Embaranzu adolescente
Alvertencia: Wikipedia nun ye un consultoriu médicu nin farmacolóxicu.
Si piensa que precisa ayuda, por favor, fale con un profesional de la salú.


Embaranzu adolescente
Embaranzu, edad materna (es) Traducir y embarazo no deseado (es) Traducir
Cambiar los datos en Wikidata
Númberu de nacencies n'adolescentes por cada 1000 muyeres ente 14 y 19 años en 2002. En cuasi tolos países del mundu les tases de nacencies n'adolescentes van baxando.[1]
Pa la prevención y correuta asistencia médica la OMS considera fundamental la promoción de la educación sexual, la planificación familiar, l'accesu a los métodos anticonceutivos y l'asistencia sanitaria universal nel marcu de la salú pública y los derechos reproductivos.[2]

Embaranzu adolescente o embaranzu precoz ye aquel embaranzu que se produz nuna muyer adolescente, ente l'adolescencia inicial o pubertá –empiezu de la edá fértil– y el final de l'adolescencia. La OMS establez l'adolescencia ente los 10 y los 19 años.[3][4][5] El términu tamién se refier a les muyeres embarazaes que nun algamaron la mayoría d'edá xurídica, variable según los distintos países del mundu, según a les muyeres adolescentes embarazaes que tán en situación de dependencia de la familia d'orixe.[6]

La mayoría de los embaranzos n'adolescentes son embaranzos ensin deseyar.[7][8] Anque la OMS considera l'embaranzu adolescente un problema culturalmente complexu, afala a retrasar la maternidá y el matrimoniu pa evitar los altos índices de mortalidá materna y mortalidá de naciellos según otros entueyos sanitarios –partu prematuru, so pesu, preeclampsia, anemia–, acomuñaes al embaranzu en mozos adolescentes.[8] En 2009 envalorábase que 16 millones d'adolescentes, con edaes entendíes ente los 15 y 19 años, daben a lluz cada añu, un 95 % d'eses nacencies producir en países en desenvolvimientu, lo que representa'l 11 % de toles nacencies nel mundu.

La OMS considera fundamental la promoción de la educación sexual, la planificación familiar, l'accesu a los métodos anticonceutivos y l'asistencia sanitaria universal nel marcu de la salú pública y los derechos reproductivos pa evitar los problemes acomuñaos al embaranzu adolescente.[2]

Tamién se constató que les películes que traten la temática del embaranzu adolescente, dende distintos puntos de vista, pueden ser una poderosa ferramienta xunto cola familia y la escuela pa xenerar ciertos valores y actitúes nos adolescentes.[9]

L'embaranzu nuna muyer adolescente puede llegar a términu, produciéndose'l nacencia, o atayase por albuertu, yá seya ésti bonal, inducíu (albuertu con melecines o albuertu quirúrxicu) o albuertu indireutu. Nel casu del albuertu inducíu, este puede llevase a cabu de manera llegal o illegal, dependiendo de les lleis sobre l'albuertu de cada país.[10]

Determinación nel embaranzu adolescente

Figura d'una adolescente embarazada

La edá media del periodu de la menarquía (primer menstruación) asítiase nos 11 años,[11] anque esta cifra varia según l'orixe étnicu[12] y el pesu. El permediu d'edá de la menarquía menguó y sigue faciéndolo.[13] L'adelantu de la fecundidá dexa l'apaición d'embaranzos a edaes más tempranes y depende por tanto non solo de factores biolóxicos sinón de factores sociales y personales.

Les tases d'adolescentes embarazaes amás d'atopase na mesma situación que cualesquier otra muyer embarazada tienen d'enfrentase a una mayor desprotección, mayores esmoliciones sobre la so salú y la so situación socioeconómica, de manera especial les menores de 15 años y les adolescentes de países con escasa atención médica y nula proteición social a l'adolescente embarazada dacuando por falta d'información.

La perceición social del embaranzu adolescente varia d'unes sociedaes a otres ya implica un alderique fondu sobre aspeutos del comportamientu, tantu biolóxicos como culturarellacionar col embaranzu:[14]

  • Nos países desenvueltos[15] los datos d'embaranzos na adolescencia confirmen una rellación colos niveles educativos más baxos, les mayores tases de probeza, y otres situaciones d'inestabilidá familiar y social.[16] Polo xeneral, produzse fora del matrimoniu y trai un estigma social en munches comunidaes y cultures. Por estes razones realícense estudios y campañes al envís de conocer les causes y llindar el númberu d'embaranzos d'adolescentes.[17]

Tases de nacencies n'adolescentes nel mundu

Les cifres nos distintos países del mundu varien dende les máximes de Níxer y Congo (con más de 200 embaranzos por cada 500 muyeres adolescentes) a tases de 1 a 3 por 1000 en Corea del Norte, Corea del Sur y Xapón.[18][19][20][21]

Ye reseñable qu'ente los países desenvueltos de la OCDE, Estaos Xuníos y Reinu Xuníu tienen el nivel más altu d'embaranzos n'adolescentes, ente que Xapón y Corea del Sur tienen los más baxos.[22]

Según la organización Save the Children cada añu nacen 13 millones de neños de muyeres menores de 20 años d'edá en tol mundu; más del 90 % (11,7 millones) nos países denominaos en desenvolvimientu y nos países desenvueltos el restante 10 % (1,3 millones). Les entueyos del embaranzu y el partu son la principal causa de mortalidá ente les muyeres ente les edaes de 15 y 19 en diches zones.[15] La mayor tasa d'embaranzos d'adolescentes nel mundu ta nel África subsaḥariana, onde les muyeres tienden a casase a una edá temprana.[20] En Níxer, por casu, el 87 % de les muyeres encuestaes taben casaes y el 53 % diera a lluz a un neñu antes de la edá de 18 años.[23]

Nel subcontinente indiu, el matrimoniu precoz o ceo significa en numberoses ocasiones l'embaranzu de la muyer adolescente, especialmente nes zones rurales, onde la tasa ye enforma mayor que nel mediu urbanu. La tasa de matrimonios y embaranzos n'adolescentes o precoces menguó considerablemente en países como Indonesia y Arxentina, anque sigue siendo alta. Nes naciones industrializaes d'Asia, como Corea del Sur y Singapur, les tases de nacencies n'adolescentes atopar ente los más baxos del mundu.[24][25]

Tases de nacencies o fecundidá n'adolescentes del mundu

Na tabla indiquen les tases de nacencies por cada 1000 muyeres ente 15 y 19 años d'edá en países americanos nos años 1997, 2002, 2005 y 2011. Inclúyense, como indicador global y marcu de referencia, los datos de los dos países con tases más estremes, Níxer y Corea del Norte, quien tienen el mayor y menor porcentaxe de nacencies n'adolescentes del mundu según los datos, pola so proximidá cultural, d'España y Portugal. Tán ordenaos de mayor a menor tasa según les cifres del añu 2007.[26][27][28]

País Tasa de
nacencies
1997[28] 		Tasa de
nacencies
2002[27] 		Tasa de
nacencies
2005[28] 		Tasa de
nacencies
2011[1][26]
Níxer (África) 290 270 257 206
Nicaragua 143,7 124,8 117,7 103
República Dominicana 96,9 93,2 90,6 101
Guatemala 106 103 101 99
Hondures 114,6 102,5 99,8 86
Venezuela 94,1 92,1 90,78 85
Brasil 76 74 72 74
Panamá 93,2 89 85,16 80
Ecuador 85,4 84,5 83,48 78
El Salvador 95,2 87,1 83,4 77
Belize 102,1 87 80,2 73
Bolivia 86,9 84,4 80,6 73
Xamaica 93,4 82,1 77,5 72
Colombia 87,6 79,5 75,4 70
Paraguái 76 68,3 63,3 68
Costa Rica 86,9 77,5 73,8 62
Guyana 76,7 66,7 60,7 63
Uruguái 70,1 69,6 69,23 59
Chile 66,9 61,6 60,4 56
Perú 82,6 54,6 52,7 52
Arxentina 69,8 60,7 58,4 55
Puertu Ricu 75,9 61,5 53,5 48
Cuba 65,4 49,7 50,06 44
Haití 70,1 64,1 60,62 43
Estaos Xuníos 52,72 51,33 49,83 33
Canadá 20,11 15,04 13,23 14
Portugal (Europa) 20,5 20,4 18,1 13
España (Europa) 7,82 9,76 9,08 11
Corea del Norte (Asia) 1,6 1,56 1,53 1
Prevención del embaranzu adolescente. Un cartelu del Gobiernu de los Estaos Xuníos sobre l'embaranzu adolescente. Más de 1.100 adolescentes, na so mayoría de 18 y 19 años d'edá[8] dan a lluz acaldía nos Estaos Xuníos. Les madres adolescentes son el 10% del total.
Estaos Xuníos

N'Estaos Xuníos la tasa de natalidá n'adolescentes ye la más alta del mundu desarrolláu, siendo tamién bien alta la tasa d'albuertos na adolescencia.[21] La tasa d'embaranzu adolescente atopábase extraordinariamente alta na década de 1950 y menguó de magar, anque al empar producióse un aumentu nes nacencies fuera del matrimoniu.[29]

Nel deceniu de 1990 la tasa d'embaranzu d'adolescentes menguó significativamente en tolos grupos étnicos, anque con menor incidencia nos afroamericanos ya hispanos. L'Institutu Guttmacher[30] atribúi'l 75 % pal usu efectivu de métodos anticonceutivos y el 25 % del amenorgamientu a les práutiques d'astinencia sexual.[31] Sicasí, en 2006 la tasa aumentó per primer vegada nos postreros 40 años.[32]

Sía que non, como señala Soledad Díaz Fernández, del Institutu Chilenu de Medicina Reproductiva, y en llinia cola información del Institutu Guttmacher, n'Estaos Xuníos esiste una mayor dificultá p'aportar a servicios de planificación familiar y por tanto a métodos anticonceutivos en comparanza a países europeos que, polo xeneral, promueven conductes sexuales apropiaes (usu de condón y otros métodos anticonceutivos según facilidá pal so accesu), imparten educación sexual comprensiva, non solo promoción de l'astinencia, y los medios de comunicación ufierten una visión más positiva de los y les adolescentes como persones responsables y pervalibles.[33][34]

Canadá En

Canadá el númberu de nacencies n'adolescentes nel periodu 1992-2002 menguó de forma constante tantu pa los más nuevos (15-17 años) como pa los adolescentes más mayores (18-19 años).[35]

Perú

En Perú, el 13 % d'adolescentes ente los 15 y 19 años tuvo embarazada, de los cualos solo'l 32 % deseyaba l'embaranzu. La mayor vulnerabilidá a quedar embarazada reparar nes muyeres más probes algamando un 26 %, ente que les menos probes solo lleguen al 3 %. Con éses nel área rural 1 de cada 5 adolescentes quedó embarazada siquier una vegada, y de estes el 38 % fala idiomes nativos. Ente los peligros atópase que 7 de cada 100 muertes son productu de causes maternes en madres de 17 años o menos. Por cuenta de que l'altu porcentaxe d'embaranzos adolescentes nun variaron a lo llargo de los años, propunxéronse planes por que se incluya la educación sexual integral nel currículu oficial, asegurar que los adolescentes concluyan la educación secundaria, retardar l'entamu de l'actividá sexual, prevenir la violencia sexual contra les adolescentes y promover l'accesu a la información, según al usu de métodos anticonceutivos modernos..[36]

Méxicu

La Estratexa Nacional pa la Prevención del Embaranzu n'Adolescentes (ENAPEA) Informe 2017, reporta qu'en Méxicu vivíen 22.4 millones d'adolescentes que tienen ente 10 y 19 años, práuticamente la metá (11.3 millones) tien de 10 a 14 años y 11.1 millones ente 15 y 19. 1 L'adolescencia ye una etapa clave nel desenvolvimientu de les persones y espérase que se transite escontra un desenvolvimientu dignu y autónomu, con gran capacidá de decisión sobre'l so destín. Conocer les barreres a les que s'enfrenta esti sector de la población, lleva a entender, que se riquir aiciones precises pa tresformar rezagos estructurales en materia d'educación, salú, salú sexual, emplegu, uniones tempranes, violencia y otros, que ponen a esta población en situación vulnerable y en riesgu de tener llimitaciones na so condición de vida, tal ye'l casu del embaranzu adolescente.En Méxicu, datos de la Encuesta Nacional de Salú y Nutrición 2012 (ENSANUT) señalen que la proporción de población de 12 a 19 años qu'empecipió la so vida sexual 12.5% en 2012. D'esti 12.5%, el 17% de los homes y el 32.7% de les muyeres nun utilizó dalgún métodu anticonceutivu na so primer rellación sexual.Una adolescente embarazada tien dos veces más riesgu de morrer por causes rellacionaes al partu o al embaranzu; tien tres veces más riesgu de que les sos fíes y fíos muerran mientres los primeres 28 díes.[37]

Según informes del 2016 del Fondu de les Naciones Xuníes pa la Infancia (UNICEF), Méxicu convertir nel primer llugar de nacencies nes adolescentes d'ente 15 y 19 años, d'ente los 34 países integrantes de la OCDE (Organización pa la Cooperación y Desarrollu Económicu), contabilizando alredor de 77 allumamientos per cada mil muyeres mexicanes.[38]

Incidencia n'Europa

Europa, especialmente Suiza, Holanda y Suecia, xunto a dellos países asiáticos, Corea del Sur y Xapón, tien, de media, el menor númberu de nacencies n'adolescentes. Dende 1970 l'enclín xeneral nos países d'Europa foi l'amenorgamientu de la tasa global de fecundidá xunto con un aumentu na edá en que les muyeres tien el so primer partu, y un amenorgamientu nel númberu de nacencies ente los adolescentes.[21]

Esisten trés razones básiques qu'espliquen estos datos:

España

N'España, nel añu 2008 producióse una medría en rellación col añu anterior, asina 11 000 adolescentes menores de 18 años quedaron embarazaes. Nel añu 2007 produciéronse 10 673 embaranzos adolescentes, de los cualos hubo 4400 nacencies y 6273 interrupciones voluntaries del embaranzu.[39]

Tabla d'incidencia n'Europa y países anglófonos

Tases de natalidá y albuertos n'adolescentes,[40]
Nacencies por 1000, muyeres ente 15 y 19 años
País Tasa de
natalidá !Tasa de
albuertos 		Tasa
combinada
Países Baxos 7.8 3.9 11.6
España 7.5 4.9 12.4
Italia 6.6 6.7 13.3
Grecia 12.2 1.3 13.5
Bélxica 9.9 5.2 15.1
Alemaña 13.0 5.3 18.3
Finlandia 9.8 9.6 19.4
Francia 9.4 13.2 22.6
Dinamarca 8.2 15.4 23.6
Suecia 7.7 17.7 25.4
Noruega 13.6 18.3 31.9
República Checa 20.1 12.4 32.5
Islandia 21.5 20.6 42.1
Eslovaquia 30.5 13.1 43.6
Australia 20.1 23.9 44.0
Canadá 22.3 22.1 44.4
Reinu Xuníu 29.6 21.3 50.9
Nueva Zelanda 33.4 22.5 55.9
Hungría 29.9 30.2 60.1
Estaos Xuníos 55.6 30.2 85.8

Causes del embaranzu na adolescencia

En delles sociedaes, el matrimoniu a edaes tempranes y el rol de xéneru que tradicionalmente asignar a la muyer, son factores importantes nes altes tases d'embaranzu na adolescencia. Asina, en dellos países d'África subsaḥariana, l'embaranzu adolescente celébrase porque ye la prueba de fertilidá de la muyer nueva.[23] Nel subcontinente indiu, el matrimoniu n'adolescentes y l'embaranzu ye más común nes comunidaes rurales tradicionales, onde ye apreciada una numberosa descendencia, en comparanza cola tases de les ciudaes.

Nes sociedaes onde'l matrimoniu con muyeres adolescentes ye pocu frecuente, la causa fundamental de los embaranzos n'adolescentes ye la práutica de les rellaciones sexuales de les moces ensin métodos anticonceutivos polo qu'estos embaranzos pueden considerase como embaranzos ensin planiar o embaranzos ensin deseyar.[21][41]

Comportamientu sexual adolescente

Ver tamién: Sexualidá humana

L'Universal en 2017 resalto la información de la OCDE "... les cifres de la Encuesta Nacional de la Dinámica Demográfica (ENADID) 2014 destaca qu'ente los adolescentes de 15 a 19 años, 44.5% de les pareyes nun utilizaron dalgún métodu anticonceutivu na so primer rellación sexual lo que significa un riesgu. L'investigador del INP dixo qu'esta población entá nun ta preparada pa ser ma, una y bones les adolescentes inda tán na etapa de crecedera, polo que'l riesgu d'albuertu, partu pre-términu y bebes con baxu pesu al nacer representa la principal causa de desenllaz perinatal adversu.[42]

Según la información disponible nel Guttmacher Institute, tener práutiques sexuales a los 20 años considérase un vezu normal en tol mundu. Nos países con baxos niveles d'embaranzu na adolescencia nun se considera afecha la maternidá prematura, pero, sí les rellaciones sexuales ente adolescentes polo que s'apurre información completa y permediada sobre la sexualidá y facilítase l'accesibilidá a los métodos anticonceutivos.[43]

Amás de la práutica sexual deseyada y consentida pero practicada ensin métodos anticonceutivos tamién esisten comportamientos sexuales non deseyaos polos adolescentes que pueden contribuyir a amontar los embaranzos ensin deseyar. Asina, un estudiu de la Kaiser Family Foundation n'adolescentes d'EE. XX. concluyó que'l 29 % de los adolescentes sintiéronse primíos a tener rellaciones sexuales, el 33 % de los adolescentes sexualmente activos creíen que calteníen una rellación nes que les coses movíen demasiao rápidu nel aspeutu sexual y el 24 % declaraba qu'había 'fechu daqué sexual que realmente nun quieren faer.[44]

Encuestes de 1977 y 2003 indicaben que la presión de los compañeros ye un factor qu'afala, tanto a les adolescentes como a los adolescentes, a tener rellaciones sexuales.[45][46]

Consumu de drogues y alcohol

El consumu de bébores alcohóliques y otres drogues producen un amenorgamientu na inhibición que tamién puede aguiyar l'actividá sexual non deseyada. Anque esto fuera asina, nun se sabe si les drogues mesmes inflúin direutamente nos adolescentes en comportamientos sexuales más ventureros, o si los adolescentes que davezu peracaben drogues son más propensos a tener rellaciones sexuales. Tien De alvertise que la correlación nun implica causalidá. El consumu de drogues y melecines qu'amosaron evidencies na so vinculación col embaranzu d'adolescentes son: alcohol, y anfetamines, (incluyendo MDMA –éxtasis–). Otres drogues y melecines que nun tienen correlación –o ye bien escasa– son los opiáceos, como heroína, morfina, y oxicodona, de los que ye conocíu l'efectu direutu nel amenorgamientu significativu de la libido. Paez que na adolescencia'l consumu de delles d'éstes últimes amenorgó significativamente les tases de concepción frente a les drogues como'l alcohol y l'anfetamina. Les anfetaminas son llargamente prescritos pal tratamientu de TDAH. Los países coles tases más altes de prescripción de les anfetaminas a los adolescentes tamién tienen les tases más altes d'embaranzu na adolescencia.[21][44][47][48]

Falta d'información sobre métodos anticonceutivos

Ver tamién: Métodos anticonceutivos y Educación sexual

Los adolescentes pueden nun recibir educación sexual, escarecer d'información y conocencies abondes sobre los métodos anticonceutivos o nun tener un fácil accesu a la so adquisición. Tamién pueden sentise avergoñaos tantu pa preguntar como pa mercar anticonceutivos.[45][49]

N'Estaos Xuníos les muyeres adolescentes sexualmente actives que deseyen nun evitar l'embaranzu tienen menos posibilidaes que les d'otres edaes pal usu d'anticonceutivos. Asina, un 18 % de les adolescentes ente 15 y 19 años nun utilicen métodos anticonceutivos, frente a 10,7 % de muyeres de 15 a 44 años.[50]

Nes adolescentes más del 80 % de los embaranzos nun son deseyaos.[51] Y más de la metá de los embaranzos ensin deseyar producir en muyeres que nun usen anticonceutivos[50] y la mayor parte del restu d'embaranzos ensin deseyar deber al usu incorreutu de los anticonceutivos.[51] El 23% de les muyeres nueves sexualmente actives[52] almitió tener rellaciones sexuales ensin proteición con una pareya que nun utilizó un preservativu, ente que el 70% de les adolescentes[53] manifestaron que-yos daba vergüenza mercar preservativos o cualesquier otru anticonceutivu y tamién solicitar información a un médicu.[45]

En munchos casos l'usu de métodos anticonceutivos ye desaparente. Munchos adolescentes ensin esperiencia puede usar el condón incorreutamente y les adolescentes escaecer con frecuencia de tomar los anticonceutivos orales. La tasa de fracasu anticonceutivu (índiz de Pearl) ye mayor nes muyeres adolescentes, especialmente nes probes, qu'en muyeres de más edá.[47]

Los métodos reversibles al llargu plazu como'l dispositivu intrauterino, el anticonceutivu subdérmico, el parche anticonceutivu, el aniellu vaxinal o inyeiciones d'anticonceutivos inyectables combinaos (Depo Provera), riquen la intervención del usuariu con menos frecuencia –una vegada al mes a cada varios años–, y puede prevenir l'embaranzu con mayor eficacia en muyeres que tienen problemes pa siguir les rutines, incluyíes les nueves. L'usu simultáneu de más d'un métodu anticonceutivu mengua'l riesgu d'embaranzos ensin deseyar, y si unu de los métodos ye de barrera (condón), tamién s'amenorga la tresmisión d'enfermedaes de tresmisión sexual.[54][55]

L'aprobación, poles autoridaes sanitaries de numberosos países, d'anticonceutivos d'emerxencia como Píldora del día dempués o píldora del día siguiente incide de manera específica nel amenorgamientu de les tases d'embaranzos n'adolescentes. Amás de la denominada píldora del día dempués tamién apaeció nel mercáu la denominada píldora de los cinco díes dempués (ellaOne (acetato de ulipristal).[56] Tas píldores anticonceutives d'usu d'emerxencia, que pueden riquir o non receta médica –dependiendo de los países–, nun tienen de confundir se cola denominada píldora albortiva RU-486 o mifepristona, pa la que se riquir prescripción y receta médica y solamente puede usase dientro de los 49 díes siguientes a la concepción.[57][58]

Los padres tienen de falar de sexualidá a los sos fíos yá que ye la meyor manera de prevenir conductes desaparentes y n'última instancia embaranzos ensin deseyar. La educación sexual tamién ta incluyida, en numberosos países, nel currículum escolar. Puede llevase a cabu por profesores o otros profesionales de la sanidá. Tamién los adolescentes informar por otros medios, compañeros, llibros ya internet.[ensin referencies]

