Yüce Babayi (d. yak. 551, Beth Zabdai ya da Bezabde, Şırnak – ö. 628, İzla Dağı, Nisibis) Nestoryan Kilise Babası, manastır kurucusu, başrahip ve teolog.
Hayatı
Kısıtlı olanakları olan bir aileye doğmu, önce rafine bir Pers eğitimi almıştır. Ardından Nisibis okulunda, nestoryen eğilimli süryanice konuşan ve hristiyan bir okul, öğrenci olmuştur. Okulun misyonu doğu kilisesi yöneticilerine formasyon eğitimi vermekti.[1]
Bir süre sonra Kaşkarlı Büyük İbrahim’in 571 yılında İzla Dağı'nda (Nisibis yakınlarında, Mardin’e üç kilometre) kurduğu manastıra katıldı. İbrahim 586 ya da 588 yılında vefat ettiğinde kendi bölgesine döndü ve Diyarbakır yakınlarında Beth Zabdai adında yeni bir manastır kurdu.[1] Ancak 604 yılında İzla Dağı'ndaki manastıra dönüp başrahip oldu. Orada yaşayan evli keşişleri kovup sıkı bir çilecilik, münzevilik ve dua disiplinini getirdi.[2]
Doğu Kilisesi’nin (Nestoryan) fiili liderliğini 609 ve 628 yılları arasında yaptı. Liderliği altında, pek çok Persli, Suriyeli ve Türk hristiyanlığa geçit. Liderliğinde Nestoryan Kilisesi büyüyerek Çin’e, Hindistan’a ve Tatarlara kadar ulaştı.
Eserleri ve Teolojisi
Babayi’nin 83 ya da 84 eseri olmakla birlikte bunların çok azı günümüze ulaşmıştır. Bunlar arasında Vücut Almış Sözün Birliği Üzerine, bir manastır kuralları bütünü, Pontuslu Evagrius’un Yüzyılları Üzerine hakkında bir yorumlaması vardır.[1]
Ağırlıklı olarak Monfizitçiler ve Orijen’in fikirlerine karşı savaşmıştır. Nestroyan teorilerine bağımlılığı iki Efes Konsili’nden sonra uzaklaştırılmasına neden olmuştur.
Teolojisinin temel otoriteleri Mopsuestialı Theodore ve Tarsuslu Diodorus olmakla birlikte Altın Ağızlı Yuhanna, Kapadokyalı Kilise Babaları ve Süryani Efrem’den de destek almaktadır.
Kristolojisi Nestorius’unkinden çok daha az dualistik olmasına rağmen yine de Mesih İsa’nın, Tanrı tarafından yaratılmış İnsan’ın çilesini insan doğasında çektiği ancak Tanrısal doğasında çekmediği fikrini korumaktaydı çünkü O’na göre Tanrı, tanımı gereği acı çekemez ve ölemezdi. Dolayısıyla O’na göre dirilen, İsa’nın Tanrısal doğasıydı.[1]
Kaynakça
