Державні автомобільні комунікації (пол.Państwowa Komunikacja Samochodowa), або PKS — польськатранспортна компанія зі штаб-квартирою у Варшаві. У минулому найбільший у країні державний оператор міських і приміських транспортних перевезень.
Історія
У квітні 1945 року у Варшаві створили Державну автомобільну канцелярію, яку 1 липня того року перетворили в Державні автомобільні комунікації з регіональними філіями[1].
Основою юридичної незалежності підприємства була постанова Ради міністрів від 16 січня1946 року «про створення державного підприємства Державні автомобільні комунікації»[2].
До 1980-х років компанія обслуговувала майже весь комплекс приміських і міжміських автобусних перевезень та вантажоперевезень. Тоді ж відбувся поділ компанії на автобусні підрозділи (що обслуговують регіональний і приміський транспорт) і промислові компанії, що займаються вантажними автомобільними перевезеннями[3].
Об'єднання Державних автомобільних комунікацій було ліквідоване 1 січня1982 року, як і всі інші спілки[4]. У 1983 році у статусі незалежних державних підприємств були засновані транспортні компанії у таких містах: Білосток, Бидгощ, Гданськ, Катовиці, Кельці, Кошалін, Краків, Люблін, Лодзь, Ольштин, Ополе, Познань, Ряшів, Щецин, Варшава, Вроцлав, Зелена Гура[5], відповідно, на базі колишніх 17 регіональних філій ліквідованої компанії. 28 лютого1983 року 14 з 17 підприємств добровільно приєдналися до державного підприємства Національного автомобільного зв'язку. Державні компанії ДАК у Кошаліні, Ольштині та Варшаві не приєдналися до Національного державного автотранспортного об'єднання[6][7].
Внаслідок трансформації системи у 1990 році Національна автомобільна транспортна компанія та інші 3 підприємства були поділені на 176 підприємств. Деякі суб'єкти були ліквідовані, змінили свою діяльність, пройшли консолідацію або приватизацію. На кінець вересня 2011 року налічувалося 147 підприємств, які походили з колишнього PKS: PPKS Koło (у ліквідації), 35 одномандатних державних компаній, 42 підприємства місцевого самоврядування, 49 компаній, пов'язаних з працівниками, та 21 приватна компанія (Mobilis, Veolia)[8].
Після 1992 року деякі підприємства PKS, що належать Державному казначейству, використовували (використовують) назву Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej (PPKS).
1 жовтня1996 року повноваження засновницького органу Міністерства транспорту та морського господарства було передано воєводам[9].
Компанії PKS найчастіше здійснюють місцеві перевезення відповідно до офіційного розкладу водіння, замовленого владою, повітами та канцеляріями маршалів. У деяких невеликих містах.
Нині абревіатуру «PKS» використовують деякі приватні підприємства, які створили нові назви для створення такої абревіатури. Наприклад, компанія Private Car Communication, KAR Szostek (ярлик PKS Straszydle ) з села Стразид в Підкарпатському воєводстві[10].
Структура
До реорганізації
Регіональні філії, що діяли до реорганізації PKS
До реорганізації в 1990 році у структурі компанії діяли наступні підприємства:
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Bartoszycach
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Bełchatowie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Będzinie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Białej Podlaskiej
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Białymstoku
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Bielsku Podlaskim
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Bielsku-Białej
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Biłgoraju
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Bolesławcu
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Brodnicy
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Brzegu
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Brzozowie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Busku-Zdroju
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Bydgoszczy
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Bytowie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Chełmie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Chojnicach
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Chrzanowie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Ciechanowie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Cieszynie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Częstochowie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Człuchowie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Dębicy
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Dzierzgoniu
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Dzierżoniowie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Elblągu
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Garwolinie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Gdańsku
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Gdyni
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Gliwicach
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Głogowie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Głubczycach
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Gnieźnie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Gorlicach
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Gorzowie Wielkopolskim
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Gostyninie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Grodzisku Mazowieckim
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Grójcu
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Grudziądzu
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Gryficach
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Hrubieszowie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Iławie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Inowrocławiu
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Jarosławiu
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Jaśle
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Jeleniej Górze
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Jędrzejowie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Kaliszu
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Kamiennej Górze
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Kamieniu Pomorskim
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Katowicach
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Kędzierzynie-Koźlu
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Kętrzynie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Kielcach
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Kluczborku
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Kłodzku
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Kole
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Kołobrzegu
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Koninie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Końskich
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Koszalinie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Kozienicach
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Krakowie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Krasnymstawie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Kraśniku
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Krośnie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Kutnie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Kwidzynie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Legnicy
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Lesznie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Leżajsku
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Limanowej
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Lipnie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Lubaniu Śląskim
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Lubinie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Lublinie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Lublińcu
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Łańcucie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Łęczycy
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Łodzi
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Łomży
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Łosicach
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Łukowie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Miechowie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Mielcu
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Międzyrzecu Podlaskim
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Mińsku Mazowieckim
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Mławie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Mrągowie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Myszkowie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Myślenicach
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Myśliborzu
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Namysłowie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Nowej Sóli
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Nowym Dworze Mazowieckim
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Nowym Sączu
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Nowym Targu
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Nysie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Olkuszu
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Olsztynie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Oławie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Opocznie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Opolu
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Opolu Lubelskim
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Ostrołęce
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Ostrowcu Świętokrzyskim
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Ostródzie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Ostrowie Wielkopolskim
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Oświęcimiu
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Pabianicach
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Piasecznie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Pile
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Piotrkowie Trybunalskim
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Piszu
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Płocku
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Poznaniu
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Prudniku
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Przasnyszu
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Przemyślu
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Pszczynie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Puławach
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Raciborzu
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Radomiu
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Radomsku
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Radzyniu Podlaskim
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Rybniku
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Rzeszowie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Sanoku
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Sędziszowie Małopolskim
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Siedlcach
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Siemiatyczach
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Sieradzu
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Skarżysku-Kamiennej
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Skierniewicach
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Słubicach
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Słupsku
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Sokołowie Podlaskim
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Stalowej Woli
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Starachowicach
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Stargardzie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Starogardzie Gdańskim
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Staszowie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Strzelcach Opolskich
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Suchej Beskidzkiej
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Suwałkach
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Szczecinie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Szczecinku
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Szczytnie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Świdnicy
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Świdwinie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Tarnobrzegu
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Tarnowie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Tczewie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Tomaszowie Lubelskim
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Tomaszowie Mazowieckim
Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Toruniu
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Turku
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Tychach
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Wadowicach
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Wałbrzychu
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Wałczu
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Warszawie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Wejherowie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Wieluniu
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej we Włocławku
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej we Włodawie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Wodzisławiu Śląskim
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Wołowie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej we Wrocławiu
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Zakopanem
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Zambrowie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Zamościu
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Zawierciu
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Zduńskiej Woli
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Zgorzelcu
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Zielonej Górze
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Żarach
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Żyrardowie
Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Żywcu.