Diferencia d'edaes nes rellaciones sexuales

Según la organización conservadora Family Research Council, estudios n'EE. XX. indiquen que la diferencia d'edá ente les adolescentes y los homes que les embaracen ye un factor a tener en cuenta. Les adolescentes que tienen rellaciones con mozos mayores qu'elles, y en particular con homes adultos, tienen más probabilidaes de quedase embarazaes que les adolescentes que tienen rellaciones sexuales con mozos de la so edá quien son tamién más gustantes a llevar l'embaranzu a términu en llugar de tener un albuertu. Un estudiu de 1992 del estáu de Washington de 535 madres adolescentes atopó que'l 62 per cientu de les madres sufrieren abusos o fueren violaes por homes d'una edá permediu de 27 años. Esti estudiu atopó que les madres adolescentes sufrieren abusos inclusive antes del entamu de l'actividá sexual y tuvieren rellaciones sexuales con numberoses pareyes de más edá, polo qu'habíen estáu espuestes a más riesgos y de forma más frecuente. Estudios realizaos pol Population Reference Bureau y el Centru Nacional pa Estadístiques de Salú (National Center for Health Statistics) revelaron que cerca de dos tercios de los neños nacíos de muyeres adolescentes nos Estaos Xuníos son niciaos por homes adultos de 20 años o más.[59]

Abusos sexuales

Artículos principales: Abusu sexual a menores, Abusu sexual, y Edá de consentimientu sexual

Ente'l 11 y el 20 per cientu de los embaranzos n'adolescentes son un resultáu direuta de la violación, ente que un 60 per cientu de les madres adolescentes teníen esperiencies sexuales non deseyaes anteriores al so embaranzu. Antes de los 15 años, la mayoría de les esperiencies de la primer rellación sexual en muyeres son de calter non voluntariu, l'Institutu Guttmacher atopó que'l 60 per cientu de les rapaces que tuvieron rellaciones sexuales antes de los 15 años fueron obligaes por homes qu'en permediu fueron seis años mayores qu'elles. Unu de cada cinco padres de fíos de madres adolescentes almite que forzó a les moces adolescentes a tener rellaciones sexuales con ellos.[ensin referencies]

Numberosos estudios en países industrializaos indiquen un fuerte venceyu ente abusos sexuales na infancia y embaranzos na adolescencia. Hasta'l 70 per cientu de les muyeres que dieron a lluz na so adolescencia sufrieron abusos siendo neñes; otra manera, solamente'l 25 per cientu de les muyeres que nun dan a lluz sufrieron abusos siendo neñes.[60][61][62][63]

Na mayoría de países, les rellaciones sexuales ente un menor y un adultu nun tán toleraes por llei, asina un menor d'edá créese qu'escarez del maduror y la competencia pa tomar una decisión informada pa tener rellaciones sexuales totalmente consentíes con un adultu. Nesos países, les rellaciones sexuales con un menor d'edá considérense abusu sexual a menores. Una vegada l'adolescente llegó a la edá de consentimientu sexual, él o ella pue llegalmente tener rellaciones sexuales consentíes con quien a lo menos tenga la edá de consentimientu y, por tanto, tamién con adultos siempres de manera voluntaria, en casu contrariu considérase violación.[ensin referencies]

Violencia sobre la muyer

Violencia mientres el novialgu

Diversos estudios de 2004 y 2006 indiquen que les adolescentes son de cutiu víctimes de maltratu pol noviu y específicamente nes rellaciones sexuales que pueden provocar un embaranzu.[64][65][66][67] Tamién los estudios señalen que la conocencia del embaranzu per parte del padre de cutiu intensifica'l comportamientu violentu per parte del noviu.[68] Les menores de 18 años tienen el doble de probabilidaes de ser cutíes y maltrataes pol padre de los sos fíos que les muyeres mayores de 18 años.[69]

Violencia doméstica

Un estudiu del Reinu Xuníu de 2011 amosó que más de dos tercios de les muyeres que dieron a lluz na so adolescencia sufriera violencia nel llar de los adolescentes.[70]

Resultaos similares atopáronse nos estudios nos Estaos Xuníos. Un estudiu del estáu de Washington qu'un 70% de les madres adolescentes fueren cutíes polos sos noviu, el 51% esperimentara intentos de sabotaxe pa usar el control de la natalidá nel últimu añu, y la escuela esperimentó un 21% o sabotear el trabayu.[67]

Nun estudiu en 379 adolescentes embarazaes y los respeutivos padres y 95 adolescentes ensin fíos, amosó que'l 62% de les neñes de 11-15 años y el 56% de les moces de 16-19 años almitieron sufrir violencia doméstica a manes de les sos pareyes. Per otra parte, el 51% de les moces indicaron sufrir siquier un casu en que'l so noviu intentó sabotear los sos esfuercios por usar métodos anticonceutivos.[71]

Factores socioeconómicos

Una nueva madre adolescente (1884).

La probeza acomuñar con altes tases d'embaranzu na adolescencia. Asina, países económicamente probes, como Nicaragua en América, Níxer n'África y Bangladesh n'Asia, tienen un númberu mayor de madres adolescentes en comparanza con países económicamente más ricos.[47]

Nel Reinu Xuníu alredor de la metá de tolos embaranzos de menores de 18 años producir nel 30 % más probe de la población.[72]

N'Italia, la tasa de natalidá n'adolescentes de clases riques y acomodaes –zones de la rexón central d'Italia– ye namái'l 3,3 por 1000, ente que nes más probes Mezzogiorno ye de 10 por 1000.[21]

Abusu, violencia, abandonu na infancia y families disfuncionales

Les muyeres que mientres la so infancia fueron víctimes d'abusu, violencia doméstica y otros conflictos familiares tienen más probabilidaes de quedar embarazaes na adolescencia, y el riesgu de quedar embarazada aumenta col númberu d'esperiencies adverses na infancia. Según un estudiu realizáu en 2004, un terciu de los embaranzos d'adolescentes podríen evitase por aciu la eliminación de la esposición al abusu, la violencia y los conflictos familiares. Los investigadores señalen que la disfunción familiar tien consecuencies duraderes y desfavorables pa la salú de les muyeres mientres l'adolescencia, la edá fértil, y más allá.[73]

Diversos estudios tamién atoparon qu'aquellos neños criaos en llares con una madre que fuera maltratada o que sufriera violencia física direuta, yera más propensos a dexar embarazada a una moza.[74]

Tamién s'indicó que les neñes que los sos padres abandonaron a la familia cuando elles yeren pequeñes tuvieron mayor tasa d'actividá sexual temprana y d'embaranzu adolescente. Les neñes que los sos padres abandonaron a la familia más tarde tuvieron menor tasa d'actividá sexual temprana. Les tases más baxes d'actividá sexual y embaranzu atopar nes neñes que los sos padres tuvieron presentes mientres tola so infancia.[75][76]

Les families disfuncionales son otru factor de riesgu pal embaranzu na adolescencia. Según Woodward, Fergusson & Horwood (2001), les muyeres que vivieron dientro de families con una redolada social, familiar, individual y de rellaciones complicaes mientres la so niñez y adolescencia tienen un riesgu más alto a salir embarazaes mientres la so adolescencia.[77] El perfil de les adolescentes con más riesgu d'embaranzu ye'l de la muyer con problemes de conducta que creció y vive dientro d'una redolada familiar que se caracteriza por padres inestables.[77] Ella tamién tien a delles madres solteres na so redolada.

Nel casu d'estes adolescentes, elles teníen a una madre con un grau baxu d'educación. La educación de la madre influyía fuertemente como un factor de riesgu pal embaranzu adolescentes por que la madre nun tenía la capacidá pa educar a la so fía en rellación a los anticonceutivos nin tampoco tenía l'habilidá de pone-y ciertes llendes a la so fía.[78] Otru factor de riesgu pal embaranzu adolescente yera'l acoholismo d'un miembru de la familia yá que esto podía causar que la muyer busque l'amor y estabilidá fora de casa. Finalmente, el riesgu d'un embaranzu adolescente amóntase cuando los padres tienen conocencia y acepten el fechu de que'l so fíu o fía adolescente ta teniendo rellaciones sexuales[78] Esto amonta'l riesgu por que el adolescente siente que tien el poder de faer lo que quier, sicasí, nun tien el maduror emocional pa faelo, por esto, en munchos casos non solamente tienen comportamientos riesgosos sexuales si non que tamién amonten la cantidá de vegaes que tienen rellaciones sexuales.

