Ο Ρήγας Παλαμήδης ή Παλαμίδης (1794- 10 Απριλίου1872) ήταν Έλληνας λόγιος και αγωνιστής στην επανάσταση του 1821 που αναδείχθηκε από τους πρόκριτους της Πελοποννήσου (Μαντινείας) πολιτικός της νεοσύστατης Ελλάδας, πληρεξούσιος σε έξι εθνοσυνελεύσεις, μέλος του Πανελληνίου, γερουσιαστής, σύμβουλος της επικράτειας, νομάρχης, πρόεδρος της Βουλής και υπουργός Εσωτερικών σε έξη κυβερνήσεις.
Βιογραφία
Με καταγωγή του πατέρα του από την Στεμνίτσα[3], (που καρατομήθηκε από τους Τούρκους), γεννήθηκε στην Τρίπολη και καταγόταν από σπουδαία οικογένεια προυχόντων (κοτζαμπάσηδων) της Πελοποννήσου. Αναφέρεται ότι πήγε στο σχολείο στην ελληνική σχολή της Στεμνίτσας, που είχε ιδρυθεί το 1790 από το Στεμνιτσιώτη Νεόφυτο Μούτζο, αρχιδιάκονο στο Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης[4]. Ακολούθως σπούδασε στη σχολή της Δημητσάνας και συμπλήρωσε την μόρφωση του στη Κωνσταντινούπολη. Με την επιστροφή του στην Τριπολιτσά διορίστηκε γραμματέας του Δραγουμάνου του Μόρα Βαλεσή διατελώντας ταυτόχρονα σύμβουλος πολλών προεστών του Μοριά. Με το ξέσπασμα της Επανάστασης ανέλαβε γραμματέας της Πελοποννησιακής Γερουσίας καθώς και γραμματέας και αγγελιαφόρος του Θ. Κολοκοτρώνη στη μάχη του Βαλτετσίου, και στην άλωση της Τριπολιτσάς που ακολούθησε.
Από τις αρχές του 1822 όταν πλέον άρχισε να γίνεται αισθητή η έχθρα μεταξύ προκρίτων και οπλαρχηγών, ακολούθησε τους πρόκριτους. Τότε το Εκτελεστικό υπό τον Α. Μαυροκορδάτο τον όρισε αρχηγό αγωνιστών φρουράς των Μεγάλων Δερβενίων παρά τα Γεράνεια όρη. Στη κάθοδο του Δράμαλη στην Πελοπόννησο, (αρχές Ιουλίου), δείλιασε εγκαταλείποντας αμαχητί τη θέση του παρασύροντας ομοίως και τη φρουρά του Ακροκορίνθου υποχωρώντας ατάκτως στο Άργος και σκορπώντας τον πανικό.
Ο Ρήγας Παλαμήδης κηδεύτηκε στις 11 Απριλίου 1872.[16]
Οικογενειακή κατάσταση
Ήταν νυμφευμένος με την, προηγουμένως αιχμάλωτη των Ελλήνων, κόρη του Πασά της Λάρισας με την οποία και απέκτησε τρεις κόρες την Ελένη, (μετέπειτα σύζυγο Αριστείδη Γ. Καρατζά), την Αικατερίνη, (μετέπειτα σύζυγο Σαράντη Κωνσταντινίδη) και την Αγλαΐα, (μετέπειτα σύζυγο Ιάσονα Ράγκου) και ένα γιο, τον Ιωάννη, διπλωμάτη, ο οποίος πέθανε στο
Παρίσι το 1886[17].
Το σπίτι στο οποίο κατοίκησε για μεγάλο μέρος της ζωής του διατηρείται ακόμα και σήμερα στου Ψυρή.
Συγγραφικό έργο
Ο Ρήγας Παλαμήδης είχε γράψει τα εξής συγγράμματα:
«Πρόχειρος απάντησις επί των περί εισβολής του Δράμαλη εις την Πελοπόννησον ιστορουμένων εν τω Α' τόμω των λεγομένων απομνημονευμάτων του Ν. Σπηλιάδου» (1853)
↑«Τα κατά την αναγέννησιν της Ελλάδος»Αρχειοθετήθηκε 2016-03-04 στο Wayback Machine. «Ήτοι, συλλογή των περί την αναγεννώμενην Ελλάδα συνταχθέντων πολιτευμάτων, νόμων και άλλων επισήμων πράξεων από του 1821 μέχρι του 1832», Ανδρέου Ζ. Μάμουκα, Αθήνα, Βασιλικό Τυπογραφείο, 1852, τόμος ΙΑ' (11ος), σελ. 12, Επαρχίαι και ονόματα πληρεξουσίων