Erich Honecker (25 Ağustos 1912 - 29 Mayıs 1994), 1971'den 1989'a değin Almanya Sosyalist Birlik Partisi'nin (SED) Birinci Sekreteri olarak eski Alman Demokratik Cumhuriyeti'ni (ADC-Doğu Almanya) yöneten komünist devlet adamı.
İlk yılları ve siyasi kariyeri
Almanya Komünist Partisi'nde (KPD) görevli, Yahudi bir maden işçisinin oğlu olan Erich Honecker 25 Ağustos 1912 tarihinde Saarbrücken'da doğdu. 14 yaşında Komünist Gençlik Hareketi'ne (KJVD) katıldı ve 1929'da parti üyesi oldu. Bu arada ahşap kaplama ustası olarak çalışmaya başladı. 1933'te Nazilerin iktidara gelmesinden sonra genç komünistlerin Almanya'nın çeşitli bölgelerinde yürüttükleri yeraltı etkinliklerine önderlik etti. 1935'te Gestapo tarafından tutuklanarak ihanete teşebbüs suçundan 10 yıl hapis cezasına çarptırıldı ve cezasını çekmek üzere bir çalışma kampına gönderildi.
1945'te Sovyet birlikleri tarafından tutuklu bulunduğu kamptan kurtarıldıktan hemen sonra, Sovyet işgal bölgesinde komünist bir hükûmet kurmak için çalışmalar yürüten Ulbricht Grubu'na katıldı. Ayrıca Özgür Alman Gençliği (FDJ - Freie Deutsche Jugend) adlı hareketin kurucuları arasında yer aldı ve 1946'dan 1955'e değin bu örgütün başkanlığını yürüttü.
1946'da Almanya Komünist Partisi Merkez Komitesi üyeliğine seçilen Honecker, komünist ve sosyal demokrat partilerin Almanya Sosyalist Birlik Partisi adı altında birleşmelerinde önemli rol oynadı. 1955'te FDJ başkanlığından ayrıldıktan sonra, parti okulunda eğitim görmek üzere iki yıl Moskova'da kaldı. 1958'de merkez komite sekreteri oldu, 1960'ta da Ulusal savunma konseyi sekreterliğine seçildi. Parti içindeki gücünün hızla artması sonucu, 1967'de, Walter Ulbricht'ten sonra parti genel sekreterliğini üstlenmesi kararlaştırıldı.
Liderliği
1971'de hem parti lideri, hem de Devlet Konseyi başkanı oldu. Karısı Margot da bir süre Doğu Alman hükûmetinde eğitim bakanlığı görevinde bulundu. Honecker yönetimindeki Alman Demokratik Cumhuriyeti, Sovyet blokuna bağlı Doğu Avrupa ülkelerinin en zenginleri arasında yer almakla birlikte, rejimin baskıcı niteliği bakımından da öteki ülkeleri geride bıraktı. Ama Batı Almanya'nın mali yardımı karşılığında bu ülkeyle ticari ilişkilerin ve seyahat bağlantılarının artmasına izin verildi.
Honecker, reformcu lider Mihail Gorbaçov yönetimindeki SSCB'nin desteğini yitirdikten sonra, Doğu Alman kentlerinde yükselen demokrasi yanlısı kitle gösterileriyle karşı karşıya kaldı. 18 Ekim 1989'da, Almanya Komünist Partisi Merkez Komitesi tarafından parti genel sekreterliği, Devlet Başkanlığı ve Silahlı Kuvvetler Komutanlığı görevlerinden alındı. Görev süresi boyunca Batı'ya ulaşmaya çalışırken yaklaşık 125 Doğu Alman vatandaşı öldürüldü.[1] Honecker, parti başkanlığı rolünde, bu kişilerin 68'den fazlasının ölümünden sorumluydu. 22 Nisan 2015 itibarıyla, esas olarak gizli Doğu Alman belgeleri aracılığıyla 1.000'den fazla ölüm keşfedildi: "Doğu Almanya devleti bu tür bilgileri ele aldığından, iç Almanya sınırında kaç kişinin öldüğü veya kim oldukları hâlâ kesin olarak bilinmiyor. Ancak Doğu Almanya kayıtlarından kanıtlar toplandığı için birleşmeden bu yana sayılar istikrarlı bir şekilde arttı. Mevcut gayriresmî tahminler rakamı 1.100 kişiye kadar çıkarıyor."[2]
1989 sonrası
Görevlerinden ayrıldıktan sonra yolsuzluk, iktidarı kötüye kullanma, Doğu Almanya'dan kaçmaya çalışan 49 kişinin öldürülmesi doğrultusunda emir vermesi gibi suçlamalarla karşılaştı. Nisan 1990'da Berlin yakınlarındaki bir Sovyet askerî üssüne sığındı. Mart 1991'de, Sovyet hükûmeti, Alman yönetiminin iade istemini geri çevirerek hasta olan Honecker'i Moskova'ya getirerek ona siyasi sığınma hakkı tanıdı. Ama o yıl sonunda SSCB'nin dağılması ve komünist yönetimin sona ermesi üzerine Honecker 1991 yılı sonunda Moskova'daki Şili büyükelçiliğine sığındı. Yeni birleşik Almanya hükûmetinin diplomatik girişimleri sonucunda 29 Temmuz 1992'de bu ülkeye iade edildi.
Berlin'de gözaltına alınan Honecker 12 Kasım 1992 tarihinde Moabit Hapishanesinde yargılanmaya başladı.[3] 169 gün tutuklu kaldıktan sonra[4] Honecker'in bozulan sağlık durumu gerekçesiyle takipsizlik kararı verildi.
Kanser olmasına rağmen hapsedildiği Moabit Hapishanesinde tuttuğu son derece önemli Notlar'ı[5] genel iddiaların aksine şu analizleri içermektedir:
| “
|
Kapitalizmin çözümlenmeyi bekleyen dev bir çelişkiler yumağı içine düşüp yolunu yordamını şaşırdığını söylemek abartılı olmaz. “Pazar her şeyi kendi başına düzenler” gibi çocukça bir inançla insanlığın sorunlarının hiçbiri çözülemez. Bu yüzden kaçınılmaz olarak, yeni toplumsal ilişkiler kuracak ve biçimlendirecek olan yeni toplumsal güçler eyleme geçecektir. Ya kapitalizm insanlığı yerle bir edecek, ya da insanlık kapitalizmi aşacaktır. Sonuncusu daha olası ve reeldir, çünkü halklar yaşamak istiyor. Tüm zorluklara ve tehlikelere, şu andaki kötü duruma rağmen iyimserim: Gelecek sosyalizmindir.[6]
|
„
|
—Erich Honecker
|
Yine Notlar'ında şu tespitlere de yer vermektedir:
| “
|
Günümüzde utangaçlıkla pazar ekonomisi denilen artık sınırlarına ulaşmış olan kapitalizmin çöküşü ve yeni bir topluma geçiş durdurulamaz. Olmaması gereken hatalarımız ve eksikliklerimiz yüzünden uğradığımız yenilgiye rağmen, uğradığımız tüm alçakça ihanete rağmen bu kanaat değişmemiştir. (…) Gelişimi boyunca pek çok değişimler geçirmiş olsa da kapitalist toplumun ana çelişkisi, toplumsal emek ile o emeği özel sermayenin kendine mal etmesi çelişkisi, varlığını korumakta ve sürdürmektedir. Ancak bu çelişki ortadan kaldırılırsa, kârın dünya egemenliğine son verilirse, ancak o zaman bireyin insanca bir yaşam sürdürebileceği koşullar oluşur.(…) 1989-90’dan beri görülen olaylar sosyalizm fikrinin asla ölmediği görüşümü güçlendiriyor. Bazıları buna gerçeklikten uzak düşünme diyor. Bununla sadece tarihsel süreçleri anlamadıklarını ve kemikleşmiş sosyalizm karşıtı, Marksizm karşıtı konumlarını kanıtlıyorlar.[7]
|
„
|
—Erich Honecker
|
Beş aydan fazla bir süre tutuklu kaldıktan sonra serbest bırakılan Honecker eşi Margot Honecker ile beraber kızı ve damadının yaşadığı Şili'ye gitti. 29 Mayıs 1994'te, uzun zamandır mücadele ettiği karaciğer kanseri nedeniyle öldü.
Kaynakça
Yazdığı eserler
- Honecker, Erich. Moabit Hapishanesi Notları, Yazın Dergisi Yayınları 1995
- Honecker, Erich. Moabit Hapishanesi Notları, Yazılama Yayınları 2013
|
|---|
| Tarihçe | |
|---|
| Kişiler | |
|---|
| Popüler kültür | |
|---|
| Diğer | |
|---|