Les neñes tuteladas, criaes en orfanatos, hospicios y centros d'acoyida son más propenses a quedar embarazaes na adolescencia que los criaos en nucleos familiares. L'estudiu nacional de Antiguos Alumnos Casey, nel que s'entrevistó a alumnos d'orfanatos de 23 comunidaes en tou Estaos Xuníos, atopó que la tasa de natalidá de les neñes n'orfanatos ye más del doble que la tasa de los sos compañeros fuera del sistema d'estos centros. Un estudiu de la Universidá de Chicago en centros d'Illinois, Iowa y Wisconsin atopó que cuasi la metá de les muyeres sufrió un embaranzu antes de los 19 años d'edá.[79]

Consecuencies del embaranzu n'adolescentes

Les consecuencies médiques del embaranzu son múltiples ya importantes:[80]

Tamién esisten riesgos nel aspeutu psicolóxico y social, una y bones la muyer nueva enfréntase, polo xeneral, a una situación pa la que nun ta preparada emocionalmente. Si lleva l'embaranzu a términu va tener qu'aceptar el so nuevu rol de madre, faciéndose cargu de los cuidos, atención y educación del so fíu, a pesar de qu'ella entá nun consolidó la so formación y desenvolvimientu. Dende l'aspeutu psicosocial les consecuencies son les siguientes:[80]

  • N'ocasiones les nueves madres opten por dar al so fíu en adopción lo que-yos crea una gran culpa y arrepentimientu, sobremanera n'etapes más madures de la so vida.
  • Si decide tenese al fíu ensin la esistencia de pareya va convertir en madre soltera, familia monoparental, enfrentándose, dependiendo de los países, a grandes faltes y dificultaes. El so proyeutu de vida vese alteriáu y frenáu, llegando a sufrir agresiones per parte de la so familia y de la redolada y menguando les oportunidaes pa consiguir un emplegu (cuando lo llogren ye mal remunerado), ensin escaecer que tienen d'educar al so fíu metanes un ambiente desfavorable.
  • Otres nueves madres deciden, si'l padre biolóxicu acepta la so paternidá y responsabilidá, formar un matrimoniu. Sicasí esisten altes probabilidaes de que dichu matrimoniu nun perdure una y bones el padre precoz enfrentar a un eventu inesperáu, sorpresivu; nun son capaces nesos momentos de llevar una vida de pareya independiente económicamente, nun tán lo suficientemente maduros por que la so rellación perdure, nin tán preparaos pa recibir un fíu y muncho menos curialo.

Prevención de los embaranzos d'adolescentes

La OMS y la mayoría de profesionales de la educación y la salú señalen que p'amenorgar el númberu d'embaranzos n'adolescentes ye necesaria una completa educación sexual, l'accesu a los métodos anticonceutivos (tantu precoitales, coitales como postcoitales) según a los servicios de planificación familiar[2]

Tamién ye necesaria la información y el sofitu per parte de los padres de los adolescentes en cuestiones relatives al sexu, rellaciones y métodos anticonceutivos.

Los sistemes de prevención d'embaranzu na adolescencia vixentes en Holanda sirvieron de modelu pa munchos países europeos y ser pa otros munchos. Nos estudios obligatoriu y especificar nos programes y planes d'estudios inclúyense valor, actitúes, habilidaes de comunicación y negociación, según los aspeutos biolóxicos de la reproducción. Los medios de comunicación afalaron el diálogu abierto y claro sobre les rellaciones sexuales y el sistema de salú garantiza l'accesu a los métodos anticonceutivos según l'absoluta confidencialidad.[81] N'España, el Grupu PrevInfad fixo encamientos de manexu del problema y ayuda a adolescentes basaes na identificación d'actitúes, conocencies y habilidaes, y nel conseyu, col focu d'interés na prevención del embaranzu ensin deseyar y les infeiciones de tresmisión sexual.[82]

Nos países denominaos en desenvolvimientu, los programes de salú sexual empiecen a enllantase. Dellos países como Indonesia y Sri Lanka han aprobaos un marcu normativu sistemáticu pa la educación sexual nes escueles. Munches organizaciones non gubernamentales como la International Planned Parenthood Federation (Federación Internacional de Planificación Familiar) empresten asesoramientu sobre métodos anticonceutivos pa les muyeres nueves en tol mundu. Les lleis contra'l matrimoniu de neños amenorgaron pero ensin esaniciar estes práutiques. La meyora social de la muyer, por aciu l'alfabetización, la educación y la proteición llegal de los sos derechos n'igualdá al home dieron llugar a un aumentu na edá del primer partu n'árees como la Irán, Indonesia, y l'estáu indiu de Kerala.[ensin referencies]

Perfil Obstétrico d'Adolescentes Embarazaes

L'estudiu d'Hugo Tapia, nun hospital públicu, atopó resultaos relevantes al respeutive de l'atención del so partu (tema poca encetáu) resaltando qué "...El riesgu nel posparto foi: 50% riesgu baxo, 25% riesgu medio y 25% riesgu alto. De 85 partos atendíos na sala d'espulsión, 98% foi en presentación cefálica y solamente 2% foi en presentación coxal. De los indicadores de la variable nacencia, atopamos que 74% fueron nacíos por partu normal y 26% por cesárea, de les cualos 23% fueron d'urxencia y 2% programaes. Avera del trauma Obstétrico, en 97% tuvo ausente y 3% presentar. Ye oportunu destacar que'l riesgu medio nel posparto, les variables pesu del neñu, edá gestacional y sufrimientu fetal fueron claves pa esta resultancia. Del pesu rexistráu a la nacencia, 10% fueren de 2000 a 2499 gms. Acordies cola escala de Capurro pal cálculu de la edá gestacional per selmanes, 13% de 33 a 42 selmanes o más. De los signos de sufrimientu fetal, 8% fueron moderaos o severos."[83]

Sofitu a la maternidá adolescente

Considérase que ye necesariu un mayor sofitu a la maternidá adolescente, incluyida l'ayuda pa poder volver integrase na educación obligatoria, asesoramientu y sofitu psicolóxicu y económicu, collaboración colos padres nuevos, meyor curiáu de los neños según esistencia de viviendes específiques, de proteición oficial o subvencionaes pa les situaciones que la rican.[ensin referencies]

Familia

Una de les fontes de sofitu más importantes ye la familia, por cuenta de qu'en la mayor parte de los casos la madre adolescente vive colos sos padres o parientes. Y entá nel casu tenga la posibilidá de camudase y sostenese económicamente, el papel de la güela sigue siendo relevante por ser fonte d'información, ayuda y sofitu pa la madre inesperta. Cuando la familia sofita tantu col cuidu como económicamente, les adolescentes tienen mayores posibilidaes de completar los sos estudios. D'ésta forma, al llargu plazu pueden llegar a consiguir meyores emplegos, y ameyorar el so nivel socioeconómico, especialmente cuando decidan independizase. Les madres adolescentes son vulnerables a cuadros de depresión y estrés, especialmente cuando nun cunten col sofitu del padre, lo que repercute nel tratu col ñácaru, pudiendo llegar a neglixencia o maltratu. Sicasí, la familia puede brindar soporte, direición y sofitu menguando los riesgos tantu pa la madre como pal ñácaru.[84]

