Νέμεα

Για την αναβίωση των Νέμεων στη σύγχρονη εποχή, δείτε: Νέμεα (αναβίωση).
Το στάδιο της Νεμέας

Τα Νέμεα ή Νέμεια ήταν αθλητικοί αγώνες που διεξάγονταν στην Νεμέα κατά την αρχαιότητα. Οι αγώνες αυτοί καθιερώθηκαν σε άγνωστο μυθικό χρόνο από τον Ηρακλή μετά τον πρώτο του άθλο[1] προς τιμήν του Δία, ιερό του οποίου υπήρχε στη Νεμέα και λάμβαναν μέρος στο στάδιο μήκους 178 μέτρων και χωρητικότητας 40.000 θεατών. Η πρώτη καταγραφή των αγώνων είναι το 573 π.κ.χ.. Ο Πίνδαρος στον 3ο του Νεμεόνικο, αναφέρει οτι οι αγώνες τελούνταν "εν ιερομηνία Νεμεάδι" δηλ. "στον ιερό μήνα της Νεμέας", κάπου στον Αύγουστο λένε οι μελετητές.

Τα Νέμεα με γυμνικούς και ιππικούς αγώνες ήταν από τις πιο σημαντικές αθλητικές διοργανώσεις της αρχαίας Ελλάδας μετά τα Πύθια, τα Ολύμπια και τα Ίσθμια. Με την ίδια ονομασία διεξάγονται από το 1996 στο αρχαίο στάδιο της Νεμέας διεθνείς αθλητικοί αγώνες.

Ιστορικές πληροφορίες

Ερείπια από το αρχαίο Στάδιο της Νεμέας

Στη Νεμέα υπήρχε το ιερό του Δία, ένα από τα σημαντικότερα ιερά των Ελλήνων και οι αθλητικοί αγώνες διοργανώνονταν ως μέρος του κύκλου των εορτών προς τιμήν του Δία. Τα Νέμεα, μαζί με τα Ολύμπια, τα Ίσθμια και τα Πύθια, ήταν οι σπουδαιότεροι αθλητικοί αγώνες στην Αρχαία Ελλάδα. Στη διάρκειά τους μια ιερή εκεχειρία σταματούσε κάθε εχθροπραξία ανάμεσα στις ελληνικές πόλεις. Η Νεμέα δεν ήταν πόλη ούτε καν οικισμός. Διέμεναν εκεί μόνο λίγοι ιερείς ενώ συνέρρεε πλήθος προσκυνητών. Η διάρκεια των αγώνων εικάζεται ότι ήταν πέντε μέρες και την ευθύνη της διεξαγωγής τους είχαν οι Ελλανοδίκες. Τους διάφορους θρύλους που σχετίζονται με την Όγδοη Νεμέα Ωδή του Πινδάρου σχετίζουν ο Παυσανίας και η Βιβλιοθήκη Απολλοδώρου.[2][3] Οι θρύλοι αυτοί σχετίζουν την ίδρυση των Αγώνων της Νεμέας με τον θάνατο του μικρού Οφέλτη την εποχή που οι Επτά επί Θήβες επέστρεφαν από την εκστρατεία τους. Οι Επτά έφτασαν διψασμένοι στην Νεμέα, συνάντησαν την Υψιπύλη που μετέφερε στους ώμους της τον Οφέλτη γιο ενός ιερέος του Διός και της Ευρυδίκης, της ζήτησαν νερό. Η Υψιπύλη πρόθυμη να τους εξυπηρετήσει άφησε τον Οφέλτη στο έδαφος και τους μετέφερε στην πηγή, στο μεταξύ ένας Δράκος θανάτωσε τον Οφέλτη. Οι Επτά επέστρεψαν, σκότωσαν τον δράκο και ίδρυσαν τους αθλητικούς Αγώνες της Νεμέας στην μνήμη του Οφέλτη. Σύμφωνα με κάποιους άλλους θρύλους τους αθλητικούς αγώνες της Νεμέας ίδρυσε ο Ηρακλής όταν θανάτωσε τον Λέων της Νεμέας. Ο Πίνδαρος έγραψε ότι οι αθλητικοί αγώνες ιδρύθηκαν προς τιμή του Δία.[4] Οι αγώνες είχαν αρχικά πολεμικό χαρακτήρα, συμμετείχαν μόνο πολεμιστές και οι οικογένειες τους, αργότερα έγιναν ανοιχτοί για όλους τους Έλληνες. Η τοποθεσία της τέλεσης των Αγώνων βρισκόταν ανάμεσα στις Κλεωνές και την Φλειούς.[5] Οι Αγώνες σύμφωνα με την Βιβλιοθήκη του Απολλόδωρου περιείχαν τρέξιμο με πολεμικές πανοπλίες, πάλη, τοξοβολία και μουσικές συνθέσεις.[2][6][7]

Το έπαθλο ήταν αρχικά κλαδί ελιάς, αργότερα έγινε ένα στεφάνι από σέλινο. Η τοποθεσία της διεξαγωγής των αγώνων ήταν διαφορετική, πολλές φορές καταγράφονταν ως "Κλεώνιοι Αγώνες" επειδή έγιναν για πρώτη φορά στις Κλεωνές. Σύμφωνα με τον Παυσανία οι κριτές ήταν ντυμένοι με μαύρους μανδύες, προέδρευαν οι Αργείοι.[8] Σχετικά με την χρονολογία διεξαγωγής των Αγώνων της Νεμέας ο Πίνδαρος καταγράφει την 12η μέρα του μηνός "Πάναμος", σε άλλο σημείο του έργου του έρχεται σε αντίθεση με αυτή την ημερομηνία. Ο Πίνδαρος έγραψε για θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες και τους διακρίνει σαφώς από τους Χειμερινούς.[2] Σε κάποια χρονική στιγμή φαίνεται ότι η διεξαγωγή των Αγώνων της Νεμέας είχε ανασταλεί, αναβίωσε ξανά όπως έγραψε ο Ευσέβιος της Καισαρείας στην Ολυμπιάδα του 573 π.Χ. Από τότε διεξάγονταν σε διπλή μορφή, οι χειμερινοί στις αρχές του δεύτερου Ολυμπιακού έτους και οι θερινοί στις αρχές του τέταρτου Ολυμπιακού έτους. Πριν την Μάχη του Μαραθώνα οι Νεμεάδες διεξαγόντουσαν στην Αργολίδα και μετά παραμελήθηκαν. Οι Νεμέοι Αγώνες αναβίωσαν όπως έγραψε ο Στήβεν Γ. Μίλλερ στην Ελληνιστική περίοδο (320 π.Χ.), υπό Μακεδονικό έλεγχο επέστρεψε στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ. στην Νεμέα. Ο Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας τιμήθηκε από τους Αργείους με την προεδρεία των Αγώνων της Νεμέας (208 π.Χ.).[9] Ο Τίτος Κουίνκτιος Φλαμινίνος ανακήρυξε στους Αγώνες της Νεμέας την απελευθέρωση τους.[10] Ο αυτοκράτορας Αδριανός επανάφερε τις παιδικές ιπποδρομίες αλλά φαίνεται μετά από αυτόν καταργήθηκαν επειδή δεν υπάρχει καμιά ιστορική πηγή για νέα διεξαγωγή τους. Το στάδιο της Νεμέας κατασκευάστηκε στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ. Είχε χωρητικότητα 40.000 θεατών και ο στίβος είχε μήκος 178 μέτρα.

Αγωνίσματα

Στα Νέμεα διεξάγονταν αγώνες γυμνικοί και ιππικοί. Αργότερα προστέθηκαν και μουσικοί. Τα αγωνίσματα ήταν τα εξής :

Γυμνικοί Αγώνες

Ιππικοί αγώνες

Ανασκαφή και αναβίωση των αγώνων

Το 1974 άρχισε η ανασκαφή του αρχαίου σταδίου της Αρχαίας Νεμέας από την Αμερικανική Αρχαιολογική Σχολή. Ο καθηγητής του πανεπιστημίου του Μπέρκλεϊ Steven G. Miller ήταν εκείνος που με την επιμονή του ανέδειξε το αρχαίο στάδιο. Η ανασκαφή ολοκληρώθηκε το 1991 και στη συνέχεια οργανώθηκε η αναβίωση των Νέμεων, με τους πρώτους αγώνες που έγιναν το 1996.

Παραπομπές

  1. ↑ Μελέτιος (1807). Γεωγραφία παλαιά και νέα. Βενετία: Άνθιμος Γαζής. σελ. 383. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Παυσανίας, Β΄. 15. §2
  3. ↑ Βιβλιοθήκη Απολλοδώρου, Γ΄. 6 §4
  4. ↑ Βιβλιοθήκη Απολλοδώρου, Γ΄. 6. §4
  5. ↑ Στράβων, Η΄
  6. ↑ Βιβλιοθήκη Απολλοδώρου, Γ΄. 6
  7. ↑ Παυσανίας, Η΄. 50. §3
  8. ↑ Παυσανίας, Η΄. 40. §3
  9. ↑ Τίτος Λίβιος, xxvii. 30, 41
  10. ↑ Τίτος Λίβιος, xxvii. 41

Πηγές

  • William Smith, Dictionary of Greek and Roman Antiquities, (1870)
  • Stephen G. Miller, Nemea: A Guide to the Site and the Museum, Berkeley, 1989 (2nd ed.: Athens, 2004).
  • Stephen G. Miller (with contributions by Robert C. Knapp and David Chamberlain), Excavations at Nemea II: The Early Hellenistic Stadium, Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 2001.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι