Διοικητικές διαιρέσεις της Πολωνίας

Διαίρεση της Πολωνίας σε βοεβοδάτα και πόβιατ (2007)

Η διοικητική διαίρεση της Πολωνίας από το 1999 βασίζεται σε τρία επίπεδα υποδιαιρέσεων. Το έδαφος της Πολωνίας χωρίζεται σε βοεβοδάτα (περιφέρειες). Αυτά διαιρούνται περαιτέρω σε πόβιατ (κομητείες ή επαρχίες), και αυτά με τη σειρά τους χωρίζονται σε γκμίνα (κοινότητες ή δήμους). Οι μεγάλες πόλεις έχουν κανονικά την ιδιότητα τόσο της γκμίνα όσο και του πόβιατ. Η Πολωνία διαθέτει σήμερα 16 βοεβοδάτα, 379 πόβιατ (συμπεριλαμβανομένων 65 πόλεων με καθεστώς πόβιατ) και 2.479 γκμίνα.[1]

Το ισχύον σύστημα εισήχθη σύμφωνα με μια σειρά νόμων που ψήφισε το πολωνικό κοινοβούλιο το 1998 και τέθηκαν σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 1999. Προηγουμένως (από το 1975 έως το 1998) υπήρχαν 49 μικρότερα βοεβοδάτα και δεν υπήρχαν πόβιατ (βλ. διοικητικές διαιρέσεις της Λαϊκής Δημοκρατίας της Πολωνίας). Η μεταρρύθμιση δημιούργησε 16 μεγαλύτερα βοεβοδάτα (βασισμένα και ονομασμένα από ιστορικές περιοχές) και επανεισήγαγε τα πόβιατ.

Τα όρια των βοεβοδάτων δεν αντικατοπτρίζουν πάντα τα ιστορικά σύνορα των πολωνικών περιοχών. Περίπου το ήμισυ του Βοεβοδάτου Σιλεσίας ανήκει στην ιστορική επαρχία της Ελάσσονος Πολωνίας. Ομοίως, η περιοχή γύρω από το Ράντομ, η οποία ιστορικά είναι μέρος της Ελάσσονος Πολωνίας, βρίσκεται στο Βοεβοδάτο Μασοβίας. Επίσης, το Βοεβοδάτο Πομερανίας περιλαμβάνει μόνο το ανατολικό άκρο της ιστορικής Πομερανίας, καθώς και περιοχές έξω από αυτή.

Βοεβοδάτα

Η Πολωνία σήμερα χωρίζεται σε 16 επαρχίες γνωστές ως βοεβοδάτα (πολωνικά: województwa, ενικός województwo). Η διοικητική αρχή σε επίπεδο βοεβοδάτου κατανέμεται μεταξύ κυβερνήτη διορισμένου από την κεντρική κυβέρνηση, που ονομάζεται βοεβόδας (συνήθως πολιτικός διορισμένος), μιας εκλεγμένης συνέλευσης που ονομάζεται σέιμικ και του εκτελεστικού συμβουλίου (zarząd województwa) που επιλέγει η συνέλευση. Ο ηγέτης αυτής της εκτελεστικής εξουσίας ονομάζεται μαρσάλεκ (marszałek, «διευθύνων»).

# Βοεβοδάτο Πολωνικό όνομα Πρωτεύουσα, κύριες πόλεις
1 Μείζονος Πολωνίας wielkopolskie Πόζναν
2 Κουγιαβίας-Πομερανίας kujawsko-pomorskie Μπίντγκοστς και Τόρουν
3 Ελάσσονος Πολωνίας małopolskie Κρακοβία
4 Λοτζ łódzkie Λοτζ
5 Κάτως Σιλεσίας dolnośląskie Βρότσουαφ
6 Λούμπλιν lubelskie Λούμπλιν
7 Λούμπους lubuskie Γκόζουφ Βιελκοπόλσκι και Ζιελόνα Γκούρα
8 Μασοβίας mazowieckie Βαρσοβία
9 Οπόλε opolskie Οπόλε
10 Ποντλάσκιε podlaskie Μπιαουίστοκ
11 Πομερανίας pomorskie Γκντανσκ
12 Σιλεσίας śląskie Κατοβίτσε
13 Κάτω Καρπαθίων podkarpackie Ζέσουφ
14 Τιμίου Σταυρού świętokrzyskie Κιέλτσε
15 Βαρμίας-Μαζουρίας warmińsko-mazurskie Όλστιν
16 Δυτικής Πομερανίας zachodniopomorskie Στσέτσιν

