Amazon Ormanları

Amazon Ormanları

Portekizce: Floresta amazônica

İspanyolca: Selva amazónica
Amazon yağmur ormanlarının kapladığı alan. (24 Ocak 2007, NASA
Brezilya üzerinde Amazon Ormanları
Amazon Ormanları
Amazon Ormanları
Güney Amerika üzerinde Amazon Ormanları
Amazon Ormanları
Amazon Ormanları
Ülke(ler)Bolivya, Brezilya, Kolombiya, Ekvador, Fransız Guyanası, (Fransa), Guyana, Peru, Surinam, Venezuela
Koordinatlar3°9′36″G 60°1′48″B / 3.16000°G 60.03000°B / -3.16000; -60.03000
Yüzölçümü5.500.000 km2 (2.100.000 sq mi)
OluşturulmaDoğal
DurumHalka açık
Bitki türüBiyoçeşitlilik
Hayvan türüBiyoçeşitlilik
ÖzelliklerTropik yağmur ormanı' nın yarısı
Wikimedia Commons
Harita

Amazon yağmur ormanları, Amazon Havzası'nın çoğunu kaplayan bir yağmur ormanıdır.

Coğrafya

Güney Amerika'da yaklaşık beş buçuk milyon kilometrekarelik bir alanı kaplar. Brezilya, Peru, Kolombiya, Venezuela, Ekvador, Bolivya, Guyana, Surinam ve Fransız Guyanası olmak üzere dokuz ülkenin sınırları içerisinde bulunur. Ormanların %60'ı Brezilya, %13'ü Peru sınırları içerisindedir.[1]

Önemi

Amazon ormanları dünyada kalan yağmur ormanlarının yarısından fazlasını oluşturur ve dünyanın en büyük ormanıdır. Amazon ormanları, dünyadaki su kaynaklarının yüzde 20’sini oluşturur. Amazon ormanlarının en büyük özelliklerinden biri, atmosferdeki oksijen ve karbondioksit dengesini korumasıdır. Dünyadaki hayvanların çoğunun ihtiyaç duyduğu oksijenin bitkilerin ürettiği kısmının %20'si Amazon ormanlarında üretilmektedir.[1]

Biyolojik çeşitlilik

Ana madde: Biyoçeşitlilik

Amazon Ormanları içerisinde 40.000 ağaç çeşidi, 2.000 kuş çeşidi ve memeli hayvan, 2.200 balık çeşidi ile 128.843 çeşit omurgasız hayvan bulunur ve bu nedenle dünya üzerinde en fazla türe sahip olan ormandır. Dünyadaki hayvan ve bitki türlerinin de yüzde 10'unu barındıran Amazonlar, 8 ayrı Güney Amerika ülkesinde yaşayan 400'den fazla yerli kabileye de ev sahipliği yapıyor.[1]

Denizde yaşamayan tek denizineği türü olan amazon denizineği gibi çok sayıda endemik hayvan ve bitki barındırmaktadır.[2]

Ormansızlaşma

Brezilya'nın Maranhão eyaletindeki ormansızlaştırılmış alanlar. (15 Temmuz 2016)
Ana madde: Ormansızlaşma

Amazon Ormanları'ndaki ormansızlaşmanın ana kaynakları insan yerleşimi ve arazilerin genişletilmesidir.[3] 2018 itibarıyla Amazon yağmur ormanlarının yaklaşık %17'si zaten yok edilmiş durumdadır. Bilim insanları, yok edilen alanın %20-25 oranına ulaştığında, artık doğu, güney ve orta Amazon Ormanları'nın orman dışı ekosistemlere, bozulmuş savanlara dönüşmesi için kritik eşike varılmış olacağını göstermektedir.[4][5]

1991 ve 2000 yılları arasında, Amazon'da kaybedilen toplam orman alanı 415.000 km²'den 587.000 km²'ye yükseldi ve kaybolan ormanın çoğu sığırların otlak alanı (ranç) haline geldi.[6] Amazon'da önceden ormanlaştırılmış arazinin yüzde yetmişi ve 1970'ten beri ormansızlaştırılmış arazinin yüzde 91'i hayvancılık meraları için kullanılmıştır.[7][8]