L'aceptación y sofitu, per parte de los güelos, inflúi positivamente na esperiencia de l'adolescente, amonta'l sentimientu de bienestar y mengua les probabilidaes d'esperimentar congoxa. Pero, usualmente preséntense dificultaes na dinámica madre-güelos, especialmente en rellación a la crianza. Per un sitiu, cuando se depositen les responsabilidaes nos güelos, especialmente mientres los dos primeros años, la madre alloñar del so rol, menguando'l so interés pol cuidu del neñu. N'investigaciones sobre la escesiva dependencia de la madre na familia, reparóse qu'ésta afectaba negativamente, tantu nel comportamientu del neñu como na rellación madre-hijo. N'adolescentes mayores, de 18 años a más, haise evidenciado que ye beneficiosu pal ñácaru que la madre independizar de los padres. L'estremu involucramiento na crianza puede ser percibíu pola madre como señal d'incompetencia, xenerando rensíes y conflictos na familia. Poro, ye importante qu'esista un sistema de sofitu moderáu y adaptativu per parte de la familia, p'ayudar a l'adolescente na transición al rol de madre.[85]

Pareya y amigos

La presencia y sofitu de la pareya amuesa ser beneficiosu pa la madre. Sicasí, nos embaranzos adolescentes el nivel de compromisu de la pareya suel ser bien inestable, amás, les probabilidaes de que tean casaes, o por casase, son poques, y na mayor parte de los matrimonios daos por embaranzu, divórciense y caltienen poques rellaciones estables. Poro, l'ausencia d'una pareya arreyada na crianza, quita a la madre d'un sofitu emocional, económicu ya instrumental. Siendo ésti'l casu más presentáu nos embaranzos adolescentes.[86]

Dientro del grupu de pares, ye bien importante'l ser aceptáu especialmente mientres la etapa de l'adolescencia, por ello'l sofitu y comprensión per parte d'amigos contribúi positivamente col bienestar de la madre. El tipu de sofitu brindáu ye significativamente distintu al de los padres, por cuenta de que esti postreru puede ser vistu como controlador, ente que los pares, al ser similares a la madre, comparten puntos de vista y dexen a la madre esperimentar el so papel d'adolescente, non yá el de madre. Cuntar con una rede de sofitu qu'aprova apropiaos modelos a siguir, aguiya cognitiva y socialmente a la madre; tanto al apurrir espaciu pa contener inseguridaes y frustraciones de la madre, como tamién, al dar oportunidaes d'aprendizaxe y retroalimentación.