Πόβιατ

Κύριο λήμμα: Πόβιατ

Κάθε βοεβοδάτο χωρίζεται σε έναν αριθμό μικρότερων οντοτήτων γνωστών ως πόβιατ (κομητείες). Ο αριθμός των πόβιατ ανά βοεβοδάτο κυμαίνεται από 12 (Βοεβοδάτο Οπόλε) έως 42 (Βοεβοδάτο Μασοβίας). Αυτό περιλαμβάνει τα πόβιατ (γνωστά ως κομητείες γης, πολωνικά: powiaty ziemskie) και πόλεις με καθεστώς πόβιατ (κομητείες πόλης, πολωνικά: powiaty grodzkie ή πιο επίσημα miasta na prawach powiatu). Τα πόβιατ γης έχουν ένα εκλεγμένο συμβούλιο (rada powiatu), το οποίο εκλέγει ένα εκτελεστικό συμβούλιο (zarząd powiatu) με επικεφαλής τον σταρόστα. Στις πόλεις οι λειτουργίες αυτών των ιδρυμάτων εκτελούνται από το συμβούλιο της πόλης (rada miejska, rada miasta) και τον άμεσα εκλεγμένο δήμαρχο (prezydent).

Γκμίνα

Κύριο λήμμα: Γκμίνα

Το τρίτο επίπεδο διοικητικής διαίρεσης είναι η γκμίνα (που ονομάζεται επίσης κοινότητα ή δήμος). Ένα πόβιατ χωρίζεται τυπικά σε έναν αριθμό γκμίνα (μεταξύ 3 και 19), αν και τα πόβιατ πόλεων αποτελούν ενιαία γκμίνα. Μία γκμίνα μπορεί να χαρακτηριστεί ως αστική (αποτελούμενο από μια κωμόπολη ή πόλη), αστική-αγροτική (που αποτελείται από μια πόλη μαζί με τα γύρω χωριά και την ύπαιθρο), ή αγροτική (δεν περιέχει μια πόλη). Μία γκμίνα έχει ένα εκλεγμένο συμβούλιο καθώς και έναν άμεσα εκλεγμένο δήμαρχο (γνωστός ως prezydent σε μεγάλες πόλεις, burmistrz στα περισσότερα αστικά και αστικά-αγροτικά γκμίνα, και wójt σε αγροτικά γκμίνα).

Μικρότερες μονάδες

Τα γκμίνα υποδιαιρούνται σε μικρότερες μονάδες. Στα γκμίνα των πόλεων, διαιρούνται σε οσιέντλε (osiedle) ή ντζιελνίτσα (dzielnica), ενώ σε αγροτικές περιοχές διαιρούνται σε σοουέτστφο (sołectwo). Εντούτοις, αυτές οι μονάδες είναι μικρότερης σημασίας και είναι υφιστάμενες της γκμίνα.

Ιστορικές διαιρέσεις

Η πολωνική επικράτεια έχει υποστεί σημαντικές αλλαγές κατά τη διάρκεια της ιστορίας της Πολωνίας. Ως εκ τούτου, η σύγχρονη πολωνική διοικητική διαίρεση, ενώ σε ορισμένα επίπεδα είναι παρόμοια με ορισμένες ιστορικές, είναι αρκετά διαφορετική από άλλες. Οι ιστορικές διοικητικές διαιρέσεις της Πολωνίας μπορούν να χωριστούν στις εξής περιόδους:

Βασίλειο της Πολωνίας (1025-1385)
Βασίλειο της Πολωνίας (1025-1385)  
Χάρτης που εμφανίζει τα βοεβοδάτα της Πολωνικής-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας των Δύο Εθνών (1569-1795)
Χάρτης που εμφανίζει τα βοεβοδάτα της Πολωνικής-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας των Δύο Εθνών (1569-1795)  
Διοικητικές διαιρέσεις της Πολωνίας του Συνεδρίου, 1907
Διοικητικές διαιρέσεις της Πολωνίας του Συνεδρίου, 1907 
Βοεβοδάτα της Πολωνίας, 1922-1939.
Βοεβοδάτα της Πολωνίας, 1922-1939.  
Βοεβοδάτα της Πολωνίας, 1975-1998
Βοεβοδάτα της Πολωνίας, 1975-1998 
Διοικητικές διαιρέσεις της Πολωνίας σε βοεβοδάτα, πόβιατ και γκμίνα (2013)
Διοικητικές διαιρέσεις της Πολωνίας σε βοεβοδάτα, πόβιατ και γκμίνα (2013)  

Δείτε επίσης

Πολιτισμός και οικονομία:

Παραπομπές

  1. «Size and structure of population and vital statistics by territorial division in 2012 (as of December 31)» (PDF) (στα Polish). Główny Urząd Statystyczny (Central Statistical Office). Μαΐου 2013. Ανακτήθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 2013. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι