Καστελλόριζο

Συντεταγμένες: 36°08′31″N 29°34′57″E / 36.1419°N 29.5825°E / 36.1419; 29.5825

Μεγίστη
Καστελλόριζο
Άποψη του λιμανιού
Γεωγραφία
ΑρχιπέλαγοςΛύκιο Πέλαγος
Νησιωτικό σύμπλεγμαΔωδεκάνησα 14 νησιά συμπλέγματος Καστελλορίζου–Μεγίστης.
Έκταση9,113 km²
Υψόμετρο273 μ
Υψηλότερη κορυφήΌρος Βίγλα
Χώρα
ΠεριφέρειαΝοτίου Αιγαίου
ΝομόςΔωδεκανήσου
ΠρωτεύουσαΚαστελλόριζο
Δημογραφικά
Πληθυσμός594 (απογραφής 2021)
ΕθνικότητεςΕλληνική
Πρόσθετες πληροφορίες
Ιστοσελίδαhttps://www.kastellorizo.gov.gr/
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Το Καστελλόριζο ή, επισήμως, η Μεγίστη είναι ελληνικό νησί των Δωδεκανήσων στο Λύκιο Πέλαγος στο γεωγραφικό διαμέρισμα των νησιών Αιγαίου. Απέχει μόλις 1,25 ν.μ. από τις νοτιοδυτικές Μικρασιατικές ακτές, και 72 ν.μ. από τη Ρόδο. Από τον Πειραιά απέχει 328 ν.μ. και 150 ν.μ. από την Κύπρο. Έχει έκταση 9,1 χλμ2 και μήκος ακτών 19,5 χλμ .

Το νησί συνοδεύεται από μια μεγάλη ναυτική παράδοση, με έντονα τα σημάδια της ναυτικής και εμπορικής ανάπτυξης που κάποτε γνώρισε. Απέκτησε παγκόσμια προβολή το 1991, όταν γυρίστηκε εκεί η ταινία Mediterraneo, που βραβεύτηκε με Όσκαρ.

Σύμφωνα με την απογραφή του 2021, έχει πληθυσμό 594 κατοίκων, που διαβιούν στον ομώνυμο οικισμό, ο οποίος είναι και ο μοναδικός στο νησί. Είναι η μεγαλύτερη (εξ ου και Μεγίστη) νήσος ενός μικρού συμπλέγματος, που ονομάζεται σύμπλεγμα Καστελλόριζου ή σύμπλεγμα Μεγίστης και περιλαμβάνει τις νησίδες και βραχονησίδες: Άγιος Γεώργιος, Αγριέλαια, Κουτσουμπάς, Μεγάλο Μαύρο Ποϊνί, Μικρό Μαύρο Ποϊνί, Πολύφαδος ένα, Πολύφαδος δύο, Ρω, Σαβούρα, Στρογγυλή, Τραγονέρα, Ψωμί και Ψωραδιά, που ανήκουν στην Ελλάδα, καθώς και κάποιες άλλες νησίδες, που ανήκουν στην Τουρκία. Οι προαναφερθείσες 14 νησίδες/βραχονησίδες αποτελούν τον Δήμο Μεγίστης, με την Στρογγυλή να αποτελεί το ανατολικότερο άκρο της ελληνικής επικράτειας.

Πρόσβαση

Το Καστελλόριζο συνδέεται ακτοπλοϊκώς (2-4 ώρες) και αεροπορικώς (45 λεπτά) με τη Ρόδο.

Το αεροδρόμιο βρίσκεται 4 χιλιόμετρα από το λιμάνι, με το οποίο το συνδέει ο μοναδικός ασφαλτοστρωμένος δρόμος του νησιού. Η δημόσια συγκοινωνία διεξάγεται με ένα ταξί και ένα μικρό λεωφορείο -το τελευταίο μόνο κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού-, που εκτελούν το δρομολόγιο για το αεροδρόμιο.

Το υπόλοιπο νησί εξερευνάται με τα πόδια, μέσω ενός δικτύου φυσικών μονοπατιών. Για τα σκάφη, λειτουργεί σταθμός ανεφοδιασμού στο λιμάνι του Καστελλόριζου. Υπάρχει επίσης ταχυδρομείο, τράπεζα, ιατρείο και διάφορα μικρά καταστήματα για τις βασικές ανάγκες. Στην περιοχή «Χωράφια» βρίσκεται το τριθέσιο δημοτικό σχολείο και το γυμνάσιο με λυκειακές τάξεις του νησιού.

Αρχιτεκτονική

Το Καστέλο Ρόσο, οχυρό-τοπωνύμιο του νησιού

Ο μοναδικός οικισμός του νησιού, το ομώνυμο Καστελλόριζο, βρίσκεται γύρω από το φυσικό λιμάνι και αποτελείται από τις συνοικίες Πηγάδια, Χωράφια και Μανδράκι. Στον οικισμό υπάρχουν πολλά παλιά αρχοντικά, που για πολλά χρόνια παρέμεναν άδεια και σχεδόν έρημα εξαιτίας της μετανάστευσης στο εξωτερικό – κυρίως στην Αυστραλία.

Τα σπίτια που έχουν αναστηλωθεί σήμερα αποτελούν αυθεντικά δείγματα παραδοσιακής Δωδεκανησιακής αρχιτεκτονικής: αμφιθεατρικά κτισμένα γύρω από τη θάλασσα, προκαλούν εντύπωση με την ομοιομορφία τους, που οφείλεται στα κοινά υλικά, όπως ντόπια πέτρα, ξύλο από τη Μικρά Ασία, σιδεριές, κεραμίδια από την Αττάλεια και τη Μασσαλία.

Εντυπωσιακά βαμμένα, δίπατα ή τρίπατα, τα αρχοντικά βρίσκονται κατά μήκος της ακτογραμμής, μπροστά από έναν επιβλητικό κόκκινο βράχο. Στην κορυφή, το ερειπωμένο πια μεσαιωνικό κάστρο, χτισμένο πάνω στα αρχαία ελληνιστικά κρηπιδώματα της εποχής του Σωσικλή Νικαγόρα, είναι αυτό που έδωσε και το όνομά του στο νησί (Castello Rosso, δηλ. το Κόκκινο Κάστρο). Επιπρόσθετα, ο Ιωάννης Χατζηφώτης, στο βιβλίο του Ο Λαϊκός Πολιτισμός του Καστελλορίζου (1982, σελίδες 9-13) πραγματοποίησε τη μεγαλύτερη έρευνα που έγινε ποτέ για το όνομα και την ετυμολογία του νησιού, καταλήγει στο συμπέρασμα πως το δεύτερο συνθετικό του Καστελλορίζου προέρχεται από τη δωδεκανησιακή λέξη ριζοβούνι (καθώς όλα τα σπίτια χτίστηκαν στους πρόποδες, δηλαδή στις ρίζες του βουνού). Ο παραδοσιακός οικισμός του Καστελλόριζου έχει χαρακτηριστεί διατηρητέος.

Δήμος Μεγίστης

Δήμος Μεγίστης
Δήμος
Flag of {{{official_name}}}

Σημαία

Χώρα Ελλάδα
Έδρα Καστελλόριζο
Διοίκηση  
 • Δήμαρχος Γεώργιος Σαμψάκος (2019-σήμερα)
Διοικητική υπαγωγή  
 • Αποκ. διοίκηση Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου
 • Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου
 • Περιφ. ενότητα Ρόδου
Διαμέρισμα Νησιά Αιγαίου
Νομός Δωδεκανήσου
Έκταση 12,0 km2
Πληθυσμός 584 (απογραφή 2011)

Ο Δήμος Μεγίστης έχει έκταση 12 τ.χλμ. και πληθυσμό 584 κατοίκους, με βάση την απογραφή του 2021. Έδρα του είναι το Καστελλόριζο.

Δήμαρχοι Μεγίστης

Ο δήμος συστάθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 1948 με έδρα τον οικισμό Καστελλόριζον.[1]

Διάρκεια Εκλεγμένος ή διορισμένος δήμαρχος (γέννηση - θάνατος) Σημειώσεις
1951?-1967?
1967-197? Μιχαήλ Χριστοδ. Κωνσταντίνου Με αναπληρωτή δημάρχου το 1967 τον Κωνσταντίνο Παρ. Μαγιάφη.[2]
1974-1975 Υπηρεσιακός δήμαρχος, διορισμένος από την Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας.
1975-1986 Ιωάννης Κυζάλας Πρώτος αιρετός δήμαρχος μεταπολιτευτικά.[3]
1987-1990 Μιχαήλ Χονδρός
1991-1994 Νικόλαος Καραβελατζής
1995-

31 Αυγούστου 2019

Παύλος Πανηγύρης (1956-2019) Ανέδειξε το Καστελλόριζο τη δεκαετία του '90. Πέθανε στην Αθήνα στις 22 Οκτωβρίου 2019.[4]
1 Σεπτεμβρίου 2019-σήμερα Γεώργιος Σαμψάκος Νικητής των εκλογών του 2019.

Ιστορία

Αν και μικρό νησί, το Καστελλόριζο ή Μεγίστη έχει μεγάλη ιστορία, αφού είχε κατοικηθεί ήδη από τη νεολιθική εποχή, ενώ στη συνέχεια αποικίστηκε από τους Δωριείς, όπως και όλα τα Δωδεκάνησα. Αυτοί έδωσαν στο νησί και το όνομα Μεγίστη, όπως ακόμα ονομάζεται επίσημα ο Δήμος. Ένας θρύλος αποδίδει τη βάπτιση στον πρώτο οικιστή που λεγόταν Μεγιστέας, όμως μάλλον οφείλεται στο ότι ξεχωρίζει σε μέγεθος από τις γύρω νησίδες. Ο Στέφανος ο Βυζάντιος την αναφέρει Πολυΐστωρ, ενώ ο Στράβων παραθέτει παρά την ονομασία Μεγίστη το όνομα Κισθήνη, που πιθανόν να ήταν όνομα αρχαίας πόλης επί της νήσου. Οι Άραβες την ονόμαζαν Μαγιάς και οι Οθωμανοί Μεΐς.

Την ονομασία Καστελλόριζο έλαβε περί το τέλος του 14ου αιώνα, από τους Ιωαννίτες Ιππότες, επί του 8ου Μαγίστρου του Τάγματος, όταν έκτισαν επί του κοκκινωπού βράχου παρά την είσοδο του λιμένα, κάστρο υπό το οποίο αναπτύχθηκε η πόλη (στου Καστελίου τη ρίζα) .

Το νησί φέρεται να είχε ανεπτυγμένο πολιτισμό, από την προϊστορική περίοδο αν κρίνει κανείς από τα αρχαία ευρήματα, προϊστορικούς πελέκεις, που οι ντόπιοι αποκαλούν «αστροπελέκια», επιγραφές, μυκηναϊκούς τάφους, τα πολυγωνικά, ισοδομικά και κυκλώπεια τείχη, αλλά και τα ερείπια του ναού του Τριοπίου Απόλλωνα, παρά την «Τριόπια άκρα», σημερινό «Κάβο Κριός», ή Απόλλωνος Μεγιστέως, η λατρεία του οποίου ήταν διαδεδομένη στο νησί, καθώς και στα μικρασιατικά παράλια, όπως στα Πάταρα της Λυκίας.

Το 1913, σε έναν από τους αρχαίους τάφους στο οροπέδιο του Αγίου Γεωργίου αποκαλύφθηκε μαρμάρινη σαρκοφάγος εντός της οποίας φέρονταν μεταξύ άλλων και χρυσός στέφανος μυκηναϊκής εποχής, τον οποίο δώρησε η κοινότητα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας.

Ροδιακή ακμή, ελληνιστικοί και ρωμαϊκοί χρόνοι

Πρώτοι κάτοικοι της Μεγίστης που έλαβε και μέρος στην εκστρατεία της Τροίας μαζί με τ’ άλλα Δωδεκάνησα ήταν οι Δωριείς που είχαν κατοικίσει στη Ρόδο με την οποία συνδέονταν πολιτικά και διοικητικά, και αργότερα υποχρεώθηκε εκ του κινδύνου κατάληψής της να «συμμαχήσει» με τους Αθηναίους, προκειμένου να τους βοηθήσει στους αγώνες εναντίον των Περσών. Στα χρόνια της ροδιακής ακμής, από τα μέσα του 4ου αι. π.Χ., οι Μεγιστείς τέθηκαν υπό τον έλεγχο των Ροδίων. Το νησί διακυβερνήθηκε από ενάρετους και δραστήριους Ρόδιους διοικητές, τους λεγόμενους «επιστάτες», (αντίστοιχοι με τους αρχαίους Σπαρτιάτες «αρμοστές»).
Λαμβάνοντας όμως υπόψη ότι από το 333 π.Χ. μέχρι το 304 π.Χ. η Μεγίστη έκοβε δικά της νομίσματα, τούτο σημαίνει ότι την περίοδο αυτή ήταν τουλάχιστον αυτόνομη. Πάντως επί Δημητρίου του Πολιορκητού η Μεγίστη επανήλθε στη πλήρη εξάρτηση της Ρόδου ακολουθώντας τη τύχη αυτής.

Τη Ροδιακή εξουσία καταλύει στη συνεχεία ο τύραννος Ιδριεύς της Αλικαρνασσού και τη δική του οι στόλαρχοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου, μετά το θάνατο του οποίου όλα τα νησιά του Αιγαίου περιέρχονται στη δικαιοδοσία του Πτολεμαίου Α' και κατόπιν καταλαμβάνονται από τους Ρωμαίους.

Ο Λογγίνος Κάσσιος κατέστησε τη Μεγίστη ορμητήριο Ρωμαϊκού στόλου εναντίον των Καρών και Κιλίκων πειρατών, χωρίς να υποψιάζεται πως το διθάλαμο ενάλιο «γαλάζιο σπήλαιο» ήταν χώρος απόκρυψης της πειρατικής λείας. Η Μεγίστη απέκτησε μερική αυτονομία, που καταργήθηκε το 38 π.Χ. από τον Αυτοκράτορα Βεσπασιανό και μετά τη διαίρεση του Ρωμαϊκού κράτους, περιήλθε στο Βυζαντινή Αυτοκρατορία.

