Ο Κεραστάρης (ή πιο συχνά: το Κεραστάρι) είναι ένα χωριό στη δημοτική ενότητα Βαλτετσίου, Δήμου Τριπόλεως, νομού Αρκαδίας Ελλάδας. Βρίσκεται στους νοτιοδυτικούς πρόποδες του όρους Άγιος Ηλίας ( ή Αγιο-Λιάς, 1117 μ) βόρεια του ποταμού Αλφειού. Βρίσκεται 2 χλμ δυτικά της Ασέας, 2 χλμ βόρεια του Αθηναίου, 9 χλμ ανατολικά της Μεγαλόπολης και 16 χλμ νοτιοδυτικά της Τρίπολης. Έχει υψόμετρο 760 μέτρα.
Βρίσκεται σε κατάφυτο περιβάλλον με εκτάσεις δασωμένες με πρίνους (πουρνάρια) και δρυς (βελανιδιές). Μέρος αυτών των εκτάσεων αποτελεί το καταφύγιο άγριας ζωής Προφήτης Ηλίας έκτασης 14.500 στρεμμάτων. Η περιοχή τροφοδοτεί με τα ρέματά της τον άνω ρου του ποταμού Αλφειού και τον παραπόταμό του Ελισσώνα.
Κύριο χαρακτηριστικό του Κερασταρίου είναι το δάσος δρυός το οποίο φύεται από τα όρια το χωριού μέχρι σχεδόν την κορυφή του όρους Άγιος Ηλίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι Κερασταραίοι προστάτευσαν το δάσος αυτό από την λαθροϋλοτομία και την υπερβόσκηση ώστε να αναπτυχθει απρόσκοπτα.
Η περιοχή νοτιοδυτικά του Κερασταρίου ταυτίζεται με την Παλίσκιο χώρα (τόπος που έχει πυκνή σκιά) που αναφέρει ο Παυσανίας στα Αρκαδικά.[1][2] Τα δάση της περιοχής με τις αιωνόβιες πανύψηλες δρυς προσέφεραν για αιώνες ξυλεία τόσο για οικοδομικές εργασίες ( σκεπές, ταβάνια, δοκούς κλπ) όσο και για παραγωγή ξυλοκάρβουνου. Για το λόγο αυτό προσέλκυαν ξυλοκόπους από άλλες περιοχές. Οι καρβουνιάδες[3] του Άγιου Πέτρου Αρκαδίας είναι οι τελευταίοι που ξήλευσαν συστηματικά τα δάση την εποχή της τουρκοκρατίας.[4]
Ονομασία
Το όνομα του χωριού προέρχεται από την λέξη κερεστές[5] (ο) - ξυλεία που χρησιμοποιείται σε οικοδομικές κατασκευές και στη ναυπηγική η οποία είναι γλωσσικό δάνειο από την τουρκική λέξη kereste - ξυλεία, ξύλο, οικοδομική ξυλεία, που με τη σειρά της προέρχεται από την περσική keraste. Όταν προστεθεί το επίθημα – άρι προκύπτει η λέξη Κεραστάρι ως τοπωνύμιο που περιγράφει τον τόπο που εξάγεται τέτοια ξυλεία.[4]
Ιστορία
Το 2011 το όρος Άγιο-Λιάς, στους πρόποδες του οποίου βρίσκονται τα χωριά Αραχαμίτες, Κεραστάρι, Αθήναιον και Ασέα, ταυτίστηκε με ασφάλεια με το όρος Μαίναλος των αρχαίων Αρκάδων. Η κορυφή του υπήρξε λατρευτικός χώρος από το 1000 π.χ. περίπου. Σώζονται τα θεμέλεια υστεροαρχαϊκού ιερού αφιερωμένου στην Αθηνά Σώτηρα ενώ στην Αγία Παρασκευή Αραχαμιτών ανασκάφηκε το ιερό της Λυκοάτιδας Αρτέμιδας του 6ου αιώνα π.χ. από το Φινλανδικό Ινστιτούτο Αθηνών.[2][6][7] Σήμερα, το όνομα Μαίναλος συνδέεται λανθασμένα με το ψηλότερο βουνό της Αρκαδίας, το όρος Μαίναλο, το οποίο όμως βρίσκεται 25 χιλιόμετρα βορειότερα.[2]
Η τοποθεσία του οικισμού έχει κατοικηθεί από αρχαιοτάτων χρόνων όπως μαρτυρούν σποραδικά ευρήματα όπως θραύσματα από μικρά πήλινα μελανόμορφα αγγεία και από πυραμιδοειδείς αγνύθες[α] που φέρουν οπή στη μία τους άκρη.[4][8][9] Σημαντικό εύρημα μεγάλης καλλιτεχνικής αξίας είναι η, κατά μία εκδοχή, χάλκινη ζώνη πολεμιστή του 7ου αιώνα π.χ. κατασκευασμένη πιθανώς στα εργαστήρια του Άργους. Αναπαριστά δύο πολεμιστές με οκτάσχημες ασπίδες και άρματα στα δεξιά και στα αριστερά. Εκτίθεται στο Εθνικό αρχαιολογικό μουσείο.[10][11]