Çevre savunucuları, bölgenin ekonomik kalkınması adına ormanı yok etmek için yasadışı tomrukçular, madenciler ve arazi spekülatörlerini cesaretlendirdiği için Brezilya devlet başkanı Jair Bolsonaro’yu sorumlu tutuyor. Bolsonaro ise, bölgeyi yoksulluktan kurtarmanın bir yolu olarak korunmuş rezervlerde madencilik ve çiftçiliği teşvik etmeyi savunuyor.[9]

Yangınlar

Ana madde: 2019 Amazon orman yangınları

2019'un ilk 8 ayında,[10] Brezilya'da -yarısından fazlası Amazon bölgesinde olmak üzere- 72.843 yangın meydana geldi.[11][12][13] Ağustos 2019'da rekor sayıda yangın çıktı.[14] Brezilya Amazonundaki ormansızlaşma, 2018'in aynı ayına kıyasla Haziran 2019'da% 88'den fazla arttı.[15]

2019 Amazon orman yangınları küresel ölçekte bir kez daha dikkatleri bölge üzerinde topladı. 11 Ağustos 2019'da Brezilya'nın en çok bakir yağmur ormanı alanına sahip[16] ve en büyük eyaleti olan Amazonas, olağanüstü hâl ilan etti.[10] Yalnız 2019’un Ağustos ayında 30.900 yangın yaşandı.[9]

Resmî veriler, Brezilya'daki yangınların sayısının 2020'nin Temmuz ayında, bir önceki yılın aynı dönemine oranla %28 arttığını gösterdi.[9]

  • 22 Ağustos 2019 itibarıyla devam eden yangınların NASA uydu gözlem fotoğrafı.
    22 Ağustos 2019 itibarıyla devam eden yangınların NASA uydu gözlem fotoğrafı.
  • Brezilya'nın Mato Grosso eyaletindeki ormansızlaşmanın NASA uydu fotoğrafı. Ormandan tarlaya dönüşümler, daha soluk renkteki kare biçimindeki alanlar olarak görülmektedir.
    Brezilya'nın Mato Grosso eyaletindeki ormansızlaşmanın NASA uydu fotoğrafı. Ormandan tarlaya dönüşümler, daha soluk renkteki kare biçimindeki alanlar olarak görülmektedir.
  • Rondônia eyaletinde yangınlar ve ormansızlaşma.
    Rondônia eyaletinde yangınlar ve ormansızlaşma.
  • Amazon Ormanlarındaki orman katliamının bir sonucu: Ormanın üzerinde asılı kalın bir duman. (30 Eylül 2007)
    Amazon Ormanlarındaki orman katliamının bir sonucu: Ormanın üzerinde asılı kalın bir duman. (30 Eylül 2007)
  • Ormansızlaşmanın ağaçların doğal yaşam alanlarına etkisi.
    Ormansızlaşmanın ağaçların doğal yaşam alanlarına etkisi.