Βυζαντινοί χρόνοι και ξένοι κατακτητές

Κατά τους βυζαντινούς χρόνους, το νησί περιλαμβάνεται στο «Θέμα των Κυβυραιωτών», όπως και η Ρόδος. Το 1306 καταλαμβάνεται από τους Ιωαννίτες Ιππότες της Ρόδου, από τον Μέγα Μάγιστρο Φουλκ ντε Βιλλαρέ. Την περίοδο αυτή, οι ιππότες εξόριζαν στο Καστελλόριζο τους ανεπιθύμητους και γενικότερα όλους εκείνους που ήθελαν να τιμωρήσουν. Ανοικοδόμησαν γι' αυτό το ψηλό κάστρο του νησιού με τα υπερύψηλα διπλά του τείχη και τις πολεμίστρες, κάνοντάς το ένα από τα δυνατότερα οχυρά του Αιγαίου πελάγους. Από την εποχή αυτή η Μεγίστη αλλάζει το όνομά της με την ξενική λέξη Καστελλόριζο, προερχόμενη, όπως προαναφέρθηκε, από παραφθορά του Καστέλ-Ρόσο, επειδή οι ψηλοί βράχοι που ορθώνεται το κάστρο είναι κατακόκκινοι.

Το 1440 καταλαμβάνεται από τον Αιγυπτιακό στόλο του Τζελάλ ελ Ντιν, που ερείπωσε την πόλη και μετέφερε τους κατοίκους αιχμάλωτους στην Ανατολή. Το 1461 περιέρχεται στην κατοχή των Καταλανών και το 1470 περνά στο βασιλιά της Νεάπολης. Το 1480, το νησί ερημώνεται και πάλι από τους Τούρκους, ενώ το 1498 το ανακαταλαμβάνει ο βασιλιάς της Νεάπολης. Το 1512, το καταλαμβάνουν οι Ισπανοί και το 1523 ο σουλτάνος Σουλεϊμάν Α΄ ο Μεγαλοπρεπής. Από το 1570 μέχρι το 1659 κυριαρχούν οι Ενετοί και μετά από αυτούς οι Οθωμανοί Τούρκοι υπό το σουλτάνο Σουλεϊμάν Β΄.

Τουρκοκρατία, Ελληνική Επανάσταση και νεότερη ιστορία

Ιστορικός χάρτης του Καστελλόριζου, της Κας και του Καλκάν από τον οθωμανό θαλασσοπόρο Πίρι Ρέις (16ος αιώνας)
Αναπαράσταση προσέγγισης προς το νησί, 1836

Η Μεγίστη υποτάσσεται δίχως αντίσταση στον Τουρκικό ζυγό, πληρώνοντας μόνο έναν ετήσιο φόρο (μακτού) και κατορθώνει να διατηρήσει τα προνόμια της θρησκείας, της γλώσσας και τις εθνικές της παραδόσεις, ενώ ο εμπορικός στόλος της παίρνει περίβλεπτη θέση ανάμεσα στην εμπορική Δωδεκανησιακή ναυτιλία. Κατά την περίοδο αυτή παρουσιάστηκε η ακμή της ναυτιλίας και της οικονομίας γενικότερα. Οι κάτοικοι του νησιού δημιούργησαν αποικίες στα παράλια της Μικράς Ασίας: Καλαμάκι, Αντίφυλλο, Τρίστομη, Κάκαβα, Μύρα, Λιβίσι, Φοίνικα. Οι κάτοικοι του νησιού με ένα στόλο από 500 ιστιοφόρα επιδόθηκαν στο εμπόριο της ξυλείας, του κάρβουνου, των χαλιών και άλλων ειδών, τα οποία αγόραζαν από την Ανατολή και τα πουλούσαν στην Αίγυπτο, στην Παλαιστίνη, στην Κύπρο, στα νησιά του Αιγαίου, ακόμα και στην Ιταλία.

Νέα επιδρομή όμως πάλι ανακόπτει την πρόοδο, καθώς το 1659 κυριεύουν το νησί οι Βενετοί, το ξαναπαίρνουν όμως πάλι πίσω οι Τούρκοι. Τον Ιούλιο του 1788, ο Λάμπρος Κατσώνης με τους άνδρες του πολιόρκησε το νησί. Ύστερα από διήμερη προσπάθεια, οι πολιορκημένοι ύψωσαν λευκή σημαία και παραδόθηκαν, υπό τον όρο να μεταβούν με ασφάλεια στην απέναντι ακτή, για να επιστρέψουν πάλι μόλις αποχώρησε ο Κατσώνης.

Όταν κηρύχτηκε η επανάσταση του 1821, οι κάτοικοι του Καστελλόριζου συμμετείχαν στον αγώνα προσφέροντας τα πλοία τους ενάντια στον τουρκικό στόλο, κατορθώνοντας σημαντικές επιτυχίες και αποκτώντας λάφυρα. Τα γυναικόπαιδα του νησιού είχαν φυγαδευτεί στην Κάρπαθο, την Κάσο και την Αμοργό.

Μετά από την επιτυχή απελευθέρωση της Ελλάδας, το πρωτόκολλο του Λονδίνου το 1830 όριζε στα Δωδεκάνησα να ξαναγυρίσουν υπό την Τουρκική κυριαρχία, ωστόσο το Καστελλόριζο δεν έχασε τη ναυτιλιακή του ζωτικότητα. Το 1841, ο Άγγλος περιηγητής Φέλοους, έγραφε χαρακτηριστικά:

Βάρκες και πλοία γεμίζουν το λιμάνι. Φτιάχνουν καράβια, χτίζουν σπίτια, οι άνθρωποι εδώ είναι πολύ δραστήριοι και σφύζουν από εμπορικό πνεύμα»

Οι ναυτικοί του νησιού δεν δίστασαν να ριχτούν σε ριψοκίνδυνες μα κερδοφόρες επιχειρήσεις: κατάφεραν να σπάσουν τον αποκλεισμό της Γαλλίας από τον Αγγλικό στόλο, εφοδιάζοντας τους Γάλλους με τροφές και πολεμικό υλικό. Οι Γάλλοι τους ονόμαζαν «Σαν-ντραπό» (γαλλικά: sans-drapeau), δηλαδή χωρίς σημαία.

Οι κάτοικοι του νησιού επέδειξαν ιδιαίτερη μέριμνα και για την πνευματική εκπαίδευση: ιδρύθηκαν σχολεία, όπως η Σαντράπεια Σχολή το 1903 (δαπάνη των ευεργετών Λουκά και Αναστασίας Σαντραπέ), που μαζί με το Παρθεναγωγείο συγκέντρωνε 1000 μαθητές. Χτίστηκαν επίσης εκκλησίες και τέμπλα, όπως ο Μητροπολιτικός Ναός Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, του Αγ. Γεωργίου του Λουκά, Αγ. Γεωργίου Πηγαδιώτου και άλλες μικρότερες, ως πολλά μοναστήρια και εξωκλήσια.

20ός αιώνας

Γραμματόσημα αρχών του 20ου αιώνα από το Καστελλόριζο (Ελληνικής, Γαλλικής και Ιταλικής διακυβέρνησης).

