PROFILPELAJAR.COM

Türkiye'de işsizlik, resmi olarak Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından Uluslararası Çalışma Örgütünün hesaplama yöntemini kullanılarak işgücü ve işsizlik istatistiklerinin araştırılıp raporlanmasıyla saptanır.^[1]

Türkiye Ağustos 2021 tarihli Eurostat raporuna göre Avrupa'da 32 ülke arasında İspanya ve Yunanistan'ın ardından en yüksek işsizlik oranına sahip 3. ülke konumundadır.^[2] 2020 yılı OECD verileri Türkiye'nin Avrupa ülkeleri arasında ortalama 45,6 saat ile (ulusal yasal standart çalışma saati 45'tir) en yüksek çalışma saatlerine sahip birinci ülke durumunda bulunduğunu belirtmekte.^[3]^[4] Çalışma saatlerinin azaltılması ve işsizlik arasındaki olumlu korelasyona karşın işsizlik ile mücadele kapsamında çalışma saatlerinin azaltılması bağlamında herhangi bir girişim yoktur.^[5]

2018 yılına ait Eurostat araştırmasına göre Yükseköğretim mezunlarının işsizlik oranında Türkiye yüzde 9,8 ile 35 ülke içinde 5. sırada yer almakta. 35 ülke içinde yükseköğretim ve ilköğretim mezunları arasında farkın eksi olduğu tek ülke Türkiye'dir.^[6]

İşgücü ve işsizlik istatistikleri

Güncel işgücü ve işsizlik istatistikleri

2021 yılı Ağustos ayı mevsim etkilerinden arındırılmış verilere göre;^[7]


İşsizlik Verileri	Oranlar
İşsizlik oranı	%12,1
Zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı	%15,3
İşsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı	%19,2
Atıl işgücü oranı	%22
İstihdam oranı	%46,2
İşgücüne katılım oranı	%52,5

Türkiye'de yıllara göre işsizlik oranları

Ekim 2019 verileriyle


Yıl	İşgücü (bin kişi)	İşsiz sayısı (bin kişi)	İşsizlik %	Yıl	İşgücü (bin kişi)	İşsiz sayısı (bin kişi)	İşsizlik %	Yıl	İşgücü (bin kişi)	İşsiz sayısı (bin kişi)	İşsizlik %
1990	20.150	1.611	8,0	2000	23.078	1.497	6,5	2010	25.641	3.046	11,9
1991	21.010	1.722	8,2	2001	23.491	1.967	8,4	2011	26.725	2.615	9,8
1992	21.264	1.805	8,5	2002	23.818	2.464	10,3	2012	24.821	2.518	9,2
1993	20.314	1.814	8,9	2003	23.818	2.493	10,5	2013	25.524	2.747	9,7
1994	21.876	1.870	8,5	2004	22.016	2.385	10,8	2014	28.786	2.853	9,9
1995	22.286	1.700	7,6	2005	22.454	2.388	10,6	2015	29.678	3.057	10,3
1996	22.697	1.502	6,6	2006	22.751	2.328	10,2	2016	30.535	3.330	10,9
1997	22.755	1.551	6,8	2007	23.114	2.377	10,3	2017	31.643	3.454	10,9
1998	23.385	1.606	6,9	2008	23.805	2.611	11,0	2018	32.274	3.537	11,0
1999	23.878	1.829	7,7	2009	24.748	3.471	14,0	2019*	33.180	4.650	13,4

İşsizliğin nedenleri

Şirketlerin maliyet odaklı yaklaşımları: Kalite odaklı yaklaşımda maliyetleri bir miktar artırmayı göze alarak detaylı planlama ve üretim yapılır. Türkiye'deki işletmeler ise standart bir işi yaparken maliyetleri olabildiğince düşürmeyi tercih etmekte, bu da çoğu zaman kalite ve işgücünden feragat ederek karşılanmaktadır. Bu durum da kişi başına çalışma saatlerini yükseltirken, iş başına çalışan sayısını düşürmektedir.
İşverenlerin çalışanlara dair vergi ve prim yükünü yüksek bulması: Bazı ülkelerde çalışanların vergi ve primleri yine çalışanların kendisi tarafından hesaplanıp karşılanmakta, işverenin mali olarak tek yükü maaş ödemeleri olmaktadır. Türkiye'de ise bu konuda uygulanan mevzuatlar bu tip ödemeleri işveren tarafında da oldukça yoğun biçimde uygulamakta, dolayısıyla işverenler bu tip maliyetleri de göz önünde bulundurarak çalışan sayısında kısıntıya gitmektedir.
Dezavantajlı grupların işgücüne katılımı: Kadın, engelli, vb. cinsiyet ve toplumsal sınıfların işgücünde dezavantajlı olduğu dönemden eşit haklara sahip olduğu döneme geçişin 2008 sonrasında hız kazanmasıyla, bu konuda çalışmalar yapan diğer ülkelerin daha uzun zamana yaydığı süreç Türkiye'de dar bir zaman dilimine sıkışmıştır.
Yüksek genç nüfus: Gelişmiş ülkelere oranla yüksek sayıda genç nüfusa sahip olan Türkiye, aynı oranda üretim ve istihdam büyümesi sağlayamamaktadır.
Eğitim sistemi: Türkiye'de eğitim sisteminin kalifiye eleman yetiştirme odaklı olmaması, dünyadaki güncel gelişmelere yavaş ayak uydurması gibi etkenler, ulusal çıktıları ve işgücünü dünyada daha az rekabetçi hale getirmekte, bu da istihdam ve üretim artışının yeterli oranda sağlanamamasında başlıca sebebi teşkil etmektedir.^[8]^[9]

Sosyal destekler

Türkiye İş Kurumu (İŞKUR)

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bağlı bir kuruluş olan Türkiye İş Kurumu (İŞKUR), 21 Ocak 1946 tarihinde 4837 sayılı kanun ile “İş ve İşçi Bulma Kurumu” adıyla kurulmuştur. Kurumun hizmetleri arasında iş ve meslek danışmanlığı, istihdam, işsizlik ödeneği, işgücü eğitim kursları ve girişimcilik programları yer almaktadır.

İşsizlik sigortası

Türkiye'de işsizlik sigortası 4447 sayılı kanunla Mart 2002 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir. İşsizlik sigortasından yararlanabilmek için son üç yıl içinde en az 600 gün, işten ayrılmadan önceki son 120 gün kesintisiz prim ödemiş olma şartı aranmaktadır. Hizmet akdinin sona ermesinden sonra 30 gün içerisinde, işten ayrılma belgesiyle Türkiye İş Kurumuna şahsen başvurulması gerekir. İşsizlik sigortası bağlanan kişiler, prim ödeme gün sayılarına bağlı olarak 180 ila 300 gün arasında işsizlik ödeneğinden yararlanabilirler. İşsizlik ödeneğinin devam ettiği süre boyunca Genel Sağlık Sigortası primleri de ödenir ve sağlık hizmetlerinden yararlanılabilir.