Lofça (Bulgarca: Ловеч Loveç), Bulgaristan'ın kuzeyinde bulunan (Şubat 2011 itibarıyla) 36.000 nüfuslu bir şehirdir. Lofça ilinin merkezidir. Filibe, Troyan ve Teteven şehirleri ile komşudur.
Tarihçe
Lofça, Bulgaristan'ın en eski şehirlerinden biridir. MÖ 4. veya 3. yüzyıllarda Traklar tarafından yerleşildiği bilinmektedir. Roma döneminde burada “Melta” adıyla bir kasaba kuruldu. 6. yüzyılın ortalarında kalesi ve savunması İmparator I. Justinus döneminde güçlendirildi. Ancak 600 yılından sonra tarihi kayıtlarda uzun süre adına rastlanılmayan kasaba büyük ihtimalle Slav ve sonrasında Avar saldırıları neticesinde ortadan kaldırılmıştır. Bundan sonra yerleşimle ilgili ilk kayıt, 1059 yılında I. İsaakios’un buradaki kaleyi ellerinde tutan Peçenekler’e karşı sefer düzenlenmesi emriyle ortaya çıkmaktadır. 1187’de Bulgarlar’ın Bizanslılar’a karşı isyan ettiği sırada üç ay süren başarısız bir kuşatmanın ardından İmparator II. İsaakios’un İkinci Bulgar İmparatorluğu’nun başlangıcı anlamına gelen Lofça barışını imzalamak zorunda kaldığı olaylar neticesinde yerleşimden bahsedilmiştir.
Lofça kalesi, Osum Nehri kıyısında günümüz yerleşimin güneyindeki Varosha muhitindeki kayalıklarla çevrili tepenin üzerinde kurulmuştu. Kasaba da bu kalenin güneyindeki platoda da etrafı surlarla çevrili bir vaziyetteydi. Lofça kalesi 1393 yılında Osmanlı hakimiyetine katıldı. Kale ve kasaba 1444’teki Varna Muharebesi esnasında Haçlı ordusu tarafından tahrip edildi. Bundan sonra eski kasabanın bir kısmı kullanılmamaya başladığı gibi yerleşim kuzeye doğru gelişim göstermeye başladı. Osmanlı döneminde kasabaya Anadolu’dan Türk göçmenler yerleştirilmeye başlandı. 1479 tarihli tahrir defterlerine göre kasabada 124 Hristiyan, 51 Müslüman hâne bulunmaktaydı. 1479 tarihli tahrir defterinde Niğbolu Sancağı’na bağlı bir kazaydı. 1642 yılı kayıtlarında ise kazanın Silistre Sancağı'na bağlı olduğu görülmektedir.[1]
1516 yılı kayıtlarında kasabada 3 Müslüman (Cami, Hacı Muhyiddin ve Yazıcı Veli) ve 14 Gayrimüslim mahallesi bulunmaktaydı. 1579 yılına gelindiğinde Müslümanlar’ın yaşadığı mahalle sayısı 7’ye çıkarken (Cami, Hacı Muhyiddin, Yazıcı Veli, Çavuş Mehmed, Hacı Abdurrahman, Hacı Mehmed ve Hacı Cafer) Gayrimüslim mahalle sayısı ise aynı kalmıştır.[2]
1642 tarihli Osmanlı kayıtlarına göre kasabada yedi Müslüman, beş Hristiyan mahallede 417 ev bulunmaktaydı. Kasaba ve kırsalında yaşanan İslamlaşma süreci sonucunda Slav kökenli Pomaklar’ın Müslüman olmasıyla kasaba da Müslüman nüfus daha da artmıştır. 17. yüzyıldan itibaren ticaret şehri konumuna gelerek “Altın Lofça” adıyla anılmaya başlandı. 1710'da %48'i Müslüman olan 558 hâneye (toplam 1250 kişi) varken kasabanın daha da gelişmesiyle bu rakam 1845'te 1339 (%66'sı Müslüman), 1873'te 1660 (%71'i Müslüman) hane olarak görülmektedir. 1869 tarihli Tuna Vilâyeti Salnâmesine göre kasabada; 2205 ev, 20 cami, 603 dükkân, 2 hamam ve 3 kilise bulunmaktaydı. Lofça, 5 Haziran 1877'de Ruslar tarafından ele geçirildi. Aynı yıl içerisinde Osmanlı ve Rus güçlerince birkaç defa ele geçirilen yerleşim, son olarak Lofça Muharebesi neticesinde 3 Eylül 1877'de Ruslar tarafından kesin olarak ele geçirildi.
Berlin Antlaşması sonucunda yeni kurulan ve Osmanlı vasalı konumundaki Bulgaristan Prensliği’ne bağlanan yerleşimdeki Müslüman halkın çoğu şehirden ayrıldı. 1880’deki ilk Bulgar resmî nüfus sayımına göre Lofça’da sadece 497’si Müslüman 5978 kişi yaşamaktaydı.Tarihçi ve Mecelle'nin yazarı Ahmet Cevdet Paşa, ünlü güreşçi Kel Aliço ve 93 Harbi anılarını anlatan eseriyle meşhur Zağra Müftüsü Hüseyin Raci Efendi de "Lofça"lıdır.
Dış bağlantılar
Galleri
Kaynakça
- ^ Demir, S.,Civelek G., "XVII. Yüzyıl Ortalarına Doğru İvraca Kazası (1642 Tarihli Avarız Defterine Göre)", Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:19, Sayı:2, Yıl:2015. URL: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/32538[ölü/kırık bağlantı]. Erişim: 2018-05-30
- ^ Ertürk V., "LOFCA TOWN İN XVI. CENTURY", International Balkan Annual Conference,Yıl:2012. URL: http://dspace.epoka.edu.al/bitstream/handle/1/322/571-1679-1-PB.pdf?sequence=1. Erişim: 2018-05-30
|
|---|
| 1.000.000 ve üzeri | |
|---|
| 500.000 ve üzeri | |
|---|
| 100.000 ve üzeri | |
|---|
| 50.000 ve üzeri | |
|---|
| 30.000 ve üzeri | |
|---|
| 10.000 ve üzeri | |
|---|
| 5 000 + şehirler | |
|---|
| 5 000 - şehirler | |
|---|