PKS w Białymstoku S.A. – Білосток (2 січня2017 поглинула компанії PKS w Łomży Sp. z o.o., PKS w Siemiatyczach Sp. z o.o., PKS w Suwałkach S.A., PKS w Zambrowie Sp. z o.o. та змінила назву на «Podlaska Komunikacja Samochodowa NOVA S.A.»);
PKS w Brodnicy S.A. – Бродниця (трансформована 12 квітня2012 року шляхом злиття з PKS w Inowrocławiu S.A., PKS w Lipnie sp. z o.o. та PKS we Włocławku Sp. z o.o. у «Kujawsko-Pomorski Transport Samochodowy S.A.»);
PKS Connex Brzozów Sp. z o.o. – Березів (3 березня2008 року в результаті злиття трьох компаній, перетворених у філію «Veolia Transport Bieszczady Sp. z o.o.»);
PKS Connex Mielec Sp. z o.o. – Мелець (у липні 2007 року в результаті злиття PKS Connex Łańcut та PKS Connex Sędziszów Małopolski трансформована у «Veolia Transport Podkarpacie», у 2017 припинила діяльність як «Arriva Bus»);
PKS Connex w Sanoku Sp. z o.o. – Сянік (3 березня 2008 року в результаті злиття трьох компаній, перетворених у філію Veolia Transport Bieszczady Sp. z o.o.);
PKS Connex Sędziszów Małopolski – Сендзішув-Малопольський (у липні 2007 року в результаті злиття з PKS Connex Łańcut та PKS Connex Mielec перетворена на Veolia Transport Podkarpacie Sp. z o.o.);
PKS w Łomży Sp. z o.o. – Ломжа (2 січня2017 року компанію PKS w Białymstoku S.A. перейняли разом з PKS w Siemiatyczach Sp. z o.o., PKS w Suwałkach S.A., PKS w Zambrowie Sp. z o.o. зі зміною назви на «Podlaska Komunikacja Samochodowa NOVA S.A.»);
PKS w Siemiatyczach Sp. z o.o. – Сім'ятичі (2 січня 2017 року компанію PKS w Białymstoku S.A. перейняли разом з PKS w Łomży Sp. z o.o., PKS w Suwałkach S.A., PKS w Zambrowie Sp. z o.o. зі зміною назви на «Podlaska Komunikacja Samochodowa NOVA S.A.»);
PKS Słubice – Слубіце (реорганізовано на «Transhand Słubice»);
PKS w Suwałkach S.A. – Сувалки (2 січня 2017 року компанію PKS w Białymstoku S.A. перейняли разом з PKS w Łomży Sp. z o.o., PKS w Siemiatyczach Sp. z o.o., PKS w Zambrowie Sp. z o.o. зі зміною назви на «Podlaska Komunikacja Samochodowa NOVA S.A.»);
PPKS Kętrzyn – Кентшин (трансформована на Veolia Transport Kętrzyn sp. z o.o., 2 лютого 2009 року реорганізована з Veolia Transport Bielsk-Podlaski на Veolia Transport Mazury sp. z o.o.);
PKS w Grupie Mobilis: PKS Bartoszyce, PKS Ciechanów, PKS Mińsk Mazowiecki, PKS Mława, PKS Mrągowo, PKS Ostrołęka, PKS Ostróda, PKS Piotrków Tryb., PKS Płock, PKS Przasnysz; транспортна діяльність PKS Ciechanowie, Mińsku Mazowieckim, Mławie, Mrągowie, Ostrołęce, Ostródzie, Płocku, Przasnyszu припинена[13];
У 2013 року Veolia Transport Polska Sp. z o.o. змінила назву на «Arriva Bus Sp. z o.o.»;
PKS w Zambrowie Sp. z o.o. – Замбрів (2 січня 2017 року компанію PKS w Białymstoku S.A. перейняли разом з PKS w Łomży Sp. z o.o., PKS w Siemiatyczach Sp. z o.o., PKS w Suwałkach S.A. зі зміною назви на «Podlaska Komunikacja Samochodowa NOVA S.A.»);
PKS Żary S.A. об'єдналася з PKS Gliwice Sp. z o.o. у «Feniks V Sp. z o.o.»;
PKS Wschód S.A. перетворено на Lubelskie Dworce S.A. Транспортну діяльність на себе взяла Lubelskie Linie Autobusowe Sp. z o.o.
