PROFILPELAJAR.COM

Édouard Herriot
Data i miejsce urodzenia	5 lipca 1872 ; Troyes
Data i miejsce śmierci	26 marca 1957 ; Lyon
	Mer Lyonu
Okres	od 1905; do 20 września 1940
Przynależność polityczna	Partia Radykalno-Socjalistyczna
Poprzednik	Victor Augagneur(inne języki)
Następca	Georges Cohendy (p.o.)
	Premier Republiki Francuskiej
Okres	od 14 czerwca 1924; do 10 kwietnia 1925
Poprzednik	Frédéric François-Marsal
Następca	Paul Painlevé
	Przewodniczący Izby Deputowanych Republiki Francuskiej
Okres	od 22 kwietnia 1925; do 22 lipca 1926
Poprzednik	Paul Painlevé
Następca	Raoul Péret
	Premier Republiki Francuskiej
Okres	od 19 lipca 1926; do 21 lipca 1926
Poprzednik	Aristide Briand
Następca	Raymond Poincaré
	Premier Republiki Francuskiej
Okres	od 3 czerwca 1932; do 14 grudnia 1932
Poprzednik	André Tardieu
Następca	Joseph Paul-Boncour
	Przewodniczący Izby Deputowanych Republiki Francuskiej
Okres	od 4 czerwca 1936; do 9 lipca 1940
Poprzednik	Fernand Bouisson
	Mer Lyonu
Okres	od 18 maja 1945; do 26 marca 1957
Poprzednik	Justin Godart (p.o.)
Następca	Pierre Montel (p.o.)
	Przewodniczący Izby Deputowanych Republiki Francuskiej
Okres	od 21 stycznia 1947; do 12 stycznia 1954
Poprzednik	Vincent Auriol
Następca	André Le Troquer
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Édouard Herriot (fr. [edwaʁ ɛʁjo]; ur. 5 lipca 1872 w Troyes, zm. 26 marca 1957 w Lyonie) – francuski polityk partii radykalnej, trzykrotny premier Francji w latach 1924–1925, 1926 i 1932. Herriot, syn oficera armii francuskiej, zdobył wykształcenie w École Normale Supérieure, którą ukończył w 1894 r. Pracował w liceum w Nantes a później w Lyonie, gdzie był uznawany za poważanego uczonego i nauczyciela. Swoją długą polityczną karierę rozpoczął jako mer Lyonu, ważnego ośrodka przemysłowego III Republiki. Funkcję tę pełnił od 1905 roku do śmierci, nie licząc okresu 1942-45, kiedy to Philippe Pétain usunął go ze stanowiska za sprzeciwianie się rządowi Vichy. Jako mer Herriot rozpoczął program odnowy Lyonu, zwiększył fundusze na pomoc socjalną oraz poprawił relacje władz miejskich z przedsiębiorcami. Te efektywne działania zapewniły mu niepodważalny prestiż, co z kolei wzmocniło jego pozycję w Partii Radykalnej^[1].

Międzywojnie

W czasie I wojny światowej Édouard Herriot pełnił funkcję ministra spraw zagranicznych w gabinecie Aristide’a Brianda (od grudnia 1917 do marca 1918 roku). W 1919 roku został wybrany na członka Izby Deputowanych. Dzięki wybitnym zdolnościom oratorskim został liderem Partii Radykalnej, z którą związany był przez całą swoją karierę. Po wojnie Herriot był przywódcą opozycji wobec Bloku Narodowego sformowanego w 1919 roku. Zainspirował utworzenie Kartelu Lewicy, czyli koalicji Oddziału Francuskiego Międzynarodówki Robotniczej (SFIO) i Partii Radykalno-Socjalistycznej. Sukces wyborczy Kartelu w 1924 roku umożliwił Herriotowi utworzenie swojego pierwszego gabinetu, w którym objął tekę ministra spraw zagranicznych. Wymusił ustąpienie prezydenta Alexandre’a Milleranda, jednego z głównych przywódców Bloku Narodowego. Jego rząd uznał de jure istnienie Związku Sowieckiego, który Herriot odwiedził dwa lata wcześniej. Pod jego przywództwem Francja przyjęła Plan Dawesa i zgodziła się na wycofanie wojsk z Zagłębia Ruhry. Herriot stracił pozycję premiera w kwietniu 1925 roku a jego drugi rząd z lipca 1926 istniał tylko przez trzy dni. Jego następca, Raymond Poincaré powołał go na ministra edukacji. W czerwcu 1932 roku Herriot ponownie objął urząd premiera, lecz jego gabinet upadł pół roku później. Publicznie zaprzeczał Wielkiemu Głodowi, celowo obwożony przez władze sowieckie po terenie Ukrainy podczas swego pobytu w ZSRR^[2]. W kolejnych latach dwukrotnie pełnił urząd wicepremiera, w 1934 w rządzie Gastona Doumergue’a a następnie Pierre’a Étienne’a Flandina w latach 1934-35. W lipcu 1936 roku został mianowany przewodniczącym Izby Deputowanych, który to urząd pełnił do upadku III Republiki w 1940 roku^[3].

1940 – 1957

Édouard Herriot wstrzymał się od głosu, gdy w lipcu 1940 roku Zgromadzenie Narodowe złożyło pełnię władzy na ręce Philippe’a Pétaina. By okazać swój sprzeciw wobec polityki marszałka Herriot wraz z przewodniczącym senatu Jules’em Jeanneneyem złożył oficjalny protest, za co został aresztowany i deportowany do Niemiec. Po uwolnieniu przez wojska radzieckie w kwietniu 1945 roku, powrócił do kraju, by ponownie objąć stanowisko mera Lyonu. Odzyskał również pozycję lidera Partii Radykalnej. W 1947 roku został wybrany przewodniczącym Zgromadzenia Narodowego IV Republiki, którą to funkcję pełnił do odejścia na emeryturę w 1954 roku.

Kwestia zjednoczenia Europy

W kwestii współpracy międzynarodowej Édouard Herriot był zadeklarowanym liberałem. Jest autorem napisanej w 1930 książki Stany Zjednoczone Europy, która wniosła istotny wkład do trwającej przez dziesięciolecia dyskusji nad utworzeniem wspólnot europejskich. Od 1948 roku Herriot brał udział w pracach Rady Europy. W latach 1952–54 wyrażał stanowczy sprzeciw wobec planów stworzenia Europejskiej Wspólnoty Obronnej, obawiając się remilitaryzacji Niemiec.

Ciekawostki

Édouard Herriot był członkiem Akademii Francuskiej i Oficerem Legii Honorowej. W 1924 odznaczony Orderem Orła Białego^[4].

Przypisy

↑ The Search for Social Peace: Reform Legislation in France, 1890-1914 - Judith F. Stone - Google Books [online], books.google.com [dostęp 2017-11-28] .
↑ MagdalenaM. Semczyszyn MagdalenaM., GŁÓD W "SPICHLERZU EUROPY", „Pamięć.pl”, 1 (10), Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2013, s. 22-25, ISSN 2084-7319 [dostęp 2019-03-11] (pol.).
↑ Nicolas Werth, Karel Bartošek, Jean-Louis Panné, Jean-Louis Margolin, Andrzej Paczkowski, Stéphane Courtois, The Black Book of Communism: Crimes, Terror, Repression, Harvard University Press, 1999, ISBN 0-674-07608-7.
↑ Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 299.