Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Gambia ye un país chiquet y estreito (tien menos de 48 km d'amplaria) con a buega basada en o río Gambia. Ista buega se definió en 1889 seguntes un alcuerdo entre Reino Uniu y Francia. Ye cuasi un enclau en Senegal, y ye o país mas chicot de l'Africa continental.
Antiga colonia britanica, se declaró independient o 18 de febrero de 1965 como monarquía adintro d'a Mancomunidat de Nacions. Se convirtió en una republica en 1970 y, entre 1982 y 1989, formó una confederación con Senegal, que clamoron Senegambia.
Cheografía
Gambia se troba en a costa occidental d'o continent africano y ye lo suyo país mas chicot con una superficie de 11.295 km². A buega, que tien arredol de 740 kilometros de luengo, sigue o curso d'o río Gambia per una longaria de 480 kilometros y una amplaria de diez a 50 kilometros. Antiparte d'a costa, Gambia ye rodiada per Senegal, que ye vinte vegadas mas gran. A ormino se fa referencia a lo país como un enclau, pero isto no tien en conta l'acceso a l'Oceano Atlantico. Lo curso inusual d'a buega de Gambia s'explica per l'historia cheneralizada que os barcos britanicos disparoron dende a parti navegable d'o río con canyons a toz costaus pa definir una linea fronteriza contra os franceses con l'alcanz d' istos canyons.[2] Gambia ye un país plano, que la suya altaria ye entre 0 my 53 m sobre o livel d'a mar.
Clima
Lo clima ye tropical con una estación pleviosa y una estación ixuta pronunciadas. A estación ixuta dura dende noviembre dica mayo. Ye influenciau per l'aire ixuto d'o nord-este d'o Sahara, clamau Harmattan. As temperaturas meyas s'elevan a valors entre 21 y 27 graus centigraus, aconseguindo valors maximas superiors a los 40 °C. A humedat relativa remaneix en o rango entre o 30 y o 60 per ciento.
Economía
Gambia manca de chacimientos minerals d'importancia ni atros recursos naturals. A suya economía se basa en os productos agricolas y a ganadería pa lo consumo interno d'o que depende o 75 % d'a población.
A industria se centra en a transformación de productos agricolas (cascagüet) y de peix. Lo turismo estió una important fuent d'ingresos dica 2000, cuan se produció una reducción. A suya actividat depende fundamentalment d'as aduyas a lo desembolique d'o Fundo Monetario Internacional y d'emerchencia d'os países desembolicaus. As futuras expectativas d'o Banco Mundial, dimpués a condonación parcial d'a deuda externa en 2005, son positivas.
Gambia ye un país son muita densidat de población (132 hab./km² en 2005) y con alta tasa de creiximiento d'a suya población.
O 63% d'a población total d'o país vive en o medio rural, y nomás o 37% vive en o medio urbán.
Población por etnias y nacionalidaz
A etnia mes lumerosa son os mandingos con un 45 % d'alto u baixo, seguitos por os fulbe con talment o 18 %, os wólof con un 12 % y os diola con un 7 %.
Organización politico-administrativa
Divisions administrativas
Gambia ye trestallada en ueito arias de gubierno local, incluyida a capital nacional, Banjul, que ye clasificada como ciudat. As divisions de Gambia estioron creyadas per a Comisión Electoral Independient de conformidat con l'articlo 192 d'a Constitución Nacional.