PROFILPELAJAR.COM

Kesişimsellik, bir bireyin sosyal ve politik kimliklerinin nasıl bir arada işleyerek toplumda farklı ayrımcılık ve imtiyaz biçimleri yarattığını anlamak için kullanılan analitik bir çerçevedir. Kesişimsellik, birden fazla avantaj ve dezavantaj faktörünü tanımlar.^[1] Bu faktörlerin örnekleri arasında cinsiyet, ırk, etnik köken, sınıf, cinsel yönelim, din, engellilik ve fiziksel görünüm sayılabilir.^[2] Bu kesişen ve örtüşen sosyal kimlikler hem güçlendirici hem de baskıcı olabilir.^[3]^[4]

Kesişimsellik, feminizmin birinci ve ikinci dalgalarının kapsamını genişleten bir perspektif olarak 1980'li yılların sonlarından itibaren tartışılmaya başlandı.^[5] Bu tartışmalar, o zamana kadarki feminist anlayışın ağırlıklı olarak beyaz, orta sınıf ve cis cinsiyetli kadınların deneyimleri üzerine temellenmesini eleştiriyor ve beyaz olmayan kadınların, yoksul kadınların, göçmen kadınların ve farklı diğer grupların deneyimlerine duyarlı bir perspektifi savunmaktaydı. Bir başka deyişle kesişimsel feminizm, farklı kadınlık deneyimlerini ve kimliklerini temel alan ve özcü bir feminizm anlayışına karşı çıkan bir bakış açısı olarak ortaya çıktı.^[6]

Terim ilk olarak 1989 yılında Kimberlé Crenshaw tarafından ortaya atılmıştır. ^[7] "Irk ve Cinsiyetin Kesişimini Dermarjinalleştirmek: Anti-ayrımcılık Doktrini, Feminist Teori ve Anti-ırkçı Politikaya Siyah Feminist Bir Eleştiri" (Demarginalizing the Intersection of Race and Sex: A Black Feminist Critique of Anti-discrimination Doctrine, Feminist Theory and Antiracist Politics) isimli makalesinde Crenshaw, Afro-Amerikalı kadınların ezilmesini açıklamaya yardımcı olmak için kesişimsellik terimini kullandı.^[8] Crenshaw, çalışmasında siyah bir kadın olma deneyiminin siyah ve kadın olmaktan bağımsız olarak anlaşılamayacağını savunuyordu. Siyah kadınlara yönelik ayrımcılığın, kadın düşmanlığı ve ırkçılığın basit bir bileşimi olmadığını, daha karmaşık bir mekanizma olduğunu ifade ediyordu. Böylece Crenshaw, ırk, cinsiyet, cinsel yönelim gibi her bir baskı eksenini ayrı ayrı ele alan analitik sistemlere karşı çıkmıştı. Bunun yerine, farklı kimlikler arasındaki etkileşimlerin bir arada ele alınmasının gerekliliğini vurguluyordu.^[9] Böylece kesişimselliği, ırk, sınıf, cinsiyet ve diğer sistemlerin bir araya gelerek nasıl karmaşık toplumsal ayrımcılık ve baskı mekanizmaları yarattığını, bunun bireylerin deneyimlerini ve kimliklerini nasıl şekillendirdiğini anlamak için bir analitik çerçeve olarak önermekteydi. ^[10]

Crenshaw'ın bu yaklaşımı, günümüzün ırksal adalet, kimlik siyaseti ve politika yapım anlayışlarını şekillendirerek, yıllar içinde yasal yaptırımların yapılanmasına yardımcı oldu.^[11]^[12] Eleştirel ırk çalışmalarının sosyal bilimlerde bir araştırma alanı olarak yaygınlaşmasını sağladı. ^[10] ^[13] 20. yüzyılın sonlarında geliştirilen ve birbirine bağlı iktidar sistemlerinin toplumda en çok marjinalleştirilenleri nasıl etkilediğini anlamaya yarayan niteliksel bir analitik çerçeve olarak kullanılmaya başlandı. ^[7] Aktivistler ve sosyal bilimciler bu çerçeveyi, sosyal ve siyasi eşitliği desteklemek için kullanmakta, demokratik sistemleri geliştirmek için hayati bir unsur olarak görmektedir.^[6]^[14]

Kaynakça

^ Runyan (November–December 2018). "What Is Intersectionality and Why Is It Important?". Academe. 104 (6). American Association of University Professors. ISSN 2162-5247. 15 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022.
^ "How Much is Being Attractive Worth?". Smithsonian. November 2012. ISSN 0037-7333. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
^ Holley (2 Nisan 2016). "Heterosexism, racism, and mental illness discrimination: Experiences of people with mental health conditions and their families". Journal of Gay & Lesbian Social Services. 28 (2): 93-116. doi:10.1080/10538720.2016.1155520.
^ Zinn (1996). "Theorizing Difference from Multiracial Feminism". Feminist Studies. 22 (2): 321-331. doi:10.2307/3178416. ProQuest 233181156 Şablon:GALE.
^ hooks, bell (2015). Ain't I a woman : Black women and feminism. [Second edition]. New York. ISBN 978-1-138-82148-4. OCLC 886381091.
^ ^a ^b "What Does Intersectional Feminsim Actually Mean?". International Women's Development Agency. 11 Mayıs 2018. 23 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ ^a ^b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Cooper 2016 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
^ Crenshaw (1989). "Demarginalizing the intersection of race and sex: a black feminist critique of antidiscrimination doctrine, feminist theory and antiracist politics". University of Chicago Legal Forum. 1989 (1): 139-167. ISSN 0892-5593. 1 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022. Full text at Archive.org
^ Thomas (Bahar 2004). "Intersectionality: the double bind of race and gender" (PDF). Perspectives Magazine. American Bar Association. s. 2. 18 Ocak 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
^ ^a ^b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Crenshaw 1991 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
^ "Kimberlé Crenshaw on Intersectionality, More than Two Decades Later". Columbia Law School. 8 Haziran 2017. 17 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2022.
^ "Kimberlé Crenshaw on intersectionality: 'I wanted to come up with an everyday metaphor that anyone could use'". New Statesman. 2 Nisan 2014. 18 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
^ Cho (June 2013). "Toward a Field of Intersectionality Studies: Theory, Applications, and Praxis". Signs: Journal of Women in Culture and Society. 38 (4): 785-810. doi:10.1086/669608. 12 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022.
^ Hutchinson, Janet R. (2011). "Feminist theories and their application to public administration". Women in Public Administration: theory and practice. Sudbury, Mass.: Jones & Bartlett Learning. s. 8. ISBN 978-0-7637-7725-8. Yazar eksik |soyadı1= (yardım)