Zehrâvî ya da batıda bilinen adıyla Albucasis (Tam künyesi; Ebü'l-Kāsım Halef bin Abbâs ez-Zehrâvî) (Arapça: أبو القاسم خلف بن العباس الزهراوي, 936-1013), Endülüs'te yaşamış olan bir Arap-Müslümanhekim, cerrah ve kimyagerdi.[1]Orta Çağİslam Dünyası'nın önde gelen hekimlerinden olan Zehrâvî, Cerrahinin Babası olarak kabul görür.[2]
Zehrâvî'nin tıbba yaptığı en büyük katkı, hiç şüphesiz 1000 yılında tamamladığı 30 ciltten oluşan ve Batı İslâm dünyasındaki en kapsamlı tıp kitabi olan Kitab al-Tasrif (et-Tasrif) isimli eseridir.[3] Eser cerrahi, tıp, ortopedi, oftalmoloji, farmokoloji, beslenme, diş hekimliği, çocuk doğum, patoloji konularını ihtiva eden otuz makaleden oluşmaktadır.[4] İlk makalede genel tıp bilgileri ve esasları, ikinci makalede vücudun baş kısmından, ayaklara kadar olan 325 hastalık, bu hastalıkların belirtileri ve tedavileri, üçüncü makaleden yirmi beşinci makaleye kadar basit ve mürekkep ilaçlar ve hazırlanması, yirmi altıncı makalede her hastalık için alınması gereken besinleri, yirmi yedinci makalede bitkisel ve hayvansal gıdaların ve basit ilaçların özellikleri, yirmi sekizinci makalede madensel, bitkisel ve hayvansal ilaç tabletlerinin yapımı, yirmi dokuzuncu makalede ilaç adları ve aynı özelliğe sahip olanları, kullanım süreleri, ağırlık ve hacim ölçüleri, otuzuncu makalede cerrahi konularını ele almıştır.[5][6] Eser kendisinden önceki Yunan ve İslam tıp kaynaklarına dayanmakla birlikte, yazarın yaklaşık elli yıllık tecrübelerinin sonuçlarını vermesi açısından önem taşımakta, özellikle cerrahi operasyonlara dair açıklamaları ve içerdiği alet resimleriyle öne çıkmaktadır.[7]Al-Tasrif eseri, XII. yüzyıl'da Gerardus Cremonensis tarafından Latinceye tercüme edildi. Ardından bu Latince tercüme kullanılarak Grekçe ve İbraniceye çevrildi; 15. yüzyılda, 16. yüzyılda ve 18. yüzyılda birçok defa kopyalandı ve mükemmel bir yaygınlığa ulaştı.[8] Zehrâvî'nin kullandığı cerrahi alet ve uygulamalar, modern tıbba öncülük etmiştir. İcat ettiği cerrahi aletlerden bazıları günümüzde hala kullanılmaktadır.[9]
Dış gebeliği tanımlayan ilk doktor olmasının yanı sıra, hemofilinin kalıtsal doğasını da belirleyen ilk kişidir.[9]
Kaynakça
^Hamarneh, Sami Khalaf; Sonnedecker, Glenn (1963). A Pharmaceutical View of Abulcasis Al-Zahrāwī Moorish Spain: With a Special Reference to the "Adhān". Brill Archive. s. 15."Al-Zahrawi's ancestry then, one might infer, goes back to the Arabian Peninsula, to the inhabitants of "al-Madinah," the first city that accepted the message of Islam."
^al-Zahrāwī, Abū al-Qāsim Khalaf ibn ʻAbbās; Studies, Gustave E. von Grunebaum Center for Near Eastern (1973). Albucasis on surgery and instruments. University of California Press. ISBN978-0-520-01532-6. 2 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2011.
^"et-TASRÎF". TDV İslâm Ansiklopedisi. 27 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2024.
^Bakir A. Medicine and the interaction period in the European middle ages. J Middle Ages Studies. 2018:1(1):101–18.
^abCosman, Madeleine Pelner; Jones, Linda Gale (2008). Handbook to Life in the Medieval World. Handbook to Life Series. 2. Infobase Publishing. ss. 528-530. ISBN0-8160-4887-8.
Konuyla ilgili yayınlar
Al-Benna, Sammy (29 Eylül 2011). "Albucasis, a tenth-century scholar, physician and surgeon: His role in the history of plastic and reconstructive surgery". European Journal of Plastic Surgery. 35 (5). ss. 379-387. doi:10.1007/s00238-011-0637-3.European Journal of Plastic Surgery35 (5): 379–387. doi:10.1007/s00238-011-0637-3.
Arvide Cambra, Luisa Maria (1994). Un tratado de polvos medicinales en Al-Zahrawi. University of Almeria. ISBN8482400029.ISBN 8482400029.
Arvide Cambra, Luisa Maria (1996). Tratado de pastillas medicinales según Abulcasis. Junta de Andalucia. ISBN8460554856.ISBN 8460554856.
Arvide Cambra, Luisa Maria (2000). Un tratado de oftalmología en Abulcasis. University of Almeria. ISBN8482402412.ISBN 8482402412.
Arvide Cambra, Luisa Maria (2003). Un tratado de odontoestomatología en Abulcasis. University of Almeria. ISBN8482406361.ISBN 8482406361.
Arvide Cambra, Luisa Maria (2010). Un tratado de estética y cosmética en Abulcasis. Grupo Editorial Universitario (GEU). ISBN9788499153421.ISBN 9788499153421.
