PROFILPELAJAR.COM

Zamboanga Peninsula

*Peninsula de Zamboanga*
*Lawis sa Zamboanga*

Region IX
Western Mindanao (formerly)
Zamboanga Peninsula; Peninsula de Zamboanga ; Lawis sa Zamboanga; Region IX; Western Mindanao (formerly)
Region
	Vintas of Zamboanga
	Location in the Philippines
	Mga koordinado: 7°50′N 122°25′E / 7.83°N 122.42°E
Country	Philippines
Island group	Mindanao
Regional center	Pagadian
Lawak
• Kabuuan	17,056.73 km2 (6,585.64 milya kuwadrado)
Populasyon (senso ng 2020)
• Kabuuan	3,875,576
• Kapal	230/km2 (590/milya kuwadrado)
Sona ng oras	UTC+8 (PST)
Kodigo ng ISO 3166	PH-09
Provinces	3 Zamboanga del Norte ; Zamboanga del Sur ; Zamboanga Sibugay ;
Cities	5 Dapitan ; Dipolog ; Isabela ; Pagadian ; Zamboanga City ;
Municipalities	67
Barangays	1,904
Cong. districts	8
Languages	Chavacano; Cebuano; Tausug; Subanon; Yakan; Sama; Tagalog; Ingles;

Ang Tangway ng Zamboanga (Ingles: Zamboanga Peninsula, Chavacano: Peninsula de Zamboanga) ay isang tangway at rehiyong pampangasiwaan sa tangway na iyon sa Pilipinas.

Kasaysayan

Sinaunang panahon

Sa mga sinaunang panahon, ang peninsula ng Zamboanga ay isang malawak na teritoryo na tahanan ng maraming ibat ibang klase ng etniko at ang pinakalaganap ay ang grupo ng mga Subanen. Nang lumaon ang lugar sa bandang dalampasigan ay naging rehiyon na nahikayat ng mga Javanese Majapahit Empire, subalit hindi nila nasakop and mismong lugar.

Sultanato ng Maguindanao panahon

Noong ika-14 na siglo, pinasiyahan ng Sultanate of Sulu ang mga timog-kanlurang bahagi ng peninsula. Sa huling bahagi ng ika-15 siglo at unang bahagi ng ika-16 na siglo, higit na ipinalaganap ng mga misyonerong Malay ang Islam sa katimugang Pilipinas. Si Sharif Kabungsuwan, isang misyonero na ipinanganak sa Johor na may lahing Malay at Arabo ang nagtatag ng Sultanate of Maguindanao, na ipinangalan sa buong isla ng Mindanao . Sinakop din ng sultanato ang buong isla maliban sa kasalukuyang rehiyon ng Caraga, na umaabot mula sa Tangway ng Zamboanga hanggang Davao Oriental, habang ang Sultanate ng Sulu ay nawalan ng mga teritoryo sa Zamboanga. Ang mga sultan ng Maguindanao ay nagbigay sa Mindanao ng matinding armadong paglaban laban sa pananakop ng mga Espanyol, lalo na sa pamumuno ni Muhammad Kudarat . Hindi nagtagal ay nakipag-alyansa sila sa sultanato ng Sulu. Ang mga Muslim na katutubo sa rehiyon ay sama-samang kilala bilang Moros ng Espanyol, na nangangahulugang "Moor", kahit na ang Iberian Moors at ang mga Muslim sa Pilipinas ay may kaunting koneksyon sa kultura sa labas ng pagsunod sa Islam . Isang malaking bahagi ng labanang Espanyol-Moro, ang digmaan sa pagitan ng mga Espanyol at mga Muslim sa Mindanao ay naganap sa Tangway ng Zamboanga.

Ang rehiyon

Itinalaga bilang Rehiyon IX, binubuo ng tatlong lalawigan ang Tangway ng Zamboanga. Ang mga ito ay Zamboanga del Norte, Zamboanga del Sur at Zamboanga Sibugay. Ang rehiyon ng Tangway ng Zamboanga at dating tinatawag na Kanlurang Mindanao (Western Mindanao) bago isinabatas ang Kautusang Tagapagpaganap Bilang 36 noong 19 Setyembre 2001.

Mayroong limang lungsod ang Tangway ng Zamboanga: Dipolog, Dapitan, Ipil at Pagadian. Sa katunayan, ang Isabela ay bahagi ng lalawigan ng Basilan sa timog ng tangway, at kabisera ng lalawigang iyon. Pinili ng mga mamamayan ng Basilan na sumama sa Autonomous Region in Muslim Mindanao (ARMM) ayon sa isang plebisito. Ngunit hindi pinili ng mga mamamayan ng Isabela na sumama sa ARMM kaya ang lungsod ay naging bahagi ng rehiyon ng Tangway ng Zamboanga nang isinabatas ang Kautusang Tagapagpaganap Bilang 36.

Ang tangway

Ang Tangway ng Zamboanga ay binubuo ng teritoryo ng tatlong lalawigan ng Zamboanga kasama ang Misamis Occidental. Nakadugtong ang tangway sa panguahing bahagi ng Mindanao sa isang dalahikan na matatagpuan sa pagitan ng Look ng Panquil at Look ng Pagadian. Ang hangganan ng tangway at ng mainland ay artipisyal na minamarkahan ng hangganan sa pagitan ng Zamboanga del Sur at Lanao del Norte.

Matatagpuan ang Tangway ng Zamboanga sa pagitan ng Golpo ng Moro, bahagi ng Dagat Celebes, at ng Dagat Sulu. Maraming look at pulo ang matatagpuan sa babybayin ng tangway.

Demograpiya

Ang mga Zamboangueño ay mga inapo ng mga bilanggong cristiano na ikinonvert ng mga Kastila at para tumulong sa pakikidigma laban sa mga Muslim para idepensa ang garison ng mga Kastila na base sa "Fort Pilar", sa syudad mismo ng Zamboanga.

Ang mga kristyanong ito ay may halong dugo na galing sa tribo ng mga; Subanon (Lumad/katutubo ng Mindanao), Visayan o etniko ng mga Bisaya (Cebuano at Ilonggo), Ilokano, Intsik, Moro at dugong Kastila. sa kadahilanan ng pagkaroon ng "inter-marriage" sa tribong ito, ay nagbunga ang tinatawag na, "tribong Zamboangueño" kasabay narin ang kanilang wika.

Ang tribong Zamboangueno ay matatagpuan din sa mga lugar tulad ng at sa loob ng Tangway ng Zamboanga, Isabela (Basilan), Lamitan (Basilan), Cotabato, Davao at sa iba pang bahagi o parte ng Pilipinas.

Mga lalawigan

Ang Tangway ng Zamboanga ay binubuo ng 3 mga lalawigan, 1 mataas na urbanisadong mga lungsod, 4 nakapaloob na mga lungsod, 67 mga bayan, at 1,904 mga barangay.

Province or City		Capital	Wika	Population (2015)^[1]		Area^[2]		Density		Cities	Muni.	Barangay
					km²	sq mi	/km²	/sq mi
Zamboanga del Norte		Dipolog	Sebwano	27.9%	1,011,393	7,301.00	2,818.93	140	360	2	25	691
Zamboanga del Sur		Pagadian	Wikang Sebwano	27.8%	1,010,674	4,499.50	1,737.27	220	570	1	26	681
Zamboanga Sibugay		Ipil	Wikang Sebwano	17.4%	633,129	3,607.80	1,392.98	180	470	0	16	389
Zamboanga City	†	—	Wikang Chavacano	23.7%	861,799	1,414.70	546.22	610	1,600	1	—	98
Isabela	‡	—	3.1%	112,788	233.73	90.24	480	1,200	1	—	45
Total				3,629,783	17,056.73	6,585.64	210	540	5	67	1,904
† Zamboanga City is a highly-urbanized city; figures are excluded from Zamboanga del Sur. ‡ Figures include the component city of Isabela, which is under the administrative jurisdiction of the region.

Mga sanggunian

↑ ^1.0 ^1.1 Census of Population (2015). "Region IX (Zamboanga Peninsula)". Total Population by Province, City, Municipality and Barangay. PSA. Nakuha noong 20 Hunyo 2016.{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: numeric names: mga may-akda (link)
↑ "List of Provinces". PSGC Interactive. Makati, Philippines: National Statistical Coordination Board. Inarkibo mula sa orihinal noong January 11, 2013. Nakuha noong July 15, 2014.