Το Κούκεσι (αλβανικά: Kukës) είναι πόλη στη Δημοκρατία της Αλβανίας. Η πόλη είναι η πρωτεύουσα του ομώνυμου δήμου και νομού, ενός από τους 12 νομούς της χώρας. Εκτείνεται σε 82 τετραγωνικά χιλιόμετρα και κατά την απογραφή του 2011 είχε πληθυσμό 16.719 ατόμων.[1][2] Το Κούκεσι βρίσκεται 98 χιλιόμετρα βορειοανατολικά των Τιράνων, 75 χιλιόμετρα ανατολικά της Σκόδρας, 34 χιλιόμετρα νότια της Γιάκοβα και 30 χιλιόμετρα δυτικά του Πρίζρεν στο Κοσσυφοπέδιο.
Το Κούκεσι έχει ιστορία πάνω από χίλια χρόνια. Η περιοχή που σήμερα αντιστοιχεί στην επικράτεια της πόλης κατοικήθηκε από αρκετές αρχαίες ιλλυρικές φυλές. Πολλοί τάφοι Ιλλυρίων εντοπίστηκαν στην Κένετα και στο Κόλς κοντά στην πόλη. Ο οικισμός χρησιμοποιούνταν ως στάση μιας οδού που οδηγούσε στην αρχαία Εγνατία Οδό. Στη σύγχρονη εποχή και λόγω της στενής εγγύτητας με το Κοσσυφοπέδιο, η πόλη πέτυχε παγκόσμια αναγνώριση κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Κοσσυφοπέδιυ, καθώς χιλιάδες πρόσφυγες αλβανικής καταγωγής από το Κοσσυφοπέδιο διέσχισαν τα σύνορα και βρήκαν καταφύγιο στην πόλη.
Η πόλη προτάθηκε για το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης όσον αφορά τη φιλοξενία και την αγκαλιά των χιλιάδων προσφύγων κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Κοσσυφοπέδιο.[3] Ήταν η πρώτη φορά που μια πόλη ορίστηκε υποψήφια για το βραβείο. Το 2017, η πόλη αιτήθηκε το Ευρωπαϊκό Βραβείο Πράσινης Πρωτεύουσας του 2018.[4]
Ιστορία
Το παλαιό Κούκεσι βρισκόταν στη συμβολή του Λευκού και του Μαύρου Δρίνου. Το 1976 η θέση της παλαιάς πόλης αποτέλεσε τον βυθό της λίμνης Φιέρζα, στην οποία κτίστηκε και φράγμα. Η νέα πόλη (Kukësi i Ri - «Νέο Κούκεσι») χτίστηκε τη δεκαετία του 1970 σε κοντινό οροπέδιο που βρίσκεται 320 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Το Νέο Κούκεσι περιβάλλεται από την τεχνητή λίμνη Φιέρζα και μοιάζει με χερσόνησο από ψηλά. Συνδέεται με την υπόλοιπη χώρα μέσω τριών γεφυρών. Στα ανατολικά βρίσκεται το όρος Γκάλιτσα, 2468 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Η περιοχή είναι φτωχή, με κακές οδικές συνδέσεις και μεγάλα προβλήματα με το έγκλημα.
Τάφοι Ιλλυρίων βρέθηκαν στο Κενέτα και στο Κολς κοντά στο Κούκεσι.[5] Ήταν ένας μικρός ρωμαϊκός οικισμός, μία στάση σε έναν κλάδο της αρχαίας Εγνατίας Οδού καθώς και μικρό οθωμανικό εμπορικό κέντρο στον δρόμο προς το νότιο Κοσσυφοπέδιο. Ήταν η τοποθεσία, όπου η Αλβανική αντίσταση αντιμετώπισε τον υποχωρούντα σερβικό στρατό το 1912.
Το Κούκεσι προσέλκυσε διεθνή προσοχή κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης στο Κοσσυφοπέδιο, όταν 450.000 Αλβανοί πρόσφυγες από το Κοσσυφοπέδιο πέρασαν τα σύνορα και στεγάστηκαν σε στρατόπεδα μέσα και γύρω από την πόλη. Αυτό οδήγησε, το 2000, σε υποψηφιότητα για το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης. Ήταν η πρώτη φορά που μια πόλη ήταν υποψήφια για το βραβείο.[6]
Στην πόλη υπάρχει ένα τζαμί και ένα κλειστό αλπικού τύπου ξενοδοχείο, μέρος μιας αποτυχημένης προσπάθειας να δημιουργηθεί τουριστική βιομηχανία στην περιοχή.