Στο διάστημα αυτό, ο ναυτικός εμπορικός στόλος του Καστελλόριζου βρισκόταν στη μεγάλη του άνθηση και το μικρό νησί από τις αρχές του 20ου αιώνα στη μεγαλύτερή του ακμή. Το Καστελλόριζο αριθμούσε τότε περί τους 12-14 χιλιάδες κατοίκους. Το 1904-1905, με την επικείμενη στρατολόγηση νέων από την Τουρκία, άρχισε η μετανάστευση από το νησί.

Πανοραμική άποψη του λιμένα του Καστελλόριζου, το 1916.

Την 1/14 Μαρτίου του 1913, οι κάτοικοι του Καστελόριζου επαναστάτησαν και εκδίωξαν τη μικρή τουρκική φρουρά του νησιού κηρύσσοντας την Ένωση με την Ελλάδα, η οποία ωστόσο δεν έγινε αποδεκτή. Έκτοτε, το Καστελλόριζο αυτοδιοικήθηκε για δύο χρόνια με την έμμεση υποστήριξη του ελληνικού κράτους, ενώ σε συνέλευση των Μεγάλων Δυνάμεων στο Λονδίνο στις αρχές του 1914 αποφασίστηκε η επιστροφή του Καστελλόριζου στην Τουρκία (από κοινού με την Ίμβρο και την Τένεδο). Αργότερα, με την έναρξη του Α΄ Παγκόσμιου Πόλεμου, η Γαλλία, επιδιώκοντας να καταστήσει το νησί ναυτική βάση, το κατέλαβε στις 28 Δεκεμβρίου του 1915[5].

Τότε ο οικισμός άρχισε να πλήττεται με οβίδες μεγάλου διαμετρήματος, που εκτινάσσονταν από γερμανική πυροβολαρχία εγκατεστημένη στις απέναντι τουρκικές ακτές. Οι Γάλλοι, υποβοηθούμενοι από τον πληθυσμό, αντιμετώπισαν αποτελεσματικά την εχθρική δραστηριότητα με τέσσερα τηλεβόλα των 120mm. Για την πάνδημη αυτή συμβολή του, η Γαλλική Δημοκρατία απένειμε στο Καστελλόριζο κατά τον Οκτώβριο του 1920 το παράσημο του πολεμικού σταυρού[5].

Την 1η Μαρτίου 1921 ωστόσο, η Γαλλία παραχώρησε το νησί στην Ιταλία έναντι αδράς αμοιβής. Η ναυτιλία, το εμπόριο και τα γράμματα πέφτουν σε μαρασμό, ενώ οι κάτοικοί του νησιού, μην αντέχοντας τον ιταλικό ζυγό και τις συνέπειες της Μικρασιατικής Καταστροφής, αρχίζουν να εκπατρίζονται προς την Αυστραλία, Αίγυπτο, Αθήνα, Ρόδο και αλλού, με αποτέλεσμα ο πληθυσμός να περιοριστεί σε 2 χιλιάδες. Οι Ιταλοί χρησιμοποιούσαν το νησί ως σταθμό επιβατηγών υδροπλάνων. Το 1926, ισχυρός σεισμός μεγέθους 8 Ρίχτερ κατάστρεψε πάρα πολλά σπίτια.

Ο Β΄ Παγκόσμιος πόλεμος βρίσκει το Καστελλόριζο με αισθητά μειωμένο πληθυσμό, ο οποίος υποδέχθηκε ενθουσιωδώς Άγγλους κομάντος που αποβιβάσθηκαν στο νησί την αυγή της 24ης Φεβρουαρίου 1941. Παρόλα αυτά, οι σύμμαχοι έφυγαν και γύρισαν πάλι οι Ιταλοί[6]. Στις 13 Σεπτεμβρίου του 1943, το αντιτορπιλικό «Ναύαρχος Κουντουριώτης» καταπλέει στο λιμάνι και το Καστελλόριζο είναι το πρώτο κομμάτι ελληνικής γης που απελευθερώνεται. Το Καστελλόριζο οχυρώνεται και μεταβάλλεται από τους Εγγλέζους σε κέντρο ανεφοδιασμού του συμμαχικού στόλου. Από τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο του 1943, γερμανικά στούκας αρχίζουν αερομαχίες με τους Συμμάχους, γκρεμίζοντας όσα σπίτια είχανε μείνει όρθια και αναγκάζοντας τους λιγοστούς κατοίκους να εγκαταλείψουν το νησί και να βρεθούν πρόσφυγες άλλοι στις τουρκικές ακτές και άλλοι στο προσφυγικό στρατόπεδο Νουζεϊράτ στη Γάζα της Παλαιστίνης[7]. Μόνο η «Κυρά της Ρω», Δέσποινα Αχλαδιώτη, παρέμεινε στην ομώνυμη βραχονησίδα της για να υψώνει κάθε πρωί την ελληνική σημαία, όπως επί σαράντα χρόνια συνήθιζε να κάνει.

Μετά την απελευθέρωση στο ακατοίκητο νησί έφτασαν εκατοντάδες στρατιώτες της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, που μόλις διαπίστωσαν ότι τα σπίτια ήταν αφύλακτα προχώρησαν σε λεηλασίες. Όταν οι παλαιοί κάτοικοι ζήτησαν να επιστρέψουν η πιο εύπορη περιοχή του νησιού πυρπολήθηκε από τους Συμμάχους προκειμένου να καλυφθούν οι λεηλασίες. Στην πυρκαγιά καταστράφηκαν 1.400 σπίτια.[8]

Το λιμάνι

Το 1945, οι Καστελλοριζιοί επιστρέφουν στην πατρίδα τους σε τρεις αποστολές. Η τελευταία είχε σοβαρές απώλειες, αφού ξέσπασε πυρκαγιά στο πλοίο «Εμπάιρ Πατρόλ», το πλοίο στο οποίο επέβαιναν, με αποτέλεσμα να πνιγούν 33 άνθρωποι και να καούν αρκετοί. Τα ονόματα των απολεσθέντων ατόμων είναι γραμμένα σε ειδικό πίνακα, που βρίσκεται στον καθεδρικό ναό των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης.

Το νησί πολλές φορές βομβαρδίστηκε, κάηκε, λεηλατήθηκε και γενικά καταστράφηκε εντελώς. Παρέμεινε υπό συμμαχική στρατιωτική κατοχή, όπως και τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα, μέχρι τις 7 Μαρτίου του 1948, οπότε ενώθηκε επισήμως με την Ελλάδα. Κατά τη διάρκεια των δύο παγκοσμίων πολέμων το νησί βομβαρδίζεται και υφίσταται μεγάλες καταστροφές, με αποτέλεσμα το μεγάλο μέρος των κατοίκων του να μεταναστεύσει σε άλλους τόπους, ιδίως στην Αυστραλία.

21ος αιώνας

Στο λιμάνι του Καστελλόριζου έλαβε συμβολικά χώρα η σύνοδος των Υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης επί ελληνικής προεδρίας, την άνοιξη του 2003 και πιο πρόσφατα, στις 22 Απριλίου 2010, το διάγγελμα του Πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου για την ενεργοποίηση του μηχανισμού στήριξης της ελληνικής οικονομίας από την Ε.Ε. και το Δ.Ν.Τ..

