PROFILPELAJAR.COM

Śmierć pięknych saren (cz. Smrt krásných srnců) – zbiór opowiadań czeskiego pisarza Oty Pavla z 1971. Pisany był jako forma terapii już po stwierdzeniu u autora zaburzeń psychicznych.

Zbiór ma charakter ściśle autobiograficzny, powstał ze wspomnień o dzieciństwie i młodości autora, zarówno przed, w trakcie, jak i po II wojnie światowej. Swoje przeżycia Pavel zabarwia humorem sytuacyjnym, barwną fantazją i groteskowo je deformuje. Osiem opowiadań-rozdziałów składających się na książkę łączy osoba narratora, a także jego rodziny, zwłaszcza pieczołowicie scharakteryzowanego ojca, Leona Poppera, który był agentem sprzedającym sprzęt gospodarstwa domowego, głównie odkurzacze szwedzkiej marki Electrolux. Ten swoisty, żydowski Don Kichot, bywa zależnie od sytuacji tragiczny lub humorystyczny, śmieszny, bądź wielki duchem. Opisane są tragiczne losy rodziny Pavlów i krzywdy, jakich doznali od nazistów. Osobnym bohaterem powieści jest czeska przyroda, bowiem ojciec autora, wielu jego przyjaciół, a w końcu on sam byli zapalonymi wędkarzami. Długie i wyczerpujące są więc opisy zmagań podczas połowu ryb, metody kłusownicze i kuchnia czeska - owoc tych zmagań. Szczególnie piękne opisy dotyczą doliny Berounki, lasów Karlštejnu i Czech południowych. Miejscem akcji są też Praga, Buštěhrad i Kročehlavy. Wspomniana jest ponadto tragedia Lidic.

Pierwsze polskie wydanie miało miejsce w 1976 (w serii PIW-u Współczesna Proza Światowa). Drugie w 1978 (PIW). W tym samym roku nagrano ją na kasety magnetofonowe dla niewidomych. Teatr im. Jana Kochanowskiego w Opolu wystawił monodram pod tym samym tytułem (opracowanie Jan Feusette). Trzecie polskie wydanie ujrzało światło dzienne w 1988 (Śląsk). Karel Kachyňa nakręcił w 1979 film Złote węgorze na motywach opowiadań, a w 1987 kolejny pod tym samym tytułem, co książka Pavla.