Ver tamién

Polítiques

Referencies

  1. ↑ 1,0 1,1 Bancu Mundial (2013). «Tasa de fertilidá n'adolescentes (nacencies por cada 1.000 muyeres ente 15 y 19 años d'edá)». Indicadores del desenvolvimientu mundial WID. Consultáu'l 28 de marzu de 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 OMS (2009). «Embarazo n'adolescentes: un problema culturalmente complexu». Boletín de la Organización Mundial de la Salú. Vol 87: 2009 , 405-48. Consultáu'l 28 de marzu de 2014.
  3. ↑ «La salú de los mozos: un desafíu pa la sociedá». Informe OMS-Páx.12 (ISBN 92 4 310731 0). 2000. http://whqlibdoc.who.int/tr/WHO_TRS_731_spa.pdf. Consultáu'l 28 de marzu de 2014. 
  4. ↑ Lucas Abá, María Luisa. «¿Cómo va camudar el so cuerpu cola pubertá?». Pediatría. Centru de Salú de Xàbia. Alicante. España. http://www.fundacionsaludinfantil.org/documentos/C098.pdf. Consultáu'l 28 de marzu de 2014.  (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
  5. ↑ Rodríguez Rigual, M. (Xunu de 2003). «Necesidad de creación d'unidaes d'adolescencia». Añales de Pediatría 58. http://zl.elsevier.es/es/revista/añales-pediatria-37/necesidá-creacion-unidad-adolescencia-13048412-mesa-redonda-adolescencia-2003. Consultáu'l 28 de marzu de 2014. 
  6. ↑ Issler, Juan R. (agostu de 2001). Revista de posgráu de la Cátedra VIa Medicina (107):  páxs. 11-23. http://www.med.unne.edu.ar/revista/revista107/emb_adolescencia.html. 
  7. ↑ campana-pa-evitar-los embaranzos adolescentes/204455.shtml Sanidad llanza una campaña pa evitar los embaranzos n'adolescentes. RTVE. 9 d'avientu de 2008. https://www.rtve.es/noticias/20081209/sanidá-llanza-una campana-pa-evitar-los embaranzos adolescentes/204455.shtml. Consultáu'l 28 de marzu de 2014. 
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Hamilton, Brady Y. and Ventura, Stephanie J. (10 d'abril de 2012). «Birth Rates for U.S. Teenagers Reach Historic Lows for All Age and Ethnic Groups». Centers for Disease Control and Prevention. Consultáu'l 18 d'abril de 2012.
  9. ↑ Marín-Murillo, Flora (1 de marzu de 2011). «Teenagers and Motherhood in the Cinema: «Juno», «Precious» and «The Greatest»» (en castellanu). Comunicar 18 (36):  páxs. 115–122. doi:10.3916/c36-2011-03-02. ISSN 1134-3478. https://doi.org/10.3916/C36-2011-03-02. Consultáu'l 17 de mayu de 2018. 
  10. ↑ Carlos G. Redondo F,Gabriel Galdó Muñoz, Miguel García Fuentes: Atención al adolescente. Embaranzu na adolescencia editorial=Universidá de Cantabria, páx. 339 y ss.. ISBN 978-84-8102-476-0.
  11. ↑ Andreina Cattani O.. «Pubertad normal». escuela.med.puc.cl. Archiváu dende l'orixinal, el 13 de febreru de 2015. Consultáu'l 15 de xunu de 2014.
  12. ↑ Diana Zuckerman (mayu de 2009). «Early Puberty in Girls» (inglés). National Center for Health Research. Consultáu'l 15 de xunu de 2014.
  13. ↑ Sánchez, Mayka (23 de febreru de 2010). El sobrepesu adelantra hasta en cuatro años la regla de les neñes. El País - España. https://elpais.com/diario/2010/02/23/salud/1266879602_850215.html. Consultáu'l 15 de xunu de 2014. 
  14. ↑ Population Council (2006)«Unexplored Elements of Adolescence in the Developing World» Population Briefs, January 2006, Vol. 12, Non. 1. Retrieved April 18, 2007.
  15. ↑ 15,0 15,1 Mayor S (mayu de 2004). «Pregnancy and childbirth are leading causes of death in teenage girls in developing countries». BMJ 328 (7449):  p. 1152. doi:10.1136/bmj.328.7449.1152-a. PMID 15142897. PMC 411126. http://bmj.bmjjournals.com/cgi/content/full/328/7449/1152-a. 
  16. ↑ Makinson C (1985). «The health consequences of teenage fertility». Fam Plann Perspect 17 (3):  páxs. 132-9. doi:10.2307/2135024. PMID 2431924. 
  17. ↑ The National Campaign to Prevent Teen Pregnancy. (2002). «Not Just Another Single Issue: Teen Pregnancy Prevention's Link to Other Critical Social Issues» — PDF (147 KB). Consultáu'l 27 de mayu de 2007.
  18. ↑ NationMaster (2005). «dolescent fertility rate is the number of births per 1,000 women ages 15-19.» (inglés). Adolescent fertility rate. Consultáu'l 15 de xunu de 2014.
  19. ↑ UNdata. «Adolescent fertility rate (births per 1,000 women ages 15-19)Go to» (inglés). UNdata. Consultáu'l 15 de xunu de 2014.
  20. ↑ 20,0 20,1 Treffers PE (payares de 2003). «[Teenage pregnancy, a worldwide problem]» (en neerlandés). Ned Tijdschr Geneeskd 147 (47):  páxs. 2320-5. PMID 14669537. 
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 21,3 21,4 21,5 21,6 UNICEF. (2001). A League Table of Teenage Births in Rich Nations — PDF (888 KB). Consultáu'l 24 de xunetu de 2014
  22. ↑ «Teenage birth rate: Countries Compared (1995-1998)» (inglés). NationMaster.
  23. ↑ 23,0 23,1 Locoh, Therese (2000). Early Marriage and Motherhood in Sub-Saharan Africa|publicación=Women's International Network News. 26.  p. 53. http://connection.ebscohost.com/c/articles/2742369/early-marriage-motherhood-sub-saharan-africa. Consultáu'l 6 de xunetu de 2014. 
  24. ↑ Mehta, Suman, Groenen, Riet, & Roque, Francisco. United Nations Social and Economic Commission for Asia and the Pacific. (1998). Adolescents in Changing Times: Issues and Perspectives for Adolescent Reproductive Health in The ESCAP Region. Consultáu'l 7 de xunetu de 2006
  25. ↑ «Fact Sheet on the Reproductive Health Situation of Asian Adolescents». joicfp.or.jp. http://www.joicfp.or.jp/eng/approach/movah/asia_pdf/o_fact_sheet.pdf. Consultáu'l 6 de xunetu de 204. 
  26. ↑ 26,0 26,1 TheWorld Bank - Data. «Adolescent fertility rate (births per 1,000 women ages 15-19)» (inglés). Consultáu'l 11 de xunetu de 2014.
  27. ↑ 27,0 27,1 Adolescent fertility rate (births per 1,000 women ages 15-19), -by year-, UNdata, Consultáu'l 24 de xunetu de 2014
  28. ↑ 28,0 28,1 28,2 NationMaster. «Adolescent fertility rate is the number of births per 1,000 women ages 15-19.» (inglés). Consultáu'l 11 de xunetu de 2014.
  29. ↑ Boonstra, Heather (febreru de 2002). «Teen Pregnancy: Trends And Lessons Learned». The Guttmacher Report on Public Policy 5 (1). http://www.guttmacher.org/pubs/tgr/05/1/gr050107.html. Consultáu'l 11 de xunetu de 2014. 
  30. ↑ Nel Institutu Guttmacher puede consultase variada información sobre la salú reproductiva n'adolescentes
  31. ↑ Rebecca Wind (19 de febreru de 2004). «U.S. Teenage Pregnancy Rate Drops For 10th Straight Year» (inglés). Consultáu'l 11 de xunetu de 2014.
  32. ↑ Joyce A. Martin y cols. (7 de xineru de 2009). «Births: Final Data for 2006» (inglés). National Vital Statistics Reports Vol 57, n 7. Consultáu'l 24 de xunetu de 2014.
  33. ↑ Ximena Luengo, Ana Zepeda, Soledad Díaz (2006). «Embarazo adolescentes 2006». ICMER. Consultáu'l 24 de xunetu de 2014.
  34. ↑ Molina, Ramiro; Temístocles Molina, Electra González (2007). «Madres neñes-adolescentes de 14 años y menos. Un grave problema de salú pública ensin resolver en Chile». Rev Med Chile 135:  páxs. 79-86. http://207.58.191.15:8180/xmlui/bitstream/handle/123456789/180/78_EMBARANZU_MENORES.pdf?sequence=1. 
  35. ↑ Dryburgh, H. (2002). Teenage pregnancy. Health Reports, 12 (1), 9–18; Statistics Canada. (2005). Health Indicators, 2005, 2. Retrieved from Facts and Statistics: Sexual Health and Canadian Youth – Teen Pregnancy Rates
  36. ↑ Fondu de Población de les Naciones Xuníes. «Embarazo adolescente nel Perú». Consultáu'l 21 de payares de 2014.
  37. ↑ Gobierno de la República, Méxicu (2017). «Estrategia Nacional pa la Prevención del Embaranzu n'Adolescentes (ENAPEA). Informe 2017». Gobierno de la República. Méxicu. https://www.gob.mx/cms/uploads/attachment/file/328094/Informe_Executivu_2017_ENAPEA.pdf. 
  38. ↑ Vicenteño David, n'http://www.excelsior.com.mx/nacional/2016/10/11/1121773, consultáu'l 7 xunetu 2017.
  39. ↑ «campana-pa-evitar-los embaranzos adolescentes/204455.shtml España, Campaña 2008 - Sanidá llanza una campaña pa evitar los embaranzos n'adolescentes, en rtve, 9/12/2008». Archiváu dende l'campana-pa-evitar-los embaranzos adolescentes/204455.shtml orixinal, el 8 de febreru de 2009.
  40. ↑ UNICEF (xunetu de 2001). A league table of teenage births in rich nations. Innocenti Report Card Non.3. UNICEF Innocenti Research Centre, Florence. http://www.unicef-irc.org/publications/pdf/repcard3y.pdf. 
  41. ↑ Teenage Mothers: Decisions and Outcomes – Provides a unique review of how teenage mothers think Policy Studies Institute, University of Westminster, 30 Oct 1998
  42. ↑ Miranda, Perla (02/09/2017). OCDE: Méxicu, primer llugar d'embaranzu n'adolescente.. L'Universal. http://www.eluniversal.com.mx/nacion/sociedad/ocde-mexico-primer-llugar-de-embaranzu-en-adolescentes. 