Με την εφαρμογή της νέας διοικητικής διαίρεσης της χώρας κατά το Πρόγραμμα Καλλικράτης το 2011, ουδεμία μεταβολή επήλθε στο Δήμο Καστελλόριζου, σύμφωνα με το άρθρο 1,§ 2.10.Γ. αυτού.

Πανίδα

Φυλογενετικό δέντρο (BI) βάσει ενός τμήματος 383 bp γονιδίου κυτοχρώματος β, με σκοπό την αναγνώριση δύο πληθυσμών Anatololacerta spp. στο αρχιπέλαγος του Καστελλόριζου (Kalaentzis et al., 2018)[9].

Στο νησί απαντώνται δύο είδη αμφιβίων και 15 είδη ερπετών[9]:

  1. Σαλαμάνδρα του Καστελλόριζου (Lyciasalamandra luschani): Το νησί αποτελεί το μοναδικό σημείο στην Ελλάδα στο οποίο απαντά το είδος.[9]
  2. Ανατολικός πρασινόφρυνος (Bufotes sitibundus)
  3. Κροκοδειλάκι (Stellagama stellio)
  4. Σαμιαμίδι (Hemidactylus turcicus)
  5. Κυρτοδάκτυλος (Mediodactylus danilewskii)
  6. Σαύρα της Ρόδου (Anatololacerta pelasgiana): Με βάση γενετική μελέτη το είδος φαίνεται να μεταφέρθηκε πρόσφατα στο νησί από τη Ρόδο.[9]
  7. Ανατολικός αβλέφαρος (Ablepharus anatolicus): Το νησί αποτελεί το μοναδικό σημείο στην Ελλάδα στο οποίο απαντά το είδος[9].
  8. Χρυσόσαυρα (Heremites auratus):
  9. Ανατολικός οφιόμορος (Ophiomorus kardesi): Πρόσφατα περιγράφηκε ως είδος από Έλληνες και Τούρκους ερευνητές.[10] Το νησί αποτελεί το μοναδικό σημείο στην Ελλάδα στο οποίο απαντά το είδος.[9]
  10. Αμφίσβαινα (Blanus strauchi)
  11. Μαύρος έφιος (Dolichophis jugularis)
  12. Νανόφιδο (Eirenis modestus)
  13. Λεβαντόφιδο (Hemorrhois nummifer)
  14. Σαΐτα (Platyceps najadum)
  15. Αγιόφιδο (Telescopus fallax)
  16. Σαπίτης (Malpolon insignitus)
  17. Τυφλίνος (Xerotyphlops vermicularis)

Πρόσφατα καταγράφηκε στο Καστελλόριζο, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, η Αιγυπτιακή φρουτονυχτερίδα (Rousettus aegyptiacus) από ομάδα Ελλήνων βιολόγων[11].

Κλίμα

Το Καστελλόριζο έχει Μεσογειακό κλίμα με πολύ ήπιους χειμώνες και θερμά καλοκαίρια. Σύμφωνα με τον μετεωρολογικό σταθμό του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών η χαμηλότερη θερμοκρασία που έχει σημειωθεί στο παραλιακό Καστελλόριζο είναι 4.5 °C στις 25 Ιανουαρίου 2022.

Κλιματικά δεδομένα Καστελλόριζου (2018-2024)
Μήνας Ιαν Φεβ Μάρ Απρ Μάι Ιούν Ιούλ Αύγ Σεπ Οκτ Νοε Δεκ Έτος
Υψηλότερη Μέγιστη °C (°F) 20.6 22.3 26.1 29.6 34.8 37.4 40.8 40.1 36.6 37.4 27.7 23.2 40,8
Μέση Μέγιστη °C (°F) 16.6 17.1 18.4 21.3 26.2 29.2 34.1 33.7 31.2 27.3 23.0 18.8 24,74
Μέση Μηνιαία °C (°F) 14.4 14.7 15.6 18.2 22.6 25.6 29.9 30.2 28.2 24.5 20.5 16.6 21,75
Μέση Ελάχιστη °C (°F) 12.1 12.3 12.8 15.1 18.9 22.0 25.8 26.7 25.2 21.6 18.0 14.4 18,74
Χαμηλότερη Ελάχιστη °C (°F) 4.5 5.5 5.2 10.7 15.2 17.8 22.9 24.7 21.6 15.8 12.9 9.1 4,5
Βροχόπτωση mm (ίντσες) 140,6 50,2 45,2 17,5 4,5 8,9 0,1 0
(0)
1,2 26,3 92,9 150,9 538,3
Πηγή #1: Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (Σεπ 2018 - Μαρ 2024) [12]
Πηγή #2: [13]

Αξιοθέατα

Ο οικισμός του Καστελλόριζου, στο βάθος τα μικρασιατικά παράλια.
Το νησί Καστελλόριζο και κάποιες από τις γειτονικές βραχονησίδες.

Η βάρκα αποτελεί το μοναδικό μέσο μετακίνησης προς δυσπρόσιτες ακτές και σπηλιές, αλλά και για τα γειτονικά νησάκια Ρω, Άγιος Γεώργιος και Στρογγυλή. Την αρχαία Αντίφελλο, το σημερινό Κας της τουρκικής ακτής, το αγναντεύει κανείς καθαρά από το λιμάνι, ενώ καθημερινά υπάρχουν σκάφη που μεταφέρουν τουρίστες εκατέρωθεν.

Πέρα από το ιστορικό παρελθόν του, το νησί έχει να επιδείξει αρκετά αξιοθέατα, όπως:

Το κάστρο των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη

Χτίστηκε τον 14ο αιώνα και σήμερα σώζονται μόνο τα ερείπια του κτίσματος, τα οποία βρίσκονται πάνω στο Καστέλο Ρόσο, τον κόκκινο βράχο απ’ όπου προέρχεται και η ονομασία του νησιού.

Παλαιόκαστρο

Στη δυτική πλευρά του Καστελλόριζου βρίσκεται το σημαντικότερο και αρχαιότερο μνημείο του νησιού, το Παλαιόκαστρο. Πρόκειται για αρχαίο οικισμό με πολλά κτίσματα και δεξαμενές. Στη δωρική ακρόπολη του 3ου αιώνα π.Χ. σώζεται μια επιγραφή που περιλαμβάνει τον όρο Μεγίστη. Στην περιοχή, στη θέση Λιμενάρι, υπάρχουν και τα Κυκλώπεια Τείχη.

Άγιος Γεώργιος του Βουνιού

Από το λιμάνι, 401 σκαλιά οδηγούν στον Άγιο Γεώργιο του Βουνού (ή Βουνιού). Βρίσκεται στην περιοχή του Παλαιόκαστρου και περιστοιχίζεται από τεράστιες φυσικές πλάκες. Μέσα στην εκκλησία υπάρχει τρύπα που οδηγεί σε σπήλαιο – κατακόμβη με πηγή και τοιχογραφία του Αγίου στο βάθος. Μέσα στο μοναστήρι υπάρχει μια κατακόμβη, ο Άγιος Χαράλαμπος.

Λυκιακός Τάφος
Λυκιακός τάφος

Πρόκειται για τάφο του 4ου αιώνα π.Χ., λαξευμένο στους πρόποδες του Κάστρου. Οι κάτοικοι της περιοχής της Μικράς Ασίας ονομάζονταν Λύκιοι γιατί ο θεός τους, ο Λύκιος Απόλλωνας, λατρευόταν ως λύκος.

Αρχαιολογικό και Λαογραφικό Μουσείο

Το Μουσείο στεγάζεται στο λευκό ιστορικό κτίριο πάνω από το αναπαλαιωμένο Τζαμί, κοντά στα ερείπια του Κάστρου. Στην εποχή της Φραγκοκρατίας, αποτελούσε τον εξωτερικό προμαχώνα του Καστέλο Ρόσο. Τα εκθέματά του περιλαμβάνουν αρχαιολογικά ευρήματα εκθέματα ανεκτίμητης αξίας από διάφορες περιόδους της αρχαιότητας, τοιχογραφίες του 17ου αιώνα, παραδοσιακές στολές, καθώς και αντικείμενα λαϊκής τέχνης.

Μητρόπολη Αγίων Κωνσταντίνου & Ελένης

Στην πλέον περίοπτη θέση του νησιού, πάνω από το Μανδράκι, δεσπόζει ο μητροπολιτικός Ναός των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, συνυφασμένος με την κοινωνική και πολιτιστική ζωή του Καστελλόριζου από την ίδρυσή του (περί τα 1835) μέχρι και σήμερα. Ο ναός είναι χτισμένος σε ρυθμό τρίκλιτης θολωτής βασιλικής με πλούσια εικονογράφηση, μαρμάρινα τέμπλα και πανύψηλο μαρμάρινο καμπαναριό. Η στέγη της Μητρόπολης αυτής στηρίζεται σε δώδεκα μονολιθικούς γρανιτένιους κίονες, που μεταφέρθηκαν από το ναό του Απόλλωνα στα Πάταρα της Λυκίας, στην απέναντι Μικρασιατική ακτή. Στο βοτσαλωτό προαύλειο του ναού συστεγάζεται και η Σαντραπεία αστική Σχολή (το σημερινό δημοτικό σχολείο).

Γαλάζια Σπηλιά
Η είσοδος στη Γαλάζια Σπηλιά γίνεται με χαμηλή βάρκα και τους επιβάτες σκυμμένους.
Η «Σπηλιά του Παραστά» ή «Φώκιαλη».

Στη νότιοανατολική μεριά του νησιού, είκοσι λεπτά με το καΐκι από το λιμάνι βρίσκεται η Γαλάζια Σπηλιά του Καστελλόριζου. Γνωστότερη με τ’ όνομα «Σπηλιά του Παραστά» ή «Φώκιαλη», από τις φώκιες που κατοικούν μέσα, είναι το μεγαλύτερο από τα ενάλια σπήλαια της Ελλάδας και ένα από τα γνωστά παγκοσμίως για τον πλούσιο σταλακτιτικό στολισμό που διαθέτει. Βρίσκεται στο νότιο σημείο του νησιού και έχει μήκος 75m και ύψος 35m. Η είσοδος είναι συγκριτικά χαμηλή, στο ύψος μικρού καϊκιού.

Νησάκι της Ρω

Στα δυτικά του νησιού στέκει το μικρό νησάκι Ρω, που μπορεί κανείς να επισκεφτεί με ναυλωμένο καΐκι, γνωστό για την «Κυρά της Ρω», Δέσποινα Αχλαδιώτου (1898-1982), τη μοναδική του κάτοικο, που για δεκαετίες κάθε πρωί ύψωνε την ελληνική σημαία.

Μουσείο Γρίφων

Από τον Αύγουστο του 2020 το νησί διαθέτει το πρώτο Μουσείο Γρίφων στην Ελλάδα κι ένα από τα λίγα παγκοσμίως. Σκοπός του διαδραστικού αυτού Μουσείου είναι να εμπνεύσει μικρούς και μεγάλους μέσω περίεργων μηχανισμών και τρόπων επίλυσης γρίφων. Παράλληλα, σε κάθε ξενάγηση γίνεται αναφορά σε όλα τα υπάρχοντα είδη γρίφων, όπως οι ακολουθιακοί, οι διασυνδεδεμένοι, οι αναδιπλώμενοι, οι ταιριαστικοί, και πολλοί άλλοι. Το Καστελλόριζο έχει παράδοση στους γρίφους, με παράδειγμα το περιοδικό «Αναμνήσεις» του Μιχαήλ Πετρίδου το οποίο βρίσκεται στο Λαογραφικό Μουσείο και που περιέχει αινίγματα, κυβόλεξα, και άλλους γρίφους. Το Μουσείο εκθέτει πάνω από 4000 γρίφους (πολλοί από τους οποίους είναι σπάνιοι ή πρωτότυπα).

Προσωπικότητες

Σημειώσεις

Πανοραμική άποψη του οικισμού
Άποψη από το τοπίο στο Καστελλόριζο.
  • Λεπτομερείς ναυτιλιακές πληροφορίες για τη νήσο Καστελλόριζο παρέχει ο Ελληνικός Πλοηγός 4ος τόμος, επίσης ο χάρτης ελληνικής έκδοσης: ΧΕΕ-452, που καλύπτει όλη τη θαλάσσια περιοχή από Ρόδο μέχρι Καστελλόριζο και τις έναντι ακτές της Τουρκίας, και ειδικότερα ο ΧΕΕ-452/1 που είναι και ο λιμενοδείκτης του.
  • Ο Δήμος Μεγίστης είναι αδελφοποιημένος με τον Δήμο της Πόλης του Περθ (City of Perth) της Δυτικής Αυστραλίας, καθώς και με τον Δήμο Αττάλειας της Τουρκίας.
  • Το 2006, ο Βρετανός κιθαρίστας και τραγουδιστής Ντέιβιντ Γκίλμορ εξέδωσε το τρίτο προσωπικό του άλμπουμ με τίτλο «On an Island». Το πρώτο τραγούδι του άλμπουμ φέρει τον τίτλο «Castellorizon». Το κομμάτι είναι ένα ορχηστρικό σόλο ηλεκτρικής κιθάρας και αποτελεί εισαγωγή (segue) του επόμενου κομματιού, «On an Island». Τα δύο κομμάτια γράφηκαν με αφορμή μια επίσκεψη του Γκίλμουρ στο νησί του Καστελλόριζου. Το «Castellorizon» υπήρξε δύο φορές υποψήφιο για βραβείο Γκράμι στην κατηγορία «Καλύτερη ορχηστρική ροκ εκτέλεση», στα 49α και στα 51α βραβεία (για την εκτέλεση που περιλαμβάνεται στο άλμπουμ «Live in Gdańsk»). Ο Δήμος Μεγίστης τίμησε τον Γκίλμουρ το 2008, αναγορεύοντας τον επίτιμο δημότη της.[14]
  • Το 2010 ο τότε πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου ανακοινώνει κατά την επίσκεψη του στο Καστελλόριζο την είσοδο της Ελλάδας στο μνημόνιο.