İklim değişikliği

Ana madde: İklim değişikliği

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c "Amazon ormanları ve ilginç özellikleri". Yumurtalı Ekmek. 8 Aralık 2015. 9 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2020. 
  2. ^ "Arkive closure". 20 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2014. 
  3. ^ Bierregaard, Richard; Gascon, Claude; Lovejoy, Thomas E.; Mesquita, Rita, (Ed.) (2001). Lessons from Amazonia: The Ecology and Conservation of a Fragmented Forest (İngilizce). Yale University Press. ISBN 978-0-300-08483-2. Erişim tarihi: 20 Eylül 2020. 
  4. ^ "Amazon Rainforest 'heading to point of no return'" (İngilizce). 22 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2020. 
  5. ^ "Amazon Tipping Point" (İngilizce). Science Advances. 21 Şubat 2018. 28 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2020. 
  6. ^ Centre for International Forestry Research (CIFOR) (2004)
  7. ^ Steinfeld, Henning; Gerber, Pierre; Wassenaar, T.D.; Castel, Vincent (2006). Livestock's Long Shadow: Environmental Issues and Options. Food and Agriculture Organization of the United Nations. ISBN 978-9-25105-571-7. 26 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2008. 
  8. ^ Margulis, Sergio (2004). Causes of Deforestation of the Brazilian Amazon (PDF). World Bank Working Paper No. 22. Washington, DC: The World Bank. ISBN 978-0-82135-691-3. 10 Eylül 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2008. 
  9. ^ a b c "Amazon'daki Yangınların Sayısı Artıyor: Sadece Temmuz'da 6803 Yangın". İklim Haber. 4 Ağustos 2020. 27 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2020. 
  10. ^ a b Paraguassu, Lisandra (20 Ağustos 2019). "Amazon burning: Brazil reports record forest fires" (İngilizce). Euronews. 22 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2020. 
  11. ^ "'Record number of fires' in Brazilian rainforest" (İngilizce). BBC Online. BBC. 21 Ağustos 2019. 22 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2020. 
  12. ^ Yeung, Jessie; Alvarado, Abel (21 Ağustos 2019). "Brazil's Amazon rainforest is burning at a record rate". CNN (İngilizce). Turner Broadcasting System, Inc. 14 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2020. 
  13. ^ Garrand, Danielle (20 Ağustos 2019). "Parts of the Amazon rainforest are on fire – and smoke can be spotted from space". cbsnews.com (İngilizce). CBS Interactive Inc. 27 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2020. 
  14. ^ "Record-breaking number of fires burn in Brazil's Amazon". CNBC (İngilizce). NBCUniversal. 21 Ağustos 2019. 25 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2020. 
  15. ^ "Brazil registers huge spike in Amazon deforestation". Deutsche Welle (İngilizce). 3 Temmuz 2019. 25 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2020. 
  16. ^ Zaitchik, Alexander; Rodrigues, Mauro Toledo (6 Temmuz 2019). "In Bolsonaro's Brazil, a Showdown Over Amazon Rainforest" (İngilizce). The Intercept ve Pulitzer Center on Crisis Reporting. 15 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2020. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Amazon Ormanları ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Read other articles:

Correzzana

Peta wilayah Komune Correzzana (merah) di Provinsi Monza dan Brianza (emas), Lombardia, Italia. Correzzana commune di Italia Tempat categoria:Articles mancats de coordenades Negara berdaulatItaliaRegion di ItaliaLombardyProvinsi di ItaliaProvinsi Monza dan Brianza NegaraItalia Ibu kotaCorrezzana PendudukTotal3.157  (2023 )GeografiLuas wilayah2,51 km² [convert: unit tak dikenal]Ketinggian255 m Berbatasan denganCasatenovo (en) Lesmo Triuggio Besana in Brianza SejarahSanto pelindungDe...

 

 

Chu (lagu)

Chu~♡Singel oleh f(x)dari album Hot SummerSisi-BStep by MeYou Are My DestinyDirilis 9 November 2009 27 November 2009 27 November 2009 16 Desember 2009FormatCD single, digital downloadDirekam2009GenrePop, synthpop, dance-popDurasi11:24LabelKorea Selatan SM Entertainment Taiwan Avex Taiwan Philipina Universal RecordsProduserLee Soo ManVideo musikChu~ di YouTube Chu~♡ (츄~♡) adalah singel pertama dalam format fisik oleh girlband Korea Selatan, f(x). Dirilis 9 November 2009 di Korea Selata...

 

 

Faure Island

Island in Shark Bay, Western Australia Faure Islandclass=notpageimage| Location of Faure Island Western barred bandicoots have been reintroduced to the island. Faure Island is a 58 km2 island pastoral lease and nature reserve, east of the Francois Peron National Park on the Peron Peninsula, in Shark Bay, Western Australia. It lies in line with the Monkey Mia resort to the west, and the Wooramel River on the eastern shore of Shark Bay.[1] It is surrounded by the Shark Bay Marine P...

Kejuaraan U-19 AFC 2014

AFC U-19 Championship 2014Informasi turnamenTuan rumah MyanmarJadwalpenyelenggaraan9–23 Oktober 2014Jumlahtim peserta16 (dari 1 konfederasi)Tempatpenyelenggaraan (di Yangon dan Naypyitaw kota)Hasil turnamenJuara Qatar (gelar ke-1)Tempat kedua Korea UtaraStatistik turnamenJumlahpertandingan31Jumlah gol92 (2,97 per pertandingan)Jumlahpenonton233,739 (8 per pertandingan)Pemain terbaik Ahmed Doozandeh[1]Pencetak golterbanyak Ahmed Al Saadi Zabikhillo U...

 

 

Музей естествознания (Вена)

Музей естественной истории Дата основания 1889 Дата открытия 10 августа 1889 Основатель Франц Иосиф I[1] Местонахождение Вена Адрес Naturhistorisches Museum WienBurgring 7 A-1010 Wien Посетителей в год 564 512 чел. Директор Bernd Lötsch Сайт http://www.nhm-wien.ac.at  Медиафайлы на Викискладе Музей естестве...

 

 

Військово-музичне управління Збройних сил України

Військово-музичне управління Збройних сил України Тип військове формуванняЗасновано 1992Країна  Україна Емблема управління Військово-музичне управління Збройних сил України — структурний підрозділ Генерального штабу Збройних сил України призначений для планува...

Філософія

Частина серії проФілософіяLeft to right: Plato, Kant, Nietzsche, Buddha, Confucius, AverroesПлатонКантНіцшеБуддаКонфуційАверроес Філософи Епістемологи Естетики Етики Логіки Метафізики Соціально-політичні філософи Традиції Аналітична Арістотелівська Африканська Близькосхідна іранська Буддій�...

 

 

Herefordshire Trail

Herefordshire TrailHerefordshire Trail leading to Wapley HillfortLength154 mi (248 km)LocationHerefordshire, EnglandDesignationLong-distance trailTrailheadsLedbury, Herefordshire Ledbury, HerefordshireUseHikingHighest pointHarley's Mountain, 376 m (1,234 ft)DifficultyEasySeasonAll year The Herefordshire Trail is a long distance footpath in Herefordshire, England. Route and distance The trail, running for 154 miles (248 km) as a circular tour of Herefordshire, links t...

 

 

Buffalo River (New York)

River in New York, United StatesBuffalo RiverBuffalo River where it empties into Lake Erie. The lighthouse on the left of the river is the Buffalo Main LightLocationCountryUnited StatesStateNew YorkCountiesErie, WyomingCityBuffaloPhysical characteristicsSource  • coordinates42°35′38″N 78°28′15″W / 42.59389°N 78.47083°W / 42.59389; -78.47083[1] • elevation1,450 ft (440 m)[2] MouthLake Erie&#...

Girmont-Val-d'Ajol

Peta infrastruktur dan tata guna lahan di Komune Girmont-Val-d'Ajol.  = Kawasan perkotaan  = Lahan subur  = Padang rumput  = Lahan pertanaman campuran  = Hutan  = Vegetasi perdu  = Lahan basah  = Anak sungaiGirmont-Val-d'Ajol merupakan sebuah komune di departemen Vosges yang terletak pada sebelah timur laut Prancis. Lihat pula Komune di departemen Vosges Referensi INSEE Diarsipkan 2007-11-24 di Wayback Machine. lbsKomune di departemen Vosges Les Abl...

 

 

Richard H. Geoghegan

This article is about the British Esperantist. For the Irish agriculturalist, see Richard Geoghegan (Galway).Anglo-American philologist and early Esperantist This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Richard H. Geoghegan – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (September 2015) (Learn how and when...

 

 

Matalebreras

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Matalebreras – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (July 2020) (Learn how and when to remove this message) Municipality in Castile and León, SpainMatalebrerasMunicipalityThe church of San Pedro in MatalebrerasA map of Matalebreras in SoriaMatalebrerasL...

Aryika

Female mendicant in Jainism Aryikas (sadhvis) meditating near Vrindavan, India. Aryika, also known as Sadhvi, is a female mendicant (nun) in Jainism.[1] Part of a series onJainism Jains History Timeline Index Philosophy Anekantavada Cosmology Ahimsa Karma Dharma Mokṣa Kevala Jnana Dravya Tattva Brahmacarya Aparigraha Gunasthana Saṃsāra EthicsEthics of Jainism Mahavratas (major vows) Ahiṃsā (non-violence) Satya (truth) Asteya (non-stealing) Brahmacarya (chastity) Aparigraha (no...

 

 

洗脳

洗脳の風刺描写。 洗脳（せんのう）またはブレインウォッシング（英: brainwashing）は、強制力を用いて人の思想や主義を根本的に変えさせる事。 日本語の「洗脳」は英語の「brainwashing」の直訳であり[1]、英語の「brainwashing」は中国語の「洗脑/洗腦」の直訳である。アメリカCIAが朝鮮戦争の捕虜収容所で行われた思想改造[2]について報告書を提出したこと�...

 

 

三农问题

本條目存在以下問題，請協助改善本條目或在討論頁針對議題發表看法。 此條目需要补充更多来源。 (2020年12月26日)请协助補充多方面可靠来源以改善这篇条目，无法查证的内容可能會因為异议提出而被移除。致使用者：请搜索一下条目的标题（来源搜索：三农问题 — 网页、新闻、书籍、学术、图像），以检查网络上是否存在该主题的更多可靠来源（判定指引）。 此條�...

サンジャン島方面作戦

サンジャン島方面作戦フレンチ・インディアン戦争中 1744年当時のサンジャン島の地図目的/目標 アカディア人追放計画責任者 イギリス（グレートブリテン王国）軍年月日 1758年テンプレートを表示 サンジャン島方面作戦（サンジャンとうほうめんさくせん、Ile Saint-Jean Campaign）は、フレンチ・インディアン戦争中の1758年秋に行われた、一連の軍事行動である。サンジャ...

 

 

Ostrzeszów County

County in Greater Poland Voivodeship, PolandOstrzeszów County Powiat ostrzeszowskiCounty FlagCoat of armsLocation within the voivodeshipCoordinates (Ostrzeszów): 51°24′N 18°0′E / 51.400°N 18.000°E / 51.400; 18.000Country PolandVoivodeshipGreater PolandSeatOstrzeszówGminas Total 7 Gmina CzajkówGmina DoruchówGmina Grabów nad ProsnąGmina Kobyla GóraGmina KraszewiceGmina MikstatGmina Ostrzeszów Area • Total772.37 km2 (298.21 ...

 

 

Credit crunch

Financial situation where credit/loans become less available/obtainable A credit crunch (also known as a credit squeeze, credit tightening or credit crisis) is a sudden reduction in the general availability of loans (or credit) or a sudden tightening of the conditions required to obtain a loan from banks. A credit crunch generally involves a reduction in the availability of credit independent of a rise in official interest rates. In such situations the relationship between credit availability...

Adolf Hurwitz

German mathematician (1859–1919) Adolf HurwitzBorn(1859-03-26)26 March 1859Hildesheim, Kingdom of Hanover (now part of Germany)Died18 November 1919(1919-11-18) (aged 60)Zürich, SwitzerlandAlma materLeipzig UniversityKnown forRiemann–Hurwitz formula Hurwitz quaternionScientific careerFieldsMathematicianInstitutionsETH ZürichAlbertus Universität KönigsbergDoctoral advisorFelix KleinDoctoral studentsErnst AmbergL. Gustave du Pasquier Adolf Hurwitz (German: [ˈaːdɔlf ...

 

 

ذا ديلي ستورمر

ذا ديلي ستورمرالشعارمعلومات عامةموقع الويب dailystormer.in (الإنجليزية) تجاري؟ لانوع الموقع أخبار وتعليقات للنازيون الجددالبلد الأصلي  الولايات المتحدة تاريخ الإطلاق يوليو 4, 2013؛ منذ 11 سنة (2013-07-04)التأسيس 4 يوليو 2013 الجوانب التقنيةاللغة الإنجليزية، الإسبانيةالتسجيل...