Στα νεότερα χρόνια, κάτοικοι από διάφορα μέρη της Πελοποννήσου μετοίκησαν εδώ ως αποτέλεσμα της μακραίωνης πολυτάραχης ιστορίας της. Στην απογραφή του Προνοητή της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας στη βενετοκρατούμενη Πελοπόννησο Francesco Grimani, του έτους 1700, το χωριό ανήκει στην επαρχία του Λεονταρίου, αναφέρεται με το όνομα Chierastani[12] και έχει 10 οικογένειες και 55 κατοίκους.[13][14]
Οι Κερασταραίοι συμμετείχαν στην Επανάσταση του 1821 και σε άλλους πολέμους το έθνους. Από τις αρχές του 20ου αιώνα άρχισαν να μεταναστεύουν κυρίως προς τις Η.Π.Α. Μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου η μετανάστευση εντάθηκε προς τις ΗΠΑ, τον Καναδά και την Αυστραλία ενώ υπήρξε και εσωτερική μετανάστευση προς την Αθήνα και αλλού με αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση του πληθυσμού.
Με χρήματα των πρώτων Κερασταραίων μεταναστών ανεγέρθηκε το κτήριο του σχολείου στα 1925 ενώ με δωρεά του Φώτη Μπέζου (Frank Anthony Bazos), μετανάστη στον Καναδά και πρωτοπόρου επιχειρηματία, ανεγέρθηκε το κτήριο του πολιτιστικού κέντρου-ξενώνα Κερασταρίου το 1992.
Αξιοθέατα
Αξιοθέατα του χωριού είναι η εκκλησία, μνημείο μεταβυζαντινής κληρονομιάς, που ξεκίνησε να οικοδομείται το 1855 από Λαγκαδινούς μαστόρους[4], καθώς και ο αιωνόβιος πλάτανος με διάμετρο κορμού 6 μέτρων.[15]
Σήμερα
Η κύρια ασχολία των λιγοστών πλέον κατοίκων του Κερασταρίου είναι η κτηνοτροφία, οι αγροτικές καλλιέργειες και λιγότερο από ότι παλιά η μελισσοκομία. Σήμερα αποτελεί τόπο παραθερισμού των πρώην κατοίκων του, που διαμένουν σε αστικά κέντρα και στο εξωτερικό.
Οι κάτοικοί του εορτάζουν την εικόνα της Παναγίας της Θρηνωδούσας του Κερασταρίου την Κυριακή των Μυροφόρων.[16]
Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει γνωστό από τα συνέδρια (workshops) πάνω στην αστρονομία που διοργανώνονται κάθε πέντε χρόνια από τον γεννημένο στο Κεραστάρι ερευνητή του CSIRO Astronomy and Space Science Τάσο Τζιούμη (Tasso Tzioumis).[17][18]
Πρόσωπα με καταγωγή από το Κεραστάρι
Steven Krilis , AM, Καθηγητής Ανοσολογικών Αλλεργιών και Λοιμώξεων στο Πανεπιστήμιο της Νέας Νότιας Ουαλίας και στο St George Hospital στο Σίδνεϊ της Αυστραλίας.[19][20]
↑«Frank Bazos (1901-1994)». Find a Grave-gedenkplek (στα Ολλανδικά). Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2020.
↑«MyBeckers.ca». www.mybeckers.ca. Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2020.
↑«ΒΙΓΛΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ». www.politeianet.gr. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2021.
↑Βίγλας, Ιωάννης (6 Ιανουαρίου 2021). «Σαρανταπέντε Γιάννηδες ...». Βιβλιοπωλείο "Ο Σταθμός". Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2021.
↑«Biography». Pteroti House. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2020.
