Τιβέριος Ιούλιος Ρησκούπορις Α΄
Χρυσός στατήρας, επιγρ.: BACΙΛΕΩC ΡΗCΚΟΥΠΟΡΙΔΟC. (Στην άλλη όψη κεφάλι τού Δομιτιανού, έτος τπς΄ = 386 = 89/90). 19 χλστ., 7,83 γραμ.
Γενικές πληροφορίες
Θάνατος	90
Χώρα πολιτογράφησης	Αρχαία Ρώμη
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	μονάρχης
Οικογένεια
Τέκνα	Τιβέριος Ιούλιος Σαυρομάτης Α΄
Γονείς	Τιβέριος Ιούλιος Κότυς Α΄ και Ευνίκη
Οικογένεια	Δυναστεία Τιβερίων-Ιουλίων του Βοσπόρου
δεδομένα

O Τιβέριος Ιούλιος Ρησκούπορις Α΄ Φιλοκαίσαρ Φιλορωμαίος Ευσεβής, άκμασε τον 1ο αι., απεβ. το 93), συχνά εναλλακτικά απαριθμούμενος ως Ρησκούπορις Β΄, ^{[1] [α]} από τη δυναστεία Τιβερίων-Ιουλίων του Βοσπόρου ήταν -ως Ρωμαίος πελάτης- βασιλιάς τού Βοσπόρου.

Ο Ρησκούπορις Α΄ ήταν γιος και διάδοχος τού -ως Ρωμαίου πελάτη- βασιλιά Τιβ. Ιουλ. Κότυ Α΄ και της Eυνίκης. Ήταν ελληνικής, περσικής και ρωμαϊκής καταγωγής. Ο εκ πατρός θείος του Τιβ. Ιουλ. Μιθριδάτης ήταν ο προηγούμενος βασιλιάς τού Βοσπόρου.

Η εκ πατρός γιαγιά του ήταν η Γηπαίπυρις πριγκίπισσα της Θράκης. Μέσω αυτής, ο Τ. Ι. Ρησκούπορις Α΄ ήταν απόγονος τού Ρωμαίου στρατηγού Mάρκου Αντώνιου, ενός της Τριανδρίας, από τον δεύτερο γάμο εκείνου με την (εξαδέλφη του) Aντωνία Υβρίδα τη Μικρή, δεύτερη κόρη τού Ρωμαίου πολιτικού Γάιου Αντώνιου Υβρίδα (θείου τού Αντώνιου), επομένως ο Ρησκούπορις Α΄ είχε σχέση με διάφορα μέλη της δυναστείας των Ιουλίων-Κλαυδίων. Μέσω της Γηπαιπύριδος, ήταν απόγονος των -ως Ρωμαίων πελατών- ηγεμόνων Πολέμωνα Α΄ τού Πόντου, Πυθοδωρίδας τού Πόντου και Κότυος Γ΄ (Σαπαίων) της Θράκης. Το όνομα του Ρησκούπορι είναι από το όνομα ενός προγόνου του, ενός μονάρχη θρακικής καταγωγής, που προέρχεται από την οικογένεια της εκ πατρός γιαγιάς του.

Ο εκ πατρός παππούς του ήταν ο βασιλιάς -ως Ρωμαίος πελάτης- τού Βοσπόρου Τιβ. Ιούλ. Ασπούργος. Μέσω τού παππού του, ο Ρησκούπορις Α΄ ήταν απόγονος των μοναρχών Μιθριδάτη ΣΤ΄ τού Πόντου και της πρώτης του συζύγου, της (αδελφής εκείνου) Λαοδίκης και τού προηγούμενου βασιλιά τού Βοσπόρου Ασάνδρου.

Λίγα είναι γνωστά για τη ζωή του Ρησκούπορι Α΄. Το 63, για άγνωστους λόγους, ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Νέρωνας καθαίρεσε τον Κότυ Α΄ και η τύχη του στη συνέχεια είναι άγνωστη. Το βασίλειο τού Βοσπόρου ενσωματώθηκε ως τμήμα της ρωμαϊκής επαρχίας της Κάτω Μοισίας (Moesia Inferior) από το 63 έως το 68. Ίσως ο Νέρωνας ήθελε να ελαχιστοποιήσει τον ρόλο, τη δύναμη και την επιρροή των τοπικών πελατειακών ηγεμόνων και επιθυμούσε ο Βόσπορος να κυβερνάται πλήρως από το ρωμαϊκό κράτος.

Τον Ιούνιο του 68 ο Νέρωνας απεβίωσε και ο Γάλβας τον διαδέχθηκε ως Ρωμαίος Αυτοκράτορας. Με τη βοήθεια της μητέρας του, ο Ρησκούπορις Α΄ προσπάθησε επιτυχώς να τού δοθεί το βασίλειο τού Βοσπόρου -ως πελατειακό βασίλειο- από την Γάλβα. Μπόρεσε να κάνει το βασίλειο τού Βοσπόρου σταθερό και ημιανεξάρτητο για άλλη μία φορά. Τουλάχιστον τον πρώτο χρόνο της βασιλείας του, η μητέρα του συγκυβέρνησε μαζί του και ενεργούσε ως αντιβασίλισσα. Το βασίλειο του Βοσπόρου μπόρεσε να συνεχίσει το εμπόριό του με τη Μ. Ασία. Ο βασιλικός τίτλος του στα νομίσματα είναι ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΡΗΣΚΟΥΠΟΡΙΔΟΣ. Ο Ρησκούπορις Α΄ ήταν σύγχρονος της κυριαρχίας τού έτους των Τεσσάρων Αυτοκρατόρων και της δυναστείας των Φλαβίων, ιδιαίτερα της βασιλείας τού Ρωμαίου Αυτοκράτορα Δομιτιανού.

Ο Ρησκούπορις Α΄ βασίλευσε ως βασιλιάς μέχρι το 93 μ.Χ. ^[1] Η σύζυγός του είναι άγνωστη, αλλά από αυτόν τον γάμο απέκτησε έναν γιο, τον Σαυρομάτη Α΄, ο οποίος τον διαδέχθηκε. Μέσω τού Σαυρομάτη Α΄, ο Ρησκούπορις Α΄ είχα πολλούς απογόνους, που κυβέρνησαν τον θρόνο τού Βοσπόρου μέχρι τα μέσα του 4ου αι.· τέσσερις από αυτούς έφεραν το όνομά του.

• Ρωμαϊκή Κριμαία

• Ένα Λεξικό της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, τού Matthew Bunson, Έκδοση: εικονογραφημένο Published by Oxford University Press US, 1995, (ISBN 0-19-510233-9) , (ISBN 978-0-19-510233-8)