Παραπομπές

  1. Διοικητικές μεταβολές στον Δήμο Μεγίστης, ΕΕΤΑΑ.
  2. Επιθεώρησις Τοπικής Αυτοδιοικήσεως, τχ. ΙΒ΄ (Δεκέμβριος 1967), σελ. 1123.
  3. ΕΕΤΑΑ, Αποτελέσματα δημοτικών εκλογών Δήμου Μεγίστης]
  4. Πέθανε ο Παύλος Πανηγύρης, skyrodos.gr, 23 Οκτωβρίου 2019, ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2020.
  5. 5,0 5,1 Tsirpanlis, Zacharias N. (1998). «Camille Barrère and the Italo-Turkish dispute over Kastellorizo in 1923» (στα αγγλικά). Balkan Studies (Τhessaloniki: Institute for Balkan Studies) 39 (2): 289-291. https://ojs.lib.uom.gr/index.php/BalkanStudies/article/view/3194/3218. 
  6. Χαραλαμπίδης, Γιάννης. «ΚΑΣΤΕΛΛΟΡΙΖΟ 1943: Το βαρύ τίμημα της ελευθερίας». Τα Νέα. https://www.academia.edu/44090697/%CE%9A%CE%91%CE%A3%CE%A4%CE%95%CE%9B%CE%9B%CE%9F%CE%A1%CE%99%CE%96%CE%9F_1943_%CE%A4%CE%BF_%CE%B2%CE%B1%CF%81%CF%8D_%CF%84%CE%AF%CE%BC%CE%B7%CE%BC%CE%B1_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CF%85%CE%B8%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%B1%CF%82. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2024. 
  7. Χαραλαμπίδης, Γιάννης. «ΚΑΣΤΕΛΛΟΡΙΖΟ 1943: Το βαρύ τίμημα της ελευθερίας». Τα Νέα. https://www.academia.edu/44090697/%CE%9A%CE%91%CE%A3%CE%A4%CE%95%CE%9B%CE%9B%CE%9F%CE%A1%CE%99%CE%96%CE%9F_1943_%CE%A4%CE%BF_%CE%B2%CE%B1%CF%81%CF%8D_%CF%84%CE%AF%CE%BC%CE%B7%CE%BC%CE%B1_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CF%85%CE%B8%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%B1%CF%82. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2024. 
  8. Περιοδικό Στρατιωτική Ιστορία, Τεύχος 131, Ειδήσεις: «Συμμαχικό έγκλημα στο Καστελλόριζο».
  9. 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 Kalaentzis, K., Strachinis, I., Katsiyiannis, P., Oefinger, P., & Kazilas, C. (2018). New records and an updated list of the herpetofauna of Kastellorizo and the adjacent islet Psomi (Dodecanese, Greece). Herpetology Notes, 11, 1009-1019. https://www.researchgate.net/publication/329217910_New_records_and_an_updated_list_of_the_herpetofauna_of_Kastellorizo_and_the_adjacent_islet_Psomi_Dodecanese_SE_Greece
  10. Kornilios, Panagiotis, et al. "Cryptic diversity and molecular systematics of the Aegean Ophiomorus skinks (Reptilia: Squamata), with the description of a new species." Journal of Zoological Systematics and Evolutionary Research 56.3 (2018): 364-381.
  11. Strachinis, I., Kalaentzis, K., Katsiyiannis, P., & Kazilas, C. (2018). First record of the Egyptian fruit bat, Rousettus aegyptiacus (Pteropodidae), from Kastellorizo island, Greece. Mammalia, 82(6), 611-613.
  12. https://www.meteo.gr/Monthly_Bulletins.cfm |title= Monthly Bulletins|publisher = |National Observatory of Athens|access-date = 22 Jan 2023
  13. https://penteli.meteo.gr/stations/kastellorizo/
  14. Μάνος Τσαγκαράκης, Ο Γκίλμουρ έγινε δημότης Καστελλόριζου Αρχειοθετήθηκε 2013-11-22 στο Wayback Machine., εφ. Espresso, 11 Σεπτεμβρίου 2008.

Πηγές-Βιβλιογραφία

  • Αχ. Διαμαντάρα, «Ιστορία της νήσου Καστελλορίζου», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τομ. Η΄, σελ. 158-224.
  • Αχ. Διαμαντάρα, «Ιστορία του Καστελλορίζου», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τομ. Θ΄, σελ. 269-322.
  • Bertarelli, L.V. (1929). Guida d'Italia, Vol. XVII. Consociazione Turistica Italiana, Milano. 
  • Pappas, Nicholas, Near Eastern Dreams: The French Occupation of Castellorizo 1915–1921, NSW: Halstead Press, Sydney 2002.
  • Pappas, NG, Castellorizo: An Illustrated History of the Island and its Conquerors, Halstead Press, Sydney 1994.
  • «Καστελλόριζο: Το μεγαλείο του μικρού». Ειδικό αφιέρωμα περιοδικού Γεωτρόπιο, τχ. 13 (Ιούλιος 2000), σελ. 84-95.
  • Report of SELAS Caving Club expedition to Kastelorizo Αρχειοθετήθηκε 2011-11-19 στο Wayback Machine..

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Read other articles:

Chandigarh Chandigarh Ibu kota - Koordinat Chandigarh† - 30°45′N 76°47′E / 30.75°N 76.78°E / 30.75; 76.78 Kota terbesar Chandigarh† Populasi (2011) - Kepadatan 1.055.450[1][2] (Ke-29) - 7,900/km² Area - Distrik 114 km² (ke-33) - 1 Zona waktu UTC +5:30 Pembentukan Maret 1948 Bahasa resmi Punjabi, Hindi Singkatan (ISO) IN-CH † The city of Chandigarh compr...

 

Malaysian rice dish Nasi kandarA classic Kuah Banjir (flooded gravy) rendition of Nasi Kandar, accompanied with mamak styled-sambal chicken, omelette, okra and pappadom.TypeDishCourseMain coursePlace of originMalaysia[1]Region or statePenangCreated byMalaysian IndianMain ingredientsRice, meat, vegetables and currySimilar dishesNasi ganja, nasi dalca, nasi lemak royale, nasi maduri Nasi kandar is a popular northern Malaysian dish from Penang, originally introduced by Tamil Muslim trade...

 

Korean martial art Not to be confused with Tang Shou Tao or Tangsuyuk. This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Tang Soo Do – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (April 2019) (Learn how and when to remove this message) Tang Soo DoAlso known asDang Soo Do, Korean KarateCountry of originJapanese...

ХристианствоБиблия Ветхий Завет Новый Завет Евангелие Десять заповедей Нагорная проповедь Апокрифы Бог, Троица Бог Отец Иисус Христос Святой Дух История христианства Апостолы Хронология христианства Раннее христианство Гностическое христианство Вселенские соборы Н...

 

Election for Governor of Massachusetts 1780 Massachusetts gubernatorial election ← 1692 September 1780 1781 →   Nominee John Hancock James Bowdoin Party Nonpartisan Nonpartisan Popular vote 11,207 1,033 Percentage 91.56% 8.44% Governor before election None (The Governor's Council administered the government.) Elected Governor John Hancock Nonpartisan The 1780 Massachusetts gubernatorial election was held in September 1780 to elect the governor of Massachusetts....

 

SlackwareSlackware 15.0Perusahaan / pengembangPatrick VolkerdingKeluargaLinux, mirip UnixStatus terkiniAktifModel sumberSumber terbuka, perangkat lunak bebasRilis perdana16 Juli 1993; 30 tahun lalu (1993-07-16)Rilis stabil terkini15.0 / 2 Februari 2022; 2 tahun lalu (2022-02-02)Metode pemutakhiranpkgtools, slackpkgManajer paketpkgtools, slackpkgDukungan platformIA-32, x86-64, ARM, S/390Kernel typeKernel monolitik (Linux)Antarmuka bawaanBash, KDE Plasma Desktop atau XfceLisensiL...

American ethnobotanist (1915–2001) For other people named Richard Evans, see Richard Evans (disambiguation). Richard Evans SchultesIn the Amazon, c. 1940Born(1915-01-12)12 January 1915BostonDied10 April 2001(2001-04-10) (aged 86)BostonNationalityAmericanCitizenshipUnited StatesAlma materHarvard UniversityKnown forNative American uses of entheogenic, hallucinogenic plants; finding source of curare; campaigning for rainforestAwards· Gold Medal - Linnean Society of London · Go...

 

1971 soundtrack album by Diana RossDiana! (Original TV Soundtrack)Soundtrack album by Diana RossReleasedMarch 29, 1971Recorded1970GenreSoulLength39:50LabelMotownProducernone givenDiana Ross chronology Everything Is Everything(1970) Diana! (Original TV Soundtrack)(1971) Surrender(1971) Professional ratingsReview scoresSourceRatingAllmusic [1] Diana! is the first solo television special of American singer Diana Ross and aired on ABC on April 18, 1971. The special was choreograph...

 

For countries by GDP based on purchasing power parity, see List of countries by GDP (PPP). For countries by GDP per capita, see List of countries by GDP (nominal) per capita. Largest economies in the world by GDP (nominal) in 2024according to International Monetary Fund estimates[n 1][1] Countries by nominal GDP in 2019[n 2]   > $20 trillion   $10–20 trillion   $5–10 trillion   $1–5 trillion   $750 billion –...

Laut Kreta. Laut Kreta terletak di utara pulau Kreta, dan di selatan Aegea. Laut Kreta (Yunani: Κρητικό Πέλαγος, Kritiko Pelagos) adalah laut di selatan Laut Aegea, utara pulau Kreta, dan selatan Cyclades.[1] Laut juga membentang dari Kythera timur ke pulau-pulau Dodecanese dari Karpathos dan Kassos. Laut berada ke barat adalah Laut Ionia serta sisa Laut Mediterania. Rute feri dari ke dan Iraeus, serta pulau-pulau selatan Aegean dan Dodecanese, dijalankan di daerah ini. ...

 

River in New Mexico, U.S. For other places with the same name, see Cimarron River. Cimarron RiverA view of the Cimarron River as it leaves Eagle Nest DamPhysical characteristicsSource  • coordinates36°31′49″N 105°13′41″W / 36.53028°N 105.22806°W / 36.53028; -105.22806 • elevation8,146 ft (2,483 m)[1] Mouth  • locationConfluence with Canadian • coordinates36°19�...

 

AkuntansiKonsep dasarAkuntan · Pembukuan · Neraca percobaan · Buku besar · Debit dan kredit · Harga pokok · Pembukuan berpasangan · Standar praktik · Basis kas dan akrual · PABU / IFRSBidang akuntansiBiaya · Dana · Forensik · Keuangan · Manajemen · PajakLaporan keuanganNeraca · Laba rugi · Perubahan ekuitas · ...

بول سالتمان معلومات شخصية الميلاد 4 نوفمبر 1928(1928-11-04)لوس أنجلوس  تاريخ الوفاة 27 أغسطس 1999 (70 سنة) مواطنة الولايات المتحدة  الحياة العملية المدرسة الأم معهد كاليفورنيا للتقنية المهنة أحيائي،  وكيميائي  مجال العمل كيمياء  موظف في جامعة كاليفورنيا، سان دييغو  تع�...

 

この項目では、手塚治虫の漫画、及びそれを原作とする諸作品について説明しています。同名のサザンオールスターズの楽曲については「キラーストリート」をご覧ください。 リボンの騎士 ジャンル 少女漫画・ファンタジー漫画 漫画:少女クラブ版 作者 手塚治虫 出版社 講談社 掲載誌 少女クラブ 発表号 1953年1月号 - 1956年1月号 漫画:なかよし版 作者 手塚治虫 出�...

 

Town in New York, United StatesNorth Castle, New YorkTownNorth Castle town hall, 2013 SealLocation of North Castle, New YorkCoordinates: 41°6′44″N 73°42′37″W / 41.11222°N 73.71028°W / 41.11222; -73.71028CountryUnited StatesStateNew YorkCountyWestchesterGovernment[1] • TypeManager-Council • Town SupervisorMichael J. Schiliro (D) • Town Board Members • José L. Berra (D)• Barbara W. DiGiacinto (R)• Saleem Hus...

Juan CuadradoCuadrado alla Juventus nel 2019Nazionalità Colombia Altezza176 cm Peso71 kg Calcio RuoloDifensore, centrocampista Squadra svincolato CarrieraGiovanili 2001-2003 Atlético Uraba2003-2008 Independiente Medellín Squadre di club1 2008-2009 Independiente Medellín30 (2)2009-2011 Udinese20 (0)2011-2012→  Lecce33 (3)2012-2015 Fiorentina85 (20)2015 Chelsea13 (0)2015-2023 Juventus224 (20)2023-2024 Inter10 (0) Nazionale 2010-2023 Colombia116...

 

本條目存在以下問題,請協助改善本條目或在討論頁針對議題發表看法。 此條目需要編修,以確保文法、用詞、语气、格式、標點等使用恰当。 (2023年8月29日)請按照校對指引,幫助编辑這個條目。(幫助、討論) 此條目可参照英語維基百科和德語維基百科相應條目来扩充。 (2023年8月29日)若您熟悉来源语言和主题,请协助参考外语维基百科扩充条目。请勿直接提交机械翻译�...

 

Type of housing development that emphasizes self-governance and quasi-communal living Not to be confused with Building cooperative. Housing society redirects here. For the organizations in the United Kingdom and Ireland, see Housing association. Housing cooperatives on Central Park West in Manhattan, New York City, from left to right: the Majestic, the Dakota, the Langham, and the San Remo 999 N. Lake Shore Drive, a co-op–owned residential building in Chicago, Illinois A housing cooperative...

This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) This biography of a living person needs additional citations for verification. Please help by adding reliable sources. Contentious material about living persons that is unsourced or poorly sourced must be removed immediately from the article and its talk page, especially if potentially libelous.Find sources: G. William Domhoff –&...

 

City in Oregon, United StatesRufus, OregonCityRufus, with the fire department in foregroundLocation in OregonCoordinates: 45°41′30″N 120°44′37″W / 45.69167°N 120.74361°W / 45.69167; -120.74361CountryUnited StatesStateOregonCountyShermanIncorporated1965Government • MayorDaniel L. Pehlke, Jr.[citation needed]Area[1] • Total1.34 sq mi (3.48 km2) • Land1.18 sq mi (3.07 km2) ...