποφάσισε την απόρριψή της με το αιτιολογικό ότι οι όροι ήταν ασύμφοροι για τους μετόχους της.[26] Στα τέλη Αυγούστου του ίδιου έτους ανακοινώθηκε η συμφωνία των διοικητικών συμβουλίων της Alpha Bank και της Eurobank EFG για συγχώνευσή τους, η οποία όμως ανακλήθηκε τον Μάρτιο του 2012.[27]
Το 2012 η Alpha Bank εξαγόρασε και απορρόφησε την Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος και το 2014 εξαγόρασε τις τραπεζικές δραστηριότητες της Citibank στην Ελλάδα, περιλαμβανομένων των καρτών Diners Club.[28][29]
Στις 31η Μαΐου του 2013, ολοκληρώθηκε επιτυχώς η ανακεφαλαιοποίηση της τράπεζας, με υπερκάλυψη της απαιτούμενης ιδιωτικής συμμετοχής, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τη διατήρηση του ιδιωτικού χαρακτήρα της Alpha Bank.
Από την αρχή της οικονομικής κρίσης η Alpha Bank προχώρησε σε πώληση των περιουσιακών στοιχείων της στο εξωτερικό. Το 2013 η Alpha Bank πώλησε το σύνολο των μετοχών της θυγατρικής της JSC Astra Bank Ukraine στον ουκρανικό όμιλο Delta Bank, το 2015 το Κατάστημα Βουλγαρίας στην Eurobank Bulgaria AD, το 2016 την Alpha Bank A.D. Skopje στη Silk Road Capital και το 2017 την Alpha Bank Srbija στην AIK Banka A.D. Beograd.[30]
Στις 31 Μαρτίου 2014 ολοκληρώθηκε η αύξηση Μετοχικού Κεφαλαίου ύψους 1,2.000.000.000₯χ. με τη συμμετοχή σημαντικών διεθνών επενδυτών και στις 17 Απριλίου 2014, πραγματοποιήθηκε η εξαγορά του συνόλου των προνομιούχων μετοχών του Ελληνικού Δημοσίου από την Alpha Bank, η οποία, πρώτη από τις ελληνικές συστημικές τράπεζες, προέβη στην αποπληρωμή της συμμετοχής του.[31]
Τον Μάιο του 2014 ο Βασίλης Ράπανος αντικατέστησε τον Γιάννη Κωστόπουλο στην προεδρία του δ.σ. της Τράπεζας.
Τον Νοέμβριο του 2015 αποφασίστηκε αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου ύψους 2.563.000.000₯χ.. Η αύξηση περιελάμβανε εθελοντική ανταλλαγή ομολόγων με νέες μετοχές, μέσω της οποίας συγκεντρώθηκαν 1.011.000.000₯χ. και αύξηση κεφαλαίου με καταβολή μετρητών και κατάργηση δικαιώματος προτιμήσεως των παλαιών μετόχων για ποσό 1.552.000.000₯χ..[32] Ως αποτέλεσμα της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου της τράπεζας, η συμμετοχή του κράτους, μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, μειώθηκε στο 11% περίπου.[32]
Το 2021, η Alpha Υπηρεσιών και Συμμετοχών Α.Ε., 100% μητρική της Alpha Bank A.E., ολοκλήρωσε με επιτυχία την Αύξηση Μετοχικού Κεφαλαίου ποσού 800.000.000₯χ. προσφέροντας 800.000.000 νέες κοινές μετοχές ονομαστικής αξίας 300.000₯χ. έκαστη.[33] Με την Αύξηση Μετοχικού Κεφαλαίου, το ποσοστό του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας στην τράπεζα μειώθηκε στο περίπου 9%.
Τον Ιούλιο του 2022, η Alpha Bank ολοκλήρωσε την πώληση της Alpha Bank Αλβανίας στην OTP Bank PLC.[34]
Θυγατρικές
Η Alpha Bank Α.Ε. ανήκει στην Alpha Υπηρεσιών και Συμμετοχών Α.Ε., που αποτελείται από εταιρείες που πέραν της λιανικής τραπεζικής προσφέρουν ένα ευρύ φάσμα χρηματοοικονομικών προϊόντων και υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων της τραπεζικής μεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων, της διαχειρίσεως κεφαλαίων και private banking, της διανομής ασφαλιστικών προϊόντων, της επενδυτικής τραπεζικής, των χρηματιστηριακών εργασιών και της διαχειρίσεως ακίνητης περιουσίας.