  43. ↑ Guttmacher Institute (2005) (n'inglés) «Sex and Relationships». Consultáu'l 8 d'agostu de 2006.
  44. ↑ 44,0 44,1 U.S.Teen Sexual Activity — PDF (147 KB) Kaiser Family Foundation, January 2005. Consultáu'l 23 de xineru de 2007
  45. ↑ 45,0 45,1 45,2 The National Campaign to Prevent Teen Pregnancy. (April 1997). What the Polling Data Tell Us: A Summary of Past Surveys on Teen Pregnancy. Consultáu'l 24 de xunetu de 2014, webarchive
  46. ↑ Allen, Colin. (May 22, 2003). "Peer Pressure and Teen Sex (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).." Psychology Today. Consultáu'l 24 de xunetu de 2014.
  47. ↑ 47,0 47,1 47,2 Besharov, Douglas J. & Gardiner, Karen N. (January 01, 1997). Trends in Teen Sexual Behavior. Children and Youth Services Review, 19 (5/6), 341–67. Consultáu'l 24 de xunetu de 2014.
  48. ↑ Why Gender Matters, Leonard Sax, M.D., Ph.D., 2005, Doubleday books, p. 128. See also comments made by Dr. Drew Pinsky on NPR's Fresh Air, September 23, 2003.
  49. ↑ Slater, Jon. (2000). "Sex Education Under Fire - Los dilemes de la educación sexual." The UNESCO Courier, vol 5, páx. 17, Consultáu'l 27 de xunetu de 2014.
  50. ↑ 50,0 50,1 National Surveys of Family GrowthJames Trussell and L.L. Wynn (xineru de 2008). «Reducing unintended pregnancy in the United States». Contraception. http://www.arhp.org/publications-and-resources/contraception-journal/january-2008. 
  51. ↑ 51,0 51,1 J. Joseph Speidel, Cynthia C. Harper, and Wayne C. Shields (setiembre de 2008). «The Potential of Long-acting Reversible Contraception to Decrease Unintended Pregnancy». Contraception. http://www.arhp.org/publications-and-resources/contraception-journal/september-2008. 
  52. ↑ Ver encuesta de la revista Seventeen, añu 1996
  53. ↑ Ver encuesta de la revista Parade, añu 1997
  54. ↑ «Birth Control for Sexually Active Teens» (inglés). healthychildren.org. Consultáu'l 24 de xunetu de 2014.
  55. ↑ «Educating Your Teen About Birth Control» (inglés). healthychildren.org. Consultáu'l 24 de xunetu de 2014.
  56. ↑ Sahuquillo, María R. (18 d'avientu de 2009). Llega a España la 'píldora de los cinco díes dempués'. El País. https://elpais.com/diario/2009/12/18/sociedad/1261090805_850215.html. Consultáu'l 24 de xunetu de 2014. 
  57. ↑ James Trussell. «L'Anticoncepción d'Emerxencia Alredor del Mundu». The Emergency Contraception Website. Archiváu dende l'orixinal, el 23 de febreru de 2008. Consultáu'l 24 de xunetu de 2014.
  58. ↑ Trussell, James; Elizabeth G. Raymond, Kelly Cleland (xunetu de 2014). «Emergency Contraception: A Last Chance to Prevent Unintended Pregnancy». princeton.edu-ec-review:  p. 33. http://ec.princeton.edu/questions/ec-review.pdf#page=1. Consultáu'l 24 de xunetu de 2014. 
  59. ↑ Gracie Hsu (28 de marzu de 1996). «The Dirty Secret Behind Teen Sex Numbers» (inglés). Statutory Tosquile: A Look at Laws State by State, USA Today. Consultáu'l 24 de xunetu de 2014.
  60. ↑ «Saewyc, Y.M., Lara Leanne Magee, L.M., Pettingell, S.Y., (2004), «Teenage pregnancy and associated risk behaviors among sexually abused adolescents.» Perspectives on Sexual and Reproductive Health, May–June, at findarticles.com». Archiváu dende l'mio_m0NNR/is_3_36/ai_n6121836 orixinal, el 29 de xunu de 2012. Consultáu'l 30 de marzu de 2017.
  61. ↑ Elizabeth M. Saewyc, Lara Leanne Magee and Sandra Y. Pettingell (2004) Teenage Pregnancy and Associated Risk Behaviors Among Sexually Abused Adolescents
  62. ↑ Perspectives on Sexual and Reproductive Health, Volume 36, Number 3, May/June 2004
  63. ↑ «Study Links Childhood Sexual Abuse, Teen Pregnancy.» University of Southern California, Science Blogue, 2004
  64. ↑ Rosen D (2004). «"I Just Let Him Have His Way" Partner Violence in the Lives of Low-Income, Teenage Mothers». Violence Against Women 10 (1):  páxs. 6-28. doi:10.1177/1077801203256069. http://vaw.sagepub.com/cgi/content/abstract/10/1/6. Consultáu'l 24 de xunetu de 2014. 
  65. ↑ Quinlivan, Julie A. (febreru de 2001). «A Prospective Cohort Study of the Impact of Domestic Violence on Young Teenage Pregnancy Outcomes». Journal of Pediatric and Adolescent Gynecology Volume 14 (1):  páxs. 17-23. http://www.jpagonline.org/article/S1083-3188%2800%2900078-4/abstract. 
  66. ↑ Quinlivan J (Winter 2006). «Teenage pregnancy». O & G 8 (2):  páxs. 25-6. http://www.ranzcog.edu.au/publications/o-g_pdfs/OG-Winter-2006/teenage-pregnancy.pdf. Consultáu'l 22 de xunu de 2009. 
  67. ↑ 67,0 67,1 Domestic violence in adolescent relationships. Young people in Southwark and their experiences with unhealthy relationships, 2004-2005, safersouthwark.org.uk]
  68. ↑ «Trabayar pa erradicar la violencia doméstica nel Gran Londres sofitando ers Provid de serviciu direutu y la promoción de trabayu conxuntu (Policy Briefing on the Gender Equality Duty - AVA.doc), gldvp.org: Teenage mothers-domestic violence». Consultáu'l 30 de marzu de 2017.
  69. ↑ LeAnna M. Gutierrez (2001). «Teen Dating Violence: An Ignored Epidemic» (inglés). Gender & Diversities Institute & Centru d'Investigación n'Estudios dela Muyer Universidá de Costa Rica. Archiváu dende l'orixinal, el 10 de febreru de 2004. Consultáu'l 24 de xunetu de 2014.
  70. ↑ Wood, Marsha; Christine Barter, David Berridge (2011). «'Standing on my own two feet': Disadvantaged Teenagers, Intimate Partner Violence and Coercive Control». Research Report NSPCC. http://www.nspcc.org.uk/Inform/research/findings/standing_own_two_feet_PDF_wdf84557.pdf. 
  71. ↑ Stock, J., Bell, M., Boyer, K., & Connell, F. (1997). «Violence, Abuse and Adolescent Childbearing» (inglés). Adolescent pregnancy and sexual risk-taking among sexually abused girls. Family Planning Perspectives, 29 (5), 200-203, 227.. Archiváu dende l'orixinal, el 27 de setiembre de 2013. Consultáu'l 24 de xunetu de 2014.
  72. ↑ «Teenage Conceptions By Small Area Deprivation In England and Wales 2001-2.» (Spring 2007)Health Statistics Quarterly Volume 33
  73. ↑ Abusu Sexual y Salú Reproductiva del Adolescente, 1998, FOCUS on Young Adults.
  74. ↑ Anda RF, Felitti VJ, Chapman DP, et al. (febreru de 2001). «Abused boys, battered mothers, and male involvement in teen pregnancy». Pediatrics 107 (2):  páxs. Y19. PMID 11158493. http://pediatrics.aappublications.org/content/107/2/y19.full. 
  75. ↑ Ellis, Bruce J. et al. (2003) Does Father Absence Place Daughters at Special Risk for Early Sexual Activity and Teenage Pregnancy? Child Development, v74 n3 p801-21 May–Jun 2003
  76. ↑ Quigley, Ann (2003) «Father's Absence Increases Daughter's Risk of Teen Pregnancy.» Health Behavior News Service, May 27, 2003
  77. ↑ 77,0 77,1 Woodward, L., Fergusson, D., Horwood, L., Risk factors and life processes associated with teenage pregnancy: results of a prospective study from Barth to 20 years. Journal of Marriage and Family, 63 (4) 1170 – 1184
  78. ↑ 78,0 78,1 Haldre, K., Kaja, R., Mati, K. Individual and familial factors associated with teenage pregnancy: an interview study. European Journal of Public Health, 19 (3) páxs. 266 – 270
  79. ↑ «Fostering Hope: Preventing Teen Pregnancy Among Youth in Foster Care» — PDF (42.1 KB) A Joint Project of The National Campaign to Prevent Teen Pregnancy and UCAN (Uhlich Children's Advantage Network) 16 Feb 2006
  80. ↑ 80,0 80,1 «embaranzu_en_l'adolescencia.htm Consecuencies d'un embaranzu na adolescencia». Consultáu'l 15 de xunu de 2014.
  81. ↑ Valk, Guus. (2000). «The Dutch Model». The UNESCO Courier. Consultáu'l 7 de xunetu de 2006.
  82. ↑ «Colomer Revuelta J, Grupu PrevInfad/PAPPS Infancia y Adolescencia. «Prevención del embaranzu na adolescencia.» Rev Pediatr Arreyen Primaria. 2013;15:261-9». Consultáu'l 30 de marzu de 2017.
  83. ↑ Tapia Martínez, Hugo y cols. (sept.-oct. 2015). «Perfil obstétrico d'adolescentes embarazaes nun hospital públicu: riesgu al entamu del trabayu de partu, partu, posparto y puerperio». Rev. Latino-Am. Enfermagem. doi:DOI: 10.1590/0104-1169.0316.2621. http://www.scielo.br/pdf/rlae/v23n5/ye_0104-1169-rlae-23-05-00829.pdf. 
  84. ↑ Rickel, A. (1989). Teen pregnancy and parenting. Michigan: EBEB
  85. ↑ Borkowski, J., Landesma S., Bristol-Powe M. (2001).Parenting and the Child's World: Influences on Academic, Intelectual, and Social-emotional Development. New Jersey: Monograph in parenting
  86. ↑ Whitman, T., Borkowski, J., Keogh, D. (2001).Interwoven Lives: Adolescent Mothers and Their Children. RMA

Enllaces esternos

Organizaciones ya Instituciones
ArtículosEn español
N'inglés