Το Μπέρλινγκτον (Burlington) είναι η μεγαλύτερη σε πληθυσμό πόλη της πολιτείας Βερμόντ των ΗΠΑ και έδρα της κομητείαςΤσίτεντεν. Βρίσκεται 72 χιλιόμετρα νότια από τα σύνορα Καναδά-ΗΠΑ και 150 χιλιόμετρα νότια από το Μόντρεαλ του Καναδά. Ο πληθυσμός του Μπέρλινγκτον ήταν 42.417 κάτοικοι στην απογραφή του 2010, ενώ σήμερα εκτιμάται σε 42.900 κατοίκους περίπου.[8] Από όσες πόλεις είναι οι μεγαλύτερες σε πληθυσμό στην πολιτεία τους στις ΗΠΑ, το Μπέρλινγκτον έχει τον μικρότερο πληθυσμό.
Δύο εκδοχές υπάρχουν για την προέλευση του ονόματος του Μπέρλινγκτον. Η πρώτη είναι ότι ονομάσθηκε προς τιμή του Ρίτσαρντ Μπόυλ, 3ου λόρδου του Μπέρλινγκτον, ενώ η δεύτερη είναι ότι η ονομασία προήλθε από την πλούσια πολιτική οικογένεια Μπέρλινγκ της Νέας Υόρκης. Αν και δεν αναφέρονται μέλη της οικογένειας Μπέρλινγκ ως ιδιοκτήτες τίτλων γης στην πόλη, η οικογένεια κατείχε μεγάλες εκτάσεις γης σε γειτονικούς δήμους την εποχή ιδρύσεως της πόλεως.[10]
Η γη στην οποία κτίσθηκε το Μπέρλινγκτον εκχωρήθηκε προς ανάπτυξη από τον αποικιακό κυβερνήτη του Νιου Χαμσάιρ Μπένινγκ Γουέντγουορθ στις 7 Ιουνίου 1763 στον Σάμουελ Γουίλις και 63 άλλους.[11] Το θέρος του 1775 άρχισαν να καθαρίζουν τη γη και έκτισαν λίγες ξύλινες καλύβες, αλλά το ξέσπασμα της Αμερικανικής Επαναστάσεως καθυστέρησε τη μόνιμη εγκατάσταση μέχρι το τέλος της. Το 1785 ο καταυλισμός οργανώθηκε σε οικισμό[11] και το 1791 ιδρύθηκε το Πανεπιστήμιο του Βερμόντ.
Το ξενοδοχείο «Van Ness House», που κατασκευάσθηκε το 1870 και καταστράφηκε από πυρκαγιά το 1951.
Ο Αγγλοαμερικανικός πόλεμος του 1812, για τον οποίο η Μεγάλη Βρετανία χρησιμοποίησε κυρίως δυνάμεις από την τότε αποικία της Καναδά, ήταν αντιδημοφιλής στο Βερμόντ, που είχε πολλούς εμπορικούς δεσμούς με τον Καναδά. Ούτε το Βερμόντ, ούτε άλλη πολιτεία της Νέας Αγγλίας παρείχε στρατιωτικές δυνάμεις ή οικονομική βοήθεια.[12] Σε κάποια στιγμή του πολέμου οι ΗΠΑ είχαν σταθμευμένους 5 χιλιάδες άνδρες στο Μπέρλινγκτον, περισσότερους από τους τότε κατοίκους του, κάτι που εξαντλούσε τους τοπικούς πόρους. Περίπου 500 στρατιώτες πέθαναν από μολυσματικές ασθένειες εξαιτίας της κακής υγιεινής στα στρατόπεδά τους.[13] Μερικοί στρατιώτες είχαν εγκατασταθεί στο κεντρικό κτήριο του Πανεπιστημίου του Βερμόντ, όπου υπάρχει και σχετική αναμνηστική πλάκα.[14]
Σε μία αψιμαχία στις 2 Αυγούστου 1813, βρετανικές δυνάμεις από τον Καναδά κανονιοβόλησαν το Μπέρλινγκτον επί δέκα λεπτά, χωρίς όμως να προκαλέσουν θύματα.[12]
Η θέση της πόλεως στη Λίμνη Σαμπλέιν τη βοήθησε να αναπτυχθεί σε εμπορικό λιμάνι και κόμβο, ιδίως μετά την ολοκλήρωση του Καναλιού της Σαμπλέιν στα νότια το 1823, του Καναλιού της Ήρι το 1825 και του Καναλιού Σαμπλύ το 1843. Το Μπέρλινγκτον έγινε κέντρο μεταποιήσεως και ξυλείας. Η ευδοκίμησή του κατά τη Βικτωριανή εποχή άφησε πίσω της μερικά θαυμάσια δείγματα αρχιτεκτονικής, όπως κτήρια των Χένρυ Χόμπσον Ρίτσαρντσον και McKim, Mead & White.
Το 1870 η προκυμαία επεκτάθηκε με τη κατασκευή του Εμπορικού Καναλιού της Pine Street.[15]
Στις 5 Σεπτεμβρίου 1901 ο τότε αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Θεόδωρος Ρούζβελτ μίλησε σε μια ομάδα βετεράνων του Εμφύλιου Πολέμου στο Μπέρλινγκτον. Εννέα μόλις ημέρες αργότερα έγινε Πρόεδρος των ΗΠΑ όταν ο Πρόεδρος Ουίλιαμ ΜακΚίνλεϊ δολοφονήθηκε.[16]
Από τον ύστερο 20ό αιώνα μέχρι σήμερα
Το 1978 η παγωτοποιία Ben & Jerry's ιδρύθηκε στο Μπέρλινγκτον, σε ένα παλιό βενζινάδικο, και εξελίχθηκε σε πανεθνική επιχείρηση με υποκαταστήματα σε πολλές πόλεις.
Το 2007 η πόλη χαρακτηρίσθηκε ως το ένα από τα τέσσερα κορυφαία «μέρη για να δείτε» στις ΗΠΑ από την Αμερικανική Ομοσπονδία Συνταξιούχων (AARP).[17] Η κατάταξη βασίσθηκε σε αυτό που εικαζόταν ως ιδανικές συνθήκες για τους πιο ηλικιωμένους κατοίκους.
Το 2010 το περιοδικό Forbes κατέταξε την πόλη ως μία από τις «πιο χαριτωμένες» πόλεις της Αμερικής και έθεσε μια εικόνα της στο εξώφυλλό του.[18]
Γεωγραφία
Η Λίμνη Σαμπλέιν από τις αποβάθρες του Μπέρλινγκτον, με τα Όρη Αντιρόντακ στο βάθος
Το Μπέρλινγκτον είναι κτισμένο στην ανατολική όχθη της Λίμνη Σαμπλέιν, βορείως του κόλπου Σέλμπουρν, σε μία λωρίδα ξηράς παράλληλη προς την όχθη που εκτείνεται περί τα δέκα χιλιόμετρα νότια από το στόμιο του ποταμού Γουινούσκι και υψώνεται μέχρι και 90 μέτρα πάνω από τη στάθμη του νερού της λίμνης.[19] Η πόλη βρίσκεται σε γεωγραφικές συντεταγμένες πλάτος 44°28′33″ Βόρειο και μήκος 73°12′43″ Δυτικό και είναι κτισμένη σε μεσοσταθμικό υψόμετρο 61 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, από την οποία απέχει 249 χιλιόμετρα σε «ευθεία γραμμή».
Τον 19ο αιώνα υπήρχε μια βαθιά ρεματιά στο κέντρο της πόλεως, που μπαζώθηκε με ουλικά και στερεά απόβλητα για να δημιουργηθεί χώρος.[20]
Συνοικίες και περιοχές
Το παρεκκλήσιο Άιρα Άλεν, το υψηλότερο κτίσμα στο Μπέρλινγκτον (51,8 μέτρα), βρίσκεται στο «κάμπους» του Πανεπιστημίου του Βερμόντ.
Κέντρο: Το εμπορικό κέντρο του Μπέρλινγκτον βρίσκεται βορείως της οδού Maple, δυτικά της οδού South Willard και νοτίως της οδού Pearl.