Περιβάλλον
Το Κούκεσι βρίσκεται στα βορειοανατολικά της χώρας. Βρίσκεται κυρίως μεταξύ γεωγραφικού πλάτους 42° και 5° Β και γεωγραφικού μήκους 20° και 25° Α. Η πόλη επεκτείνεται στρατηγικά στις Αλβανικές Άλπεις ανάμεσα σε οροσειρές και στις τέσσερις πλευρές, μεταξύ των οποίων η Γκιάλιτσα νότια, το Κόριτνικ ανατολικά, το Πάστρικ στα βορειοανατολικά και αρκετά βουνά στα δυτικά. Βρίσκεται στην πεδιάδα Λούμα και στις νότιες ακτές της λίμνης Φιέρζα.[2] Βρίσκεται περίπου 3 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της πρώην θέσης της πόλης, η οποία μεταφέρθηκε ως μέρος ενός σχεδίου για παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος από υδροηλεκτρική ενέργεια.[2]
Κλίμα
Όπως και ολόκληρη η ανατολική πεδινή Αλβανία, το κλίμα είναι υγρό υποτροπικό (Κέππεν: Cfa), παρόμοιο με τη βόρεια Ιταλία, λόγω της εσωτερικής της θέσης, αλλά και της κοντινής απόστασης στη Μεσόγειο. Παρά τη νότια θέση της, η απόσταση προς την ανατολή αντισταθμίζει αυτή τη διαφορά.[7] Το κλίμα της πόλης επηρεάζεται έντονα από τις Αλβανικές Άλπεις στα βορειοανατολικά, το όρος Σκάρδος στα ανατολικά, το όρος Κόραμπ στα νοτιοανατολικά και τον ποταμό Δρίνο νότια. Η πόλη έχει ως επί το πλείστον ηπειρωτικό κλίμα.[2][8] Αυτό σημαίνει ότι οι χειμώνες είναι πολύ κρύοι με αρκετές χιονοπτώσεις και τα καλοκαίρια είναι κυρίως ζεστά. Η θερμοκρασία της πόλης ποικίλλει κατά τη διάρκεια των εποχών με μια ήπια άνοιξη τον Απρίλιο και τον Μάιο, καλοκαιρινούς μήνες από τον Ιούνιο έως τον Αύγουστο, συχνές βροχές το φθινόπωρο τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο και πολύ κρύους χειμερινούς μήνες, συχνά με χιόνι και παγετό, από Δεκέμβριο έως Μάρτιο. Η μέση μηνιαία θερμοκρασία κυμαίνεται μεταξύ −25 °C (−13 °F) το χειμώνα και 25 °C (77 °F) το καλοκαίρι.[2] Η μέση ετήσια βροχόπτωση κυμαίνεται μεταξύ 900 χιλιοστών και 3.000 χιλιοστών ανάλογα με το γεωγραφικό μήκος και πλάτος.[2]
Ο δήμος του Κούκεσι ιδρύθηκε το 2015 μέσω συγχώνευσης πρώην δήμων.[10] Ο δήμος εκτείνεται σε έκταση 933,86 τετραγωνικών χιλιομέτρων και είχε συνολικό πληθυσμό 47.985 ατόμων στην απογραφή του 2011.[11]
Οικονομία
Υπάρχει μουσείο τοπικής ιστορίας καθώς και εργοστάσιο χαλιών. Η βιομηχανία τροφίμων περιορίζεται μόνο στην παραγωγή οινοπνευματωδών ποτών που παράγονται σε εργοστάσιο παραγωγής ποτών και σε ορισμένα τοπικά μικρά εργαστήρια που παράγουν ποτά και γαλακτοκομικά προϊόντα.
Οι κάτοικοι των υψιπέδων στην περιοχή είναι γνωστοί για την ανεπτυγμένη γεωργία τους. Υπάρχει επίσης εργοστάσιο επεξεργασίας χαλκού ως πρώτη ύλη, με χαλκό, που εξορύσσεται από την περιοχή. Το Κούκεσι είναι σημαντικό κέντρο ψαρέματος και πεζοπορίας στα γύρω βουνά.
Το Κούκεσι διαθέτει δικό του διεθνή αερολιμένα. Βρίσκεται περίπου στο 3,5 χιλιόμετρα νότια της πόλης. Η κυβέρνηση της Αλβανίας χορήγησε άδεια για να φιλοξενήσει διεθνείς επιβατικές πτήσεις το 2016. Εταιρείες χαμηλού κόστους όπως η ιρλανδική Ryanair και η ουγγρική Wizz Air καθώς και η σλοβενική Adria Airways εξέφρασαν το ενδιαφέρον τους για την πραγματοποίηση πτήσεων από το διεθνές αεροδρόμιο του Κούκεσι.[12][13]
