L'Aeropuertu Internacional de Denver (IATA: DEN, OACI: KDEN, FAALID: DEN), de cutiu llamáu DIA (poles sos sigles n'inglés), ye un aeropuertu en Denver, Colorado. Con 34,000 acres (53 milles cuadraes), ye l'aeropuertu más grande de los Estaos Xuníos per superficie total. La pista 16R/34L ye la pista más llarga d'usu públicu nos Estaos Xuníos. Hasta 2015, el DIA foi l'18vo aeropuertu más ocupáu nel mundu y el sestu más activu nos Estaos Xuníos por tráficu de pasaxeros con más de 54 millones de pasaxeros. Tamién tien la tercera mayor rede doméstica. L'aeropuertu cunta con 133 puertes partíes en tres explanada lliniales individuales pero internamente coneutaes (A, B y C).
El DIA tien serviciu ensin escales a destinos en toa América del Norte, América Llatina, Europa y Asia con 187 destinos en 2015. L'aeropuertu atopar nel nordeste de Denver, y ye operáu pol Departamentu d'Aviación la Ciudá y Condáu de Denver. El DIA foi votáu como'l Meyor Aeropuertu d'América del Norte polos llectores de la revista Business Traveler por seis años consecutivos (2005-2010)[1] y foi nomáu "Meyor Aeropuertu operando de los Estaos Xuníos" pola revista Time en 2002.[2]
El DIA ye'l principal centru de conexones de l'aereollinia de baxu costu Frontier Airlines y de l'aereollinia rexonal Great Lakes Airlines. Ye tamién el cuartu más grande centru de conexones d'Estaos Xuníos y Centroamérica d'United Airlines con 375 salíes diaries a 141 destinos. Dende la década pasada'l DIA convirtióse nuna importante ciudá focu pa Southwest Airlines. Dende l'entamu del serviciu a Denver en xineru de 2006, Southwest añadió más de 60 destinos con 190 salíes diaries, lo que convierte a Denver nel so mercáu de más rápidu crecedera y la so 4to aeropuertu más utilizáu.
El DIA ye l'únicu aeropuertu nos Estaos Xuníos d'implementar un sistema de xestión ambiental certificáu ISO 14001 que cubre tol aeropuertu.[3]
Descripción
Parte distintiva del AID ye'l so techu blancu, qu'aparenten montes apinaos de nieve, al igual que los Montes Rocosos, pel iviernu. Debaxo d'esti maxestosu paisaxe artificial atópase una ponte que coneuta la Terminal A, col estacionamiento, lo que dexa una vista de los aviones mientres les maniobres en pistes y plataforma. Esti Aeropuertu tamién ye la base principal de Frontier Airlines, la segunda base principal d'United Airlines y tamién de la sumida Western Pacific Airlines.
L'AID ufierta adicionalmente serviciu WI-FI, totalmente gratuitu, apurríu por AT&T.[4]T-Mobile Esti serviciu atópase disponible nes sales United, American, y Delta airlines.[5]
Xeografía
Alcontráu a 40 km del centru de Denver[6] y a 31 km del desapaecíu Aeropuertu Internacional Stapleton, aeropuertu que foi remplazado pol AID.
Yá que se precisaben pistes lo suficientemente llargues, en casu de que les nubes de nieve cubrieren tola pista, (d'esta manera puede trabayase d'un llau de la pista ente que del otru llímpiase) y un espaciu lo suficientemente grande, como por que un accidente aereu asocediera ellí, ensin afectar a la ciudá de Denver.
L'espaciu total qu'ocupa'l AID, ye de 140km², espaciu de tierra cimera a lo qu'ocupa la Islla de Manhattan. L'espaciu de tierra enantes yera propiedá de la Ciudá Adams, pero foi cedíu a Denver en 1989 por mayoría de votos. Fora d'esto, la ciudá d'Aurora, atópase demasiáu cerca del aeropuertu, lo que remató en grandes aglomeraciones de tráficu pola xente que viaxa de Denver escontra'l AID y pasa por Aurora.
Historia
En setiembre de 1989 sol mandatu del alcalde de Denver Federico Peña, pidióse'l presupuestu de $60 millones de dólares, pa la construcción del AID a les autoridaes federales.
