PROFILPELAJAR.COM

Ivo Vojnović
Ivo Vojnović
Biografske informacije
Rođenje	9. oktobar 1857.; Dubrovnik, Austrijsko carstvo
Smrt	30. 8. 1929. (dob: 71); Beograd, Kraljevina Jugoslavija
Opus
Teme	Dubrovnik
Znamenita djela
	Dubrovačka trilogija

Ivan "Ivo" Vojnović, grof (konte) užički Ivo Vojnović, (Dubrovnik, 9. oktobar 1857 — Beograd, 30. avgust 1929) je bio pravnik i književnik, član Srpske kraljevske akademija nauka (1924), dramaturg Hrvatskog zemaljskog kazališta u Zagrebu, bio je dubrovački pisac, čije delo se danas smešta i u srpsku i hrvatsku književnost ^[1].

Biografija

Poreklo i porodica

Vojnovići potiču iz pravoslavne bokeljsko-hercegovačke porodice. Otac Iva Vojnovića, Kontantin Vojnović kršten je u Pravoslavnoj crkvi, kao i njegov brat Đorđe, da bi ih baka koja je bila katolkinja potom krstila u Katoličkoj crkvi. Za Đorđa se pouzdano zna da se vratio u pravoslavlje, dok se za Konstantina ne zna. Ivo je kršten u Katoličkoj crkvi, a i majka Marija Seralji (po nacionalnosti Italijanka) je bila katolkinja. Osim njega u porodici su rođene još tri sestre i brat Lujo Vojnović (1864-1951) koji će postati dubrovački advokat, a potom sekretar crnogorskog kralja Nikole, nakon čega obavlja najviše državne dužnosti u Crnoj Gori i Srbiji. Između 1907. i 1911. u Bugarskoj je pripremao teren za srpsko-bugarski sporazum. U Crnu Goru se vraća 1912, kao šef kabineta kralja Nikole. Od 1913. do 1914. delegat Crne Gore na Londonskoj konferenciji i potpisuje u Londonu mir sa Turskom, 28. maja 1913.

Rani život i školovanje

Detinjstvo i prvu maldost provodi u Splitu, a samo je školski raspust provodio u Dubrovniku. Godine 1874 kada mu otac Kosta postaje univerzitetski profesor, cela porodica seli u Zagreb, gde Ivo polaže maturu i završava pravni fakultet.

Državna služba

Do 1884 je pripravnik „Kraljevog službenog stola“ u Zagrebu, da bi sudijsku karijeru sledećih pet godina nastavio u Križevcima i Bjelovaru. Prelazi u Zadar 1890, da bi naredne godine otišao u Dubrovnik gde ostaje sedam godina. Posle službovanja u Supetru na Braču i Zadru, završava svoju činovničku karijeru ponovo u Supetru kao kotarski poglavar. Otpušten je bez prava na penziju.

Dramaturg pozorišta u Zagrebu

Sledeće četiri godine je dramaturg Hrvatskog zemaljskog kazališta u Zagrebu, danas Hrvatsko narodno kazalište. Od 1911 postaje profesionalni pisac. Pred Prvi svetski rat putuje po Italiji koja mu je bila literarna simpatija i uzor, i u mesta gde su se održavale pozorišne premijere u Beograd, Budimpeštu i Prag.

Poseta Beogradu 1912.

U aprilu 1912. konte Ivo Vojnović posetio je Beograd. Na povratku iz Beograda u Zagreb izjavio je dopisniku Riječkog novog lista : „ ... Vratio sam se u svoju kuću. Vojnovići su živjeli i umirali slavom i tugom Srbije. ... došao sam i ja, pa mi se činilo kao da nisam nigđe drugđe bio. Ta iz Dubrovnika do Beograda nema nego skok prostora, – a tradicije historije i običaja su još sve žive. Ta koliko sam dragih Dubrovčana našao ! I sjena velikog Orsata Pucića šetala se sa mnom po Kalimegdanu i po Terazijama. Imao sam njegove pjesme u ruci, pa čitao i gledao – i razumio sve. .... Bog me htio nadariti za sve pregaranje života, pokazujuć mi zemlju obećanja (obećana zemlja prim.)!“ ^[2].

Politička delatnost i austrijski zatvor

U leto 1914. se vraća u Dubrovnik gde ga austrijske vlasti kao sumnjivog i razglašenog jugoslovenskog nacionalistu hapse i odvode u šibenski zatvor.

Po objavi rata Srbiji 14/28 jula 1914. u Dubrovniku zabranjena je upotreba ćirilice i sva srpska društva. Frankovci su opustošili Dom Dušana Silnog, potopili društveni čamac, skinuli natpis Dušan Silni sa Doma i gimnastičke sprave bacili u more. „Ilustrovani list“ iz Zagreba objavio je 18. jula 1914. na naslovnoj strani 4 fotografije demoliranja Doma Dušana Silnog pod naslovom Demonstracije u Dubrovniku ^[3]. Delatnost Matice srpske obustavljena je, a pregaoci zatvoreni.

Dva dana kasnije, 16/30. jula 1914, uhapšen je Ivo Vojnović i sproveden u Šibenik, gde je zatvoren zajedno sa Onisimom Popovićem, koji je u Šibeniku i osuđen i obešen.

Zbog vremena provedenog u zatvoru zdravlje Iva Vojnovića teško je narušeno i on se od 1915. godine do kraja života neprestano leči.

Bolest i lečenje

Od 1915, po izlasku iz zatvora, gde se i fizički i psihički namučio, utvrđena je i ozbiljna bolest očiju. Leči se u Zagrebu, zatim 1919. u Parizu i Nici. Po povratku najčešće boravi u Dubrovniku odakle gotovo slep odlazi u beogradsku bolnicu gde umire 30. avgusta 1929. godine.

Izabran je za dopisnog člana Srpske kraljevske akademije 18. februara 1924.

Književni radovi

Vojnović je ušao u književnost 1880. kada mu August Šenoa u „Viencu“ objavljuje prpovetku Geranijum pod pseudonimom Sergej P. Sledećih 7 godina je isključivo pisao beletrističku prozu. Matica hrvatska mu 1884. objavljuje novele Perom i olovkom pod istim pseudonimom, kao i pripovetku Ksanta dve godine kasnije. Njegova proza je sentimentalno vezana za Dubrovnik i Split gde je proveo svoju ranu mladost kao i lirika Lapadski soneti. Polularnost koju je postigao svojim dramama nepravedno je zapostavila ove prve radove. Prva njegova drama je "Psyche" 1889. U periodu od (1893 — 1900.) prlikom svog prvog dužeg boravka u Dubrovniku piše svoja nabolja dela, dramu Ekvinocij i Dubrovačku trilogiju inspirisane životom njegovog rodnog mesta. Dubrovačka trilogija je zapravo dramska hronika o propasti Dubrovačke Republike u kojima je opisao pad Dubrovačke republike, u istorijskom trenutku ulaska Francuza u Dubrovnik, propast deklasirane vlastele i njeno nesnalaženje u okviru političke i socijalne problematike na prelazu dva veka.

Spisak dela

Geranium, Vienac (1880) I-II
Perom i olovkom, Zagreb (1884)
Ksanta, Zagreb (1886)
Psyche, Zagreb(1889)
Ekvinocij, Zagreb (1895)
Dubrovačka trilogija, (Allons enfants!..., Suton, Na taraci) Zagreb (1903)
Smrt majke Jugovića, Zagreb (1907)
Gospođa sa suncokretom, Zagreb (1912)
Lazarevo vaskrsenje, Dubrovnik (1913)
Akordi, Zagreb (1918)
Imperatrix, Zagreb (1918)
Maškerate ispod kuplja, Zagreb (1922)
Prolog nenapisane drame, Beograd (1929)

Napomene

↑ Prof dr. Dušan Ivanić, profesor nove srpske književnosti na Filološkom fakultetu u Beogradu, priredio je antologiju Pripovijetka srpskih pisaca iz Hrvatske 2005, koju je izdalo Srpsko kulturno društvo Prosvjeta iz Zagreba, a finansijsku podršku dalo i hrvatsko Ministarstvo kulture. Vid. intervju sa prof. dr Dušanom Ivanićem, Ćirilica gluva za latinicu, latinica gluva za ćirilicu, Glas Javnosti, 29.4.2005, http://www.arhiva.glas-javnosti.rs/arhiva/2005/04/29/srpski/K05042801.shtml Arhivirano 2012-04-25 na Wayback Machine-u
↑ Prof. S. Roca, Veze Dalmacije sa Beogradom i Srbijom, str. 642, Beogradske Opštinske Novine, br. 7-8, Juli-Avgust 1940, Beograd.
↑ Demonstracije u Dubrovniku, Ilustrovani list, br. 29, God. I, 18. srpnja 1914, Zagreb

Literatura

Enciklopedija Jugoslavije, tom 8 (Srbija-Ž). Zagreb, Jugoslavenski leksikografski zavod, 1971.
Mala enciklopedija Prosvete, Opšta enciklopedija (A-Lj). Beograd, Prosveta, 1968.
Opća enciklopedija Jugoslavenskog leksikografskog zavoda tom 8 (Š-Žva), Zagreb, 1982.
Prof. dr Dušan Ivanić, Pripovijetka srpskih pisaca iz Hrvatske, Zagreba, Srpsko kulturno društvo „Prosvjeta“, 2005.