Hill Section: Η πλουσιότερη συνοικία του Μπέρλινγκτον βρίσκεται ανατολικά των οδών South Union και Shelburne, και νοτίως της Main, χωρίς να περιλαμβάνει το Πανεπιστήμιο του Βερμόντ.[21]
The Intervale: Στη μεγάλη αυτή περιοχή βρίσκονται πολλά αγροκτήματα βιολογικών προϊόντων και καταφύγια κατά μήκος του ποταμού Γουινούσκι. Βρίσκεται βορειοανατολικά του κέντρου.
New North End: Είναι η πολυπληθέστερη συνοικία, πρώην προάστιο του Μπέρλινγκτον, στα βόρεια-βορειοανατολικά.
Old North End: Η παλαιότερη και πιο πυκνοκατοικημένη συνοικία, στα νότια της προηγούμενης.
South End: Κάποτε κυρίως βιομηχανική περιοχή και σήμερα κέντρο πολιτιστικής δραστηριότητας[22], στα νότια του κέντρου και δυτικά της Hill Section, περιλαμβάνει το Πάρκο Όουκλετζ και φιλοξενεί τις έδρες πολλών από τις γνωστότερες εταιρείες του Μπέρλινγκτον.
University District: Περιλαμβάνει το Πανεπιστήμιο του Βερμόντ και πολλές πρώην μονοκατοικίες που μετατράπηκαν σε φοιτητικά μικρά διαμερίσματα.
Κλίμα
Το Μπέρλινγκτον έχει υγρό ηπειρωτικό κλίμα (KöppenDfb), με ψυχρούς χειμώνες και θερμά και υγρά καλοκαίρια. Οι μέσες θερμοκρασίες κυμαίνονται από −7,4 °C τον Ιανουάριο μέχρι 21,4 °C τον Ιούλιο. Η μέση ετήσια βροχόπτωση είναι 935 χιλιοστόμετρα και είναι ομαλά κατανεμημένη σε όλο το έτος, με τους θερινούς μήνες να υπερτερούν. Η θέση της πόλεως στην ανατολική όχθη της λίμνης έχει ως αποτέλεσμα περιστασιακές χιονοθύελλες, που ρίχνουν μέχρι και 33 εκατοστά χιόνι μέσα σε 12 ώρες σε σπάνιες περιπτώσεις.[23] Η μέση ετήσια χιονόπτωση είναι 206 εκατοστά, αλλά μπορεί να παρουσιάζει πολύ μεγάλες διακυμάνσεις από το ένα έτος στο άλλο. Οι ακραίες θερμοκρασίες που έχουν καταγραφεί[24] από το 1883 μέχρι σήμερα (2020) είναι −34 °C στις 15 Ιανουαρίου 1957 και στις 12 Φεβρουαρίου 1979, και 38 °C στις 11 Αυγούστου 1944.
Για τις βορειοανατολικές ΗΠΑ ο «καύσωνας» ορίζεται ως τρεις συνεχόμενες ημέρες με θερμοκρασία 32 °C και άνω. Με αυτό τον ορισμό, υπήρξαν 6 καύσωνες στην πόλη κατά το χρονικό διάστημα 2000 έως 2009.[25]
Δημογραφικά
Το ένα από τα 4 κτήρια του συγκροτήματος της Σχολής Έντμουντς
Το 2016 υπήρχαν 42.556 μόνιμοι κάτοικοι στην πόλη. Από αυτούς το 85,7% ήταν λευκοί, το 4,9% Αφροαμερικανοί, 0,4% Ινδιάνοι, το 6,0% Ασιάτες και το 2,5% απογράφηκε ως μεικτής καταγωγής. Υπήρχαν 16.851 νοικοκυριά [26] και ο μέσος αριθμός ανθρώπων ανά νοικοκυριό ήταν 2,13.
Το 2011 η ανεργία στην πόλη ήταν 4,8%, η έκτη μικρότερη μεταξύ όλων των μητροπολιτικών περιοχών των ΗΠΑ. Οι πραγματικές ετήσιες απολαβές ανά εργαζόμενο ήταν 39.980 σταθερά δολάρια του 2006, με μέσο όρο των ΗΠΑ[27] 36.871 δολάρια.