Dos años dempués l'alcalde Welligton Webb, reinició'l proyeutu, anque'l proyeutu inauguraríase oficialmente'l 29 d'ochobre de 1993
La magnitú del proyeutu y los problemes de delles aereollinies como United Airlines afectaron considerablemente al tiempu necesariu pa executar dicha obra. La finalización pasó primeramente d'avientu de 1993, a marzu de 1994. Amás, en setiembre de 1993 volvió retrasase hasta'l 15 de mayu de 1994. Toos estos retrasos provocaron una gran disconformidá per parte de les habitantes de la zona que la moteyaron: Delayed Internacional Airport (aeropuertu Internacional retrasáu), Democrats in Action (Demócrates n'aición) o Denvers Imaginary Airport (Aeropuertu Imaxinariu de Denver), poles sos sigles n'inglés (DIA).
N'abril de 1994 convidar a dellos reporteros a delles demostraciones del funcionamientu del "Sistema Automatizado d'Equipaxe", dalgunes de les cualos nun fueron bien esitoses. Tamién se-yos enseñó la Terminal de carga d'equipaxe baxu de les pistes. De resultes, l'alcalde atayó la inauguración, prevista pal 15 de mayu d'esi añu.
El "Sistema Automatizado de Tratamientu d'Equipaxes" rematóse en setiembre de 2005 y foi un gastu bien incómodu pa les autoridaes de Denver. Curiosamente'l AID, usa separadores d'equipaxe manuales, entá tenga unu automatizado.[7]
El 25 de setiembre de 1994, el AID, foi anfitrión d'una convención d'aviación. Aereollinies y pilotos tuvieron la oportunidá de visitar y utilizar el nuevu aeropuertu, contemplar les sos dependencies y servicios, incluyendo'l Sistema Automatizado d'Equipaxe -qu'entá s'atopaba en fase de pruebes-, probar les pistes y control de radiu con ayuda de taxis aéreos.
Finalmente'l AID, foi termináu'l 28 de febreru de 1995, sustituyendo al Stapleton, con 16 meses de retrasu y con un costu de $5200 millones de dólares, 2000 millones más de lo previsto
Dempués de la so inauguración les pistes 3 y 4 fueron terminaes dos años dempués.
Diseñu expansibilidad y funcionamientu
Pol so allugamientu xeográfica esti aeropuertu foi base de munches aereollinies como United Airlines, Continental Airlines, Western Airlines y TWA, tamién l'aeropuertu de Stapleton, tuvo una gran actividá aérea. En delles ocasiones esti aeropuertu agospio a 4 compañíes coles mesmes como base principal.
L'aeropuertu de Stapleton, nun se dar# aguantu coles pistes, la gran actividá, el vientu, les nubes de nieve yeren una gran torga pa esi aeropuertu, lo que traxo con sigo la construcción del AID.
Cola construcción del AID El conceyu de Denver planio la rápida ampliación de dichu aeropuertu, nos próximos 50 años, esaniciando los problemes qu'aquexaben al aeropuertu de Stapleton, esto llogróse por aciu el diseñu d'un fácilmente ampliable mediocampo Terminal y de pistes, creando paralelamente unu de los aeródromos más eficientes nel mundu.
Tolos vuelos internacionales que riquen los servicios d'aduanes y d'inmigración anguaño. Anguaño ocho puertes utilizar pa vuelos internacionales. Estes atópense mirando de frente norte escontra les puertes en Concourse A tán forníes pa esviar los pasaxeros a un pasiellu que coneuta col nivel cimeru de la ponte aérea, y entra d'Aduanes ya Inmigración nel norte de la Terminal Principal. Estes puertes tamién podríen ser fácilmente modificaes pa dexar l'embarque en tanto'l pisu cimeru y l'inferior de la cubierta de grandes aviones como l'Airbus A380.
Una vegada incorporáu dafechu tou, el AID seria capaz de remanar unos 110 millones de pasaxeros per añu, en comparanza con 32 millones planiaos na so apertura.
Sistema automatizado d'equipaxe
L'AID adicionalmente fóise-y escurríu un Sistema Automatizado d'equipaxe o SAE, que s'ayudar amenorgar los tiempos d'espera de carga, y aforra-y a les aereollinies miles de dólares en mano d'obra, esto lamentablemente foi un atayante fracasu.
