Verona Comune di Verona
Kolaž atrakcija grada
Koordinate: 45°26′N 10°59′E / 45.433°N 10.983°E / 45.433; 10.983
Država	Italija
regija	Veneto
provincija	Verona (BR)
frazioni	Avesa, San Michele Extra, San Massimo all'Adige, Quinzano, Quinto di Valpantena, Poiano di Valpantena, Parona di Valpolicella, Montorio Veronese, Mizzole, Marchesino, Chievo, Cà di David e Moruri
Vlast
- gradonačelnik	Flavio Tosi
Površina
- Ukupna	206 km²
Visina	59
Stanovništvo (2012.)
- Grad	252 520 [1]
Vremenska zona	UTC+1 (UTC+2)
Poštanski broj	37100
Pozivni broj	045
Karta
Verona class=notpageimage| Verona na karti Italije

Verona je glavni grad talijanske provincije Verona u regiji Veneto od 252 520 stanovnika ^[1], po broju stanovnika je drugi po veličini grad u Venetu.

Verona je još od srednjeg vijeka sjedište istoimene dijeceze, ali je danas najpoznatija kao grad tragičnih ljubavnika Romea i Julije.

Verona je zbog svog historijskog centra, uvrštena 2000. na UNESCO-vu Listu mjesta svjetske baštine u Evropi^[2]

Grad leži u Dolini Poa i po obroncima masiva Lessini, nedaleko od jezera Garda, napola okružen rijekom Adige, 105 km zapadno od Venecije.^[3]

Grad je osnovalo neko od antičkih Italskih plemena, možda Eugani ili Reti, kasnije su ga zauzeli galski Cenomani. Rimljani su ga zauzeli i 89. pne. pretvorili u svoju koloniju.^[3] Za njihove vladavine grad je rapidno uznapredovao, jer je bio raskrsnica puteva između Apeninskog poluotoka i Sjeverne Evrope. U ta sretna vremena rodio se u Veroni i pjesnik Katul. Grad je 489. zauzeo ostrogotski kralj Teodorik i podigao svoj zamak na obali rijeke Adige, na istom mjestu gdje se danas nalazi kaštel San Pietro. Verona je zadržala svoj značaj i za vladavine langobardskih kraljeva, Karlo Veliki zauzeo je grad 774. pa je bila rezidencija njegova sina Pipina i Berengara od Toursa.^[3]

Verona je postala samostalna komuna početkom 12. vijeka, ali je trpila zbog ranih borbi između Gvelfa (papinska partija) i Gibelina (carska partija), na kraju se grad oprijedijelio za Gvelfe. Jedno vrijeme gradom je vladao tiranin Ezzelino da Romano (1226. - 1259.) Grad je ušao u mirnije vode kad je 1260. podesta postao Mastino della Scala, nakon tog je gradom vladala porodica della Scala i grad je prosperirao.^[3] Za vrijeme vladavine Bartolomea della Scala, zbila se drama Romea i Julije. Verona je 1387. podpala pod vlast milanskih Viscontija (Gian Galeazzo Visconti) a nakon 1405. pod Veneciju, pod čijom je vlašću ostala sve do 1797. kad ju je Napoleon Bonaparte ustupio nakon Mira u Campo Formiju Habsburškoj Austriji (osim perioda kad ju je okupirao car Maksimilijan I. 1509.- 1517.)

Posljednji kongres velike antinapoleonske alianse Rusija, Prusija, Austrija i Velika Britanija održan je u Veroni 1822. Verona je 1866. postala dio Kraljevine Italije.^[3] Grad je pretrpio teška razaranja za vrijeme Drugog svjetskog rata od savezničkog bombardiranja, ali je danas potpuno obnovljen.^[3]

Grad Verona
Svjetska baština – UNESCO
Italija
Registriran:	2000. (24. zasjedanje)
Vrsta:	Kulturno dobro
Mjerilo:	ii, iv
Ugroženost:	no
Referenca:	UNESCO

Verona je jedan od najbogatijih gradova Sjeverne Italije sa ostatcima rimske arhitekture. Najpoznatiji objekt iz tog vremena je Veronska arena, treći po veličini očuvani rimski amfiteatar, koji se i danas koristi za operne spektakle. Iz 1. vijeka je također rimski teatar, koji se nalazi do arheološkog muzeja i dvoja gradska vrata. Slavoluk Arco dei Gavi (restauriran 1932.) podignut je u 1. vijeku.

U muzeju Lapidario Maffeiano iz 1714. čuvaju se grčke i rimske starine. Verona je poznata i po svojoj bogatoj i specifičnoj romaničkoj i gotičkoj arhitekturi od ružičaste cigle. Veronu su gradila (pored ostalih) i dva velika renesansna arhitekta Giovanni Giocondo i Michele Sanmicheli. Verona je i grad lijepih crkava, prva od njih je romanička San Zeno Maggiore (izvorno iz 5. vijeka, obnovljena 1117. - 1227.), sa fasadom od cigle i mramora, i lijepim mramornim trijemom, u kojoj se nalazi mantenjin triptih iz 14. vijeka, pored nje tu je i gotička Santa Anastasia, čija je gradnja započela 1290., a dovršena je 1422.- 1481. Vrijedna je i romaničko-gotička katedrala (obnovljena u 15. vijeku) u kojoj se nalazi Tizianova oltarna slika Uzačašće Marijino iz 16. vijeka i jedna od najstarijih evropskih biblioteka. Također se ističe i crkva San Fermo Maggiore, koja se sastoji od dvije građevine iz 11. vijeka, gornja je obnovljena nakon 1313., SS. Nazzaro i Celso, obnovljena 1464. - 1483. i San Giorgio in Braida, započeta 1477, a posvećena 1536, nju je dijelom gradio Sanmicheli.

Poznate svjetovne građevine su Castelvecchio (danas Muzej grada Verone), koji je podigao Cangrande II 1354, Loggia del Consiglio (1493.), koja se pripisuje Giovanniju Giocondu.

Verona je veliko raskršće željezničkih i cestovnih pravaca iz Sjeverne Italije za Centralnu Evropu. Grad ima dva aerodroma Boscomantico i Villafranca. Verona je snažan industrijski grad, poznat po internacionalnim sajmovima poljoprivrede i konja, osnovanim još 1898.^[3]

Verona je svjetski poznata po vinima iz njene okolice Amarone, Bardolino, Valpolicella, Soave i Recioto.^[3]

Panorama grada

Verona na Wikimedijinoj ostavi

• Službene stranice grada (it)
• Verona na portalu Encyclopædia Britannica (en)