Avrupa Birliği ve Ukrayna arasındaki ilişkiler, Ukrayna-Avrupa Birliği Ortaklık Anlaşması ve Derin ve Kapsamlı Serbest Ticaret Bölgesi (DCFTA) aracılığıyla şekilleniyor. Ukrayna, Doğu Ortaklığı ve Avrupa Komşuluk Politikası kapsamında öncelikli bir ortaktır. AB ve Ukrayna, işbirliğinin ötesine geçerek, kademeli ekonomik entegrasyon ve siyasi işbirliğinin derinleştirilmesine giderek birbirleriyle daha yakın bir ilişki arıyorlar.[1] 23 Haziran 2022'de Avrupa Konseyi, Ukrayna'ya Avrupa Birliği'ne katılım için aday statüsü verdi.[2] 14 Aralık 2023'te Avrupa Konseyi Ukrayna ile katılım müzakerelerinin başlatılmasını kabul etti.
Ortaklık anlaşması 2012'de başlatıldı, ancak Ukrayna hükûmeti ortaklık anlaşmasının imzalanması için hazırlıklarını 21 Kasım 2013'te askıya aldı. 28-29 Kasım 2013 tarihlerinde Vilnius’ta yapılan AB zirvesine katılan Rusya yanlısı Viktor Yanukoviç’in[3][4] başkanlığı sırasında, ortaklık anlaşmasının başlangıçta imzalanması planlanmıştı ancak imzalanmamıştı.[5][6] Ortaklık anlaşmasının imzalanmasını erteleme kararı, AB yanlısı Yevromaydan hareketine yol açtı.[7] Bu hareket, 2014 Ukrayna devriminden sonra Yanukoviç'in ve hükümetinin parlamento tarafından azledilmesine yol açtı.[3][8] O zamandan beri Ukrayna, 21 Şubat 2019 Ukrayna Anayasasında yer alan Avrupa Birliği'ne entegrasyon ve katılım için çabalamaktadır.[9]
Ortaklık Anlaşmasının siyasi kısmı 21 Mart 2014 tarihinde yeni Başbakan Arseniy Yatsenyuk tarafından imzalandı.[1] Bu arada AB, yolsuzluk yaptığı iddia edilen Rus ve Ukraynalıların varlıklarını dondurarak ve Ukrayna'ya mali yardım sağlayarak Ukrayna'yı istikrara kavuşturmaya çalıştı.[1][3][10] Ukrayna-Avrupa Birliği Ortaklık Anlaşmasının ekonomik kısmı 27 Haziran 2014 tarihinde yeni Cumhurbaşkanı Petro Poroşenko tarafından imzalanmıştır.[11] 1 Ocak 2016'da Ukrayna, AB ile DCFTA'ya katıldı. Ukrayna vatandaşlarına 11 Haziran 2017'de herhangi bir 180 günlük süre boyunca 90 güne kadar Schengen Bölgesine vizesiz seyahat hakkı tanındı ve Ortaklık Anlaşması resmi olarak 1 Eylül 2017'de yürürlüğe girdi.[12]
Şubat 2019'da Verkhovna Rada, Ukrayna Anayasası'na NATO ve Avrupa Birliği üyeliğine giden yolu yasal olarak dahil etti.[9][13] Anayasanın önsözünde, "Ukrayna halkının Avrupalı kimliği ve Ukrayna'nın Avrupa ve Avrupa-Atlantik rotasının geri döndürülemezliği" ve Sanatta yer alan ifadeler. 102 devlet başkanının yetkilerini genişletti: "devletin Avrupa Birliği ve Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'ne tam üyelik kazanma stratejik yolunun uygulanmasının garantörü" oldu.
1 Temmuz 2022'de AB bayrağı, şimdi orada sonsuza kadar uçacak olan Ukrayna Verkhovna Rada'nın salonuna ciddiyetle getirildi. Bu son derece sembolik olay bize Ukrayna'nın bağımsızlığının ilanından sonra devlet bayrağının tanıtılmasını hatırlattı.
Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden sonra AB'ye katılım desteği %91 ile rekor seviyeye yükseldi.[14] Büyük ölçekli Rus-Ukrayna savaşının ilk günlerinde, %68'den %86'ya bir artış oldu, daha sonra büyümeye devam etti ve Mart sonu itibarıyla %91'e ulaştı - tüm yıllar boyunca yapılan araştırmalar için mutlak bir rekor.[15]
Ukrayna, karayolu, demiryolu, feribot ve yürüyüş ve bisiklet yolu ile 33 sınır geçişi ile toplamda yaklaşık 2.235 kilometre uzanan dört AB üye devletiyle (Macaristan, Polonya, Slovakya ve Romanya) ortak sınırlara sahiptir.
Tarihi
Yevromaydan ve Ortaklık Anlaşmasının onaylanması
Başkan Poroşenko, hem AB hem de NATO ile entegrasyonun devam etmesi umuduyla, 2019 seçimi hazırlıklarında Donbass genelinde bir Avrupa himaye sistemi planlarını duyurdu.[16][17] Başkan bu planı anlatırken, "Avrupa Birliği liderleriyle birkaç kez Donbass'ın belirli şehirleri ve kasabaları üzerinde belirli ülkeler tarafından bir tür himaye kurma programını tartıştık, Almanya'nın Kramatorsk için sorumluluk almasına izin verin, Yunanistan için izin verin. Mariupol, Volnovaha için İngiltere'ye izin verin, diğer ülkelerin Severodonetsk, Lisichansk, Avdeevka'yı almasına izin verin."[17][18]