El SAE, foi previstu con un presupuestu de $186 millones de dólares, creció hasta $1 millón per mes por conceutos d'arreglos y cambeos.
Les aereollinies nin l'Aeropuertu nunca fixeron usu d'esti sistema, dende la so creación hasta'l momentu nunca funciono bien.
N'agostu de 2005 fíxose públicu esti error y el AID atayó les investigaciones y arreglos d'esti sistema.[8]
Pistes d'aterrizaje
Dos de les pistes d'aterrizaxe y diverses pistes de rodaxe fueron esaminaes pa prevenir un posible fracasu.
Según los resultaos, la empresa constructora p'abaratar los costos de construcción esleo menos formigón de lo que les normes d'Aviación dexen nos EE.XX. esto traxo de resultes que les pistes tean constantemente en peligru de sufrir dalgún accidente.
Por eso'l AID, revisa dacuando les pistes pa evitar un posible esgayamientu de la pista, estúdiase que dientro poco tiempu la pista seya sustituyida por una de meyor calidá.
Terminal y sales
Terminal Jeppesen
La Terminal Jeppesen, foi nomada pola pionera en seguridá aérea Elrey Jeppesen, ye'l llau tierra del aeropuertu. El tráficu apuerta al aeropuertu direutamente dende'l Peña Boulevard, que de la mesma ye alimentáu pola Interestatal 70 y la carretera Y-470. Dos árees de estacionamiento cubiertes y descubiertes tán xuníes direutamente a la terminal - trés garaxes y un estacionamiento de baxu costu nel llau este; y cuatro garaxes y un llote de baxu costu nel llau oeste.
La terminal estrémase terminales este y oeste pa recoyida y dexada de pasaxeros. De siguío ufiértase un mapa de les llinies aérees asociaes a les terminales.
L'área central del aeropuertu alluga dos árees de control de seguridá y salíes del sistema de tren soterrañu. El llau norte de la Terminal Jeppesen contién una tercer área de control de seguridá y una área d'inmigración y aduanes segregáu.
La terminal principal tien seis piso oficiales, coneutaos por ascensores y escaleres llétriques. Los pisos 1-3 entienden los niveles más baxos de los garaxes de estacionamiento, según los llotes de baxu costu de dambos llaos de la terminal. El pisu 4 ye pa la recoyida de pasaxeros, según los estacionamientos de curtiu plazu y llargu plazu. El pisu 5 utilizar pal estacionamiento, según pa dexaes y recoyíes de taxis y autobuses a llotes d'autos d'arriendu y estacionamientos esternos. El quintu pisu tamién contién les bandes d'equipaxe y los controles de seguridá. El sestu pisu utilizar pa la documentación de pasaxeros y mostradores de facturación.
Los pasaxeros diríxense primero a los mostradores de documentación d'aereollinies o quioscos nel sestu pisu pa documentar. Como toles puertes en Denver tán nes escampaes perifériques, los pasaxeros tienen de pasar seguridá n'unu de los trés puestos de control: una en cada estremu de la terminal principal, cada unu de los cualos tien les sos propies escaleres llétriques que lleven hasta los trenes; según una más pequeña nel estremu de la ponte piatonal de la Sala A.
Dempués de salir de la terminal principal al traviés de la ponte piatonal o del tren, los pasaxeros pueden aportar a 95 puertes de serviciu completu en 3 Sales separaes (A, B y C), amás de puertes pa vuelos rexonales.
L'Hotel y Centru de Tránsitu del DIA componer de tres árees funcionales integraes: hotel, tresporte terrestre públicu y plaza pública.
