Po pozyskaniu licencji na produkcję i wprowadzeniu do służby lekkich śmigłowców Westland WS-51 Dragonfly, kierownictwo Westland Aircraft wykazywało zainteresowanie produkcją cięższych wiropłatów. Zdecydowano się pozyskać licencję na produkcję w zakładach Westland amerykańskich śmigłowców Sikorsky S-55/H-19 i zmodyfikować projekt. W styczniu 1950 roku spółka pozyskała licencję. Postanowiono zastąpić oryginalną przekładnię wirnika nośnego, nową o większej wytrzymałości. Pozostawiono przy tym ogólny schemat konstrukcyjny kadłuba. W 1951 roku producent pozyskał pojedynczy egzemplarz oryginalnego S-55 o rejestracji G-AMHK. Maszyna miała pełnić funkcje demonstratora technologii dla przyszłego Whirlwinda[1][2].
WS-55 serii 1 w 1955 roku
W latach 1951–1952 trwały prace nad zbudowaniem seryjnego śmigłowca. Prototyp oznaczony jako WS-55 serii pierwszej (Series 1) po raz pierwszy wzbił się w powietrze 12 listopada 1952 roku. Były to wyłącznie próby w zawisie, oficjalny oblot miał miejsce 15 sierpnia 1953 roku. Prototyp wciąż był napędzany przez oryginalny silnik gwiazdowyