İbn-i Cezerî, tam adıyla Ebü’l-Hayr Şemsüddin Muhammed bin Muhammed bin Muhammed bin Ali bin Yûsuf el-Cezerî (Arapça: محمد بن محمد بنمحمد أبو الخير شمس الدين محمد بن محمد بن محمد بن علي بن يوسف الجزري) (d. 1350 Şam, ö. 1429 Şiraz), İslam alimi, tarihçi ve yazar.[1]
30 Kasım 1350 tarihinde Şam'da doğdu. Şam'da yetişmiş ve 14 yaşında hafız olmuştur. Daha sonra kıraat ilmine yönelmiş ve bu konuda döneminin önde gelen alimlerinden kıraat dersleri almış ve bu konuda yazılmış Şatibiyye, Teysir ve el-Kafi gibi bu alanda ana kaynak sayılan eserleri okumuştur.
Kıraat dersleri okumak ve okutmak için Mısır, Yemen, Hicaz, Basra gibi çeşitli yerlere seyahat etmiştir. 1391'de Dımaşk (Şam) kadısı olsa da vakıf malını uygunsuz kullanmaktan kusurlu bulunarak kısa sürede aynı yıl içerisinde görevinden alınmıştır. Kahire ve Şam arasında gidiş gelişleri sonrasında, Şam'da Emir Kutlubey'in mal varlığını yönetmesinden kaynaklı sorun nedeniyle yapılan yargılamada suçlu bulunarak Kahire'deki mal varlığına el konulmuştur. 1396 yılı Mart'ında Kahire'den ayrılarak önce İskenderiye, sonrasında da Antakya gitmiştir. Bir süre Antakya'da kaldıktan sonra da Bursa'ya gitmiştir. Burada eğitim veren Cezeri, meşhur olan “en-Neşr fi Kıraatil Aşr” kitabını yazmıştır.[2]Yıldırım Bayezid'in yanında Ankara Muharebesi'ne giden Cezeri esir düşse de Timur tarafından iyi karşılanmış ve onun yanında götürülerek Semerkant, Buhara, Herat, Yezd, İsfahan ve Şiraz gibi şehirlerde kıraat dersleri vermiştir. 2 Aralık 1429'da Şiraz'da ölmüştür.[3]
^Altıkulaç, Tayyar (1999). "İbnü'l-Cezerî". Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Cilt 20. Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 551-557. 19 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2021.
^Yerinde, Adem; Özdemir, Büşra (2020). "İbnu'l-Cezerî ve Dilciliği". Şarkiyat Mecmuası, 37. DergiPark. s. 167. 28 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2021.