Un proyeutu de construcción de $544,000,000 USD ta poniendo en marcha l'hotel y el centru de tránsitu xunto a la terminal Jeppesen. El proyeutu inclúi una estación de tren de cercaníes, a ser por remanáu pol sistema FasTracks del Rexonal Transportation District, un hotel de 519 habitaciones y un centru de conferencies, operáu por Westin Hotels & Resorts. L'hotel abrirá'l 19 de payares de 2015[9] y el serviciu de trenes de cercaníes va empecipiar na primavera de 2016. El tren de cercaníes va coneutar a los pasaxeros ente'l centru de Denver y l'aeropuertu en tan solo 35 minutos. Gensler y AndersonMasonDale Arquiteutos son los arquiteutos del proyeutu.[10] La construcción empezó'l 5 d'ochobre de 2011.[11][12] Los autobuses RTD van reasitiar a les badees d'autobuses nel hotel y centru de tránsitu. La plaza pública de 7.600 metros cuadraos, va ser operada por Denver Arts and Venues, l'axencia de la ciudá y el condáu qu'opera llugares de Denver, como la Red Rocks Amphitheatre y el Denver Center for the Performing Arts. La plaza pretende ser una zonda d'entretenimientu, relaxación, d'arte y restorán pa los viaxeros y visitantes.[13]
Llinia de tren de tresporte rexonal del Distritu Oriental
El Rexonal Transportation District atópase instalando una llinia de tren de cercaníesllétricu que va dende la Union Station de Denver al Hotel y Centru de Tránsitu de DIA. Esta Llinia A[14] tamién ye llamada la "East Rail Line" y va coneutar pasaxeros ente'l centru de Denver y el DIA nunos 37 minutos. La llinia va coneutar al serviciu ferroviariu de 122 milles de IDT que s'estiende en tola zona metropolitana. La Llinia A ye un corredor de tránsitu de 22.8 milles que va coneutar estos dos árees importantes mientres sirve centros d'empléu axacentes, vecinderos y árees de desarrollu en Denver y Aurora. La Llinia A ta siendo construyida y financiada como parte de la collaboración públicu-privada Eagle P3.[15]
Propuesta de tresporte de persones nel llau tierra
L'aeropuertu tamién ta proponiendo un tresporte de persones nel llau tierra (similar al ATL Skytrain del Aeropuertu Internacional Hartsfield-Jackson o al PHX Sky Train del Aeropuertu Internacional de Phoenix-Sky Harbor), que ta previstu pa xunir la terminal y l'estación de la llinia de tren de IDT Este col arrendamientu d'autos y los estacionamientos.[16] Como'l tresporte de persones nel llau tierra ta na fase de propuesta, hasta'l momentu nun se conocen tiempu previstu de finalización nin les especificaciones del sistema.
Salas
El DIA cunta con trés sales espaciadas bien distantes ente sigo. La Sala A ye accesible al traviés d'una ponte piatonal direutamente dende l'edificiu de la terminal, según al traviés del sistema de tren soterrañu que da serviciu a los trés sales. Pal accesu a les zones d'embarque B y C, los pasaxeros tienen d'utilizar el tren. Nuna ocasión, a finales de 2000, el sistema de trenes atopar con problemes téunicos y foi cerráu mientres delles hores, creando una terrible retrasu a los pasaxeros na terminal principal una y bones nun esisten caminos piatonales ente la terminal y les zones d'embarque B y C. Dende esi día'l sistema de trenes del aeropuertu siguió funcionando ensin nenguna interrupción importante nel serviciu.
Los antepares y la terminal principal disponer de manera similar al Aeropuertu Internacional Hartsfield-Jackson. La principal diferencia ye que'l DIA nun tien una unidá satélite de puertes T xuníu direutamente a la terminal, y l'espaciu ente les escampaes nel DIA ye muncho más ampliu que l'espaciu ente les escampaes en Atlanta. Esto dexa la máxima eficiencia operativa una y bones los aviones pueden recular de la so puerta mientres otres aeronaves en rodaxe pasen por detrás d'ellos ensin demoranza.
L'aeropuertu recueye les tases d'aterrizaxe, renta y otros ingresos de les llinies aérees p'ayudar a compensar les sos costos d'operación. El DIA ye propiedá y ta operáu pela Ciudá y Condáu de Denver, pero nun funcionar usando dineru de los impuestos. Sicasí, l'aeropuertu ye un "fondu de la empresa" que xenera los sos propios ingresos pa cubrir los gastos d'operación. L'aeropuertu por cuenta de los ingresos xeneraos peles llinia aérees - tases d'aterrizaxe, arriendos y otros pagos - y los ingresos xeneraos polos recursos non aéreos - estacionamiento, ingreso concesiones, renta y otros pagos.
El 14 d'avientu de 2006, el DIA instituyó la fase de diseñu de l'ampliación de la Sala C como la primera gran espansión d'una Sala del aeropuertu. En setiembre de 2014, l'aeropuertu terminó la construcción de cinco nueves puertes na Sala C qu'agora sirven a Southwest Airlines. Les nueves puertes tán etiquetaos C23 a C27 y amplióse l'espaciu de 3.600 metros cuadraos a un costu de $46 millones de dólares.[17]
La Sala B tamién s'espandió cola adición d'una terminal rexonal diseñada por Reddy y Reddy Arquiteutos nel llau este de la Sala B.[18] Esta sala rexonal consiste nuna escampada más pequeña o ala que ta conectáu a la Sala B.[19] Estes puertes dexen accesu direutu per mediu de pasarela d'accesu a aeronaves a aviones rexonales. Cola apertura de la sala rexonal el 24 d'abril de 2007, United Airlines dexó la Sala A por completu y opera puramente na Sala B, cola esceición de los vuelos internacionales que riquen sofitu d'aduana.[20]
Sala A
La Sala A tien 37 puertes: A26–A53, A56, A59–65, y A67–68.[21] Ocho d'estes puertes (A33, A35, A37, A39, A41, A43, A45 y A47) tán forníos pa remanar les llegaes internacionales y aviones de fuselaxe anchu. La Sala A encárgase de toles llegaes internacionales nel aeropuertu (con esclusión de los aeropuertos con predespacho d'aduana), según los vuelos que salen de toles compañíes internacionales que sirven a Denver. Amás, toles compañíes aérees nacionales, sacante Alaska, Southwest y United, usen esta sala, con Frontier Airlines que tien mayor presencia.
Nel momentu de l'apertura del aeropuertu, la Sala A díbase a utilizar namái por Continental Airlines pal so centru de conexones en Denver. Sicasí, por cuenta de la so salida de la quiebra, según la feroz competencia d'United Airlines, Continental decidió desmantelar el so centru d'operaciones darréu dempués de l'apertura, y namái operó un puñáu de puertes na Sala A, antes de finalmente pasar a la Sala B cuando se fundió con United.[22]
Dos salones tán asitiaos na planta cimera de la seición central de la Terminal A: la compartida Admirals Club d'American Airlines/British Airways Executive Club Lounge y un Sky Club de Delta Air Lines el cual ta programáu p'abrir en dalgún momentu nel añu 2016 nel llugar de l'antigua sala d'USO.[23]
Sala B
La Sala B tien 70 Puertes: B11 y B14 (dambes abiertes en marzu de 2017), B15 B15–B29, B31–B33, B35–B39, B41–B61, B63-B77 (solu númberos nones) y B79–B95.[21] Les puertes B32, B36, B38 y B42 tán forníes con pasareles d'accesu ximielgues (con cada puerta designada como A o B) pa dar cabida a les aeronaves de fuselaxe anchu. United Airlines ye l'únicu ocupante de puertes de la Sala B. La llinia principal d'United opera dende l'edificiu principal, ente que les operaciones d'United Express remanar nel estremu este de la sala (puertes B48-B95), qu'inclúi dos extensión satélite a nivel del pisu.
Los antiguos inquilinos de la Sala B inclúin a Continental Airlines y US Airways. Dambes aereollinies reasitiaos ellí en payares de 2009 dempués de que United algamó un alcuerdu col DIA p'asignar cinco puertes nel estremu occidental de la sala pal usu de los sos socios nacionales de Star Alliance. United recuperó'l control de los trés puertes de Continental dempués de la fusión ente los dos aereollinies. A partir de febreru de 2015, US Airways treslladó les operaciones de los sos dos puertes a la Sala A, como parte del so procesu de fusión con American Airlines.[24]
Hai dos United Club nel segundu pisu de la Sala B, asitiaos a la mesma alloña de la estación del tresporte de pasaxeros: unu cerca de la puerta B32 y l'otru cerca de la puerta B44.
Sala C
La Sala C tien 27 Puertes: C23-C49. Southwest Airlines ye l'ocupante principal de la Sala C, con namái otra aereollinia, Alaska Airlines, qu'utiliza una puerta (C39).[21] Una recién espansión añadió cinco nueves puertes (C23-27) al estremu oeste de la sala. La espansión, que se completó en setiembre de 2014 a un costu de $46 millones de dólares, dexó a Southwest consolidar toles sos operaciones na Sala C (antes de la espansión Southwest usaba dos puertes de la Sala A, qu'heredara de la so fusión con AirTran Airways).[25]
Sales D y E
L'aeropuertu acutó espaciu pa otros dos sales que van ser construyíes xunto a la Sala C pa futures espansiones. La Sala D puede construyise ensin tener que mover nenguna estructura esistente. Sicasí, el sistema de trenes soterraños tendría que ser estendíu. La Sala Y riquiría mover un hangar d'United Airlines. Sicasí, antes d'empezar la construcción de les Sales D y E, les Sales A, B y C pueden ser estendíes en dambes direiciones.
Aereollinies y destinos
Nota: Toles llegaes internacionales sacante vuelos dende ciudaes con predespacho d'aduana remanar na Sala A, independientemente de la terminal de salida de la llista.
El AID sirve 187 destinos, incluyendo 20 ciudaes internacionales en seis países. El AID ye'l mayor centru de Frontier Airlines y el cuartu más grande de centru de conexones d'United Airlines. Southwest Airlines sigui creciendo rápido nel aeropuertu y l'aeropuertu ye la cuarta base más grande de la llinia aérea. Estes operaciones combinaes de les compañíes aérees constitúin aproximao'l 85% del tráficu total de pasaxeros en DEAN n'avientu de 2014, respeutivamente.[26]
Tráficu añal de pasaxeros nel Aeropuertu de Denver de 1996 a 2017[42]
Añu
Pasaxeros
Añu
Pasaxeros
Añu
Pasaxeros
2010
51,985,038
2000
38,751,687
2009
50,167,485
1999
38,034,017
2008
51,245,334
1998
36,831,400
2017
61,379,396
2007
49,863,352
1997
34,969,837
2016
58,266,515
2006
47,326,506
1996
32,296,174
2015
54,014,502
2005
43,387,369
2014
53,472,514
2004
42,275,913
2013
52,556,359
2003
37,505,267
2012
53,156,278
2002
35,652,084
2011
52,849,132
2001
36,092,806
Tresporte públicu
El Distritu Rexonal de Tresporte (DRT) opera cinco rutes d'autobús sol serviciu de camiones express del aeropuertu llamaos skyRide, según una ruta d'autobuses Express y una ruta llamada Limited ente'l AID y delles llocalizaciones al traviés de les árees metropolitanes de Denver-Aurora y de Boulder
Los servicios de skyRide operen en vehículos alcontradizos con ampliu espaciu pa equipaxe, ente que les rutes d'autobuses Express y Limited operen n'autobuses de tránsitu de ciudá regulares y principalmente son utilizaos por emplegaos del aeropuertu.
Lakewood, Centru de Denver (Estación Market Street), Nordeste de Denver
AS
Stapleton / AID
Nordeste de Denver
AT
Condáu Arapahoe / AID
Littleton, Highlands Ranch, Greenwood Village, Sureste de Denver, Aurora central
Limited
169L
Buckley / Tower / AID
Sur y Este d'Aurora, Nordeste de Denver
Express
145X
Brighton / AID
Brighton
Los servicios de skyRide xuben y baxen persones del este y oeste de la Terminal Jeppesen, ente que los servicios Express y Limited baxen solo nel llau Oeste de la Terminal y recueyen del llau Este de la Terminal.
Pal 2015, DRT entama construyir una llinia d'un tren de cercaníes de la estación Unión del centru de Denver al traviés d'Aurora escontra'l AID, como parte del programa d'espansión FasTracks. Serviciu previstu d'autobús tamién ta disponible de puntos como Fort Collins, Colorado y los servicios de carrocetes estender a Nebraska, Wyoming, y les árees que tienen dalguna Estación d'esquí. Amtrak ufierta un plan de boletos d'avión-tren con United Airlines pa viaxes dientro de les árees escéniques nel Oeste d'Estaos Xuníos vía una parada de Denver.
↑«2009 Annual Report». City & County of Denver Department of Aviation. Archiváu dende l'orixinal, el 11 de mayu de 2012. Consultáu'l 11 de xunetu de 2012.
↑Johnson, Kirk (27 d'agostu de 2005). «Denver airport to mangle last bag». New York Times, via International Herald Tribune. Archiváu dende l'orixinal, el 1 d'avientu de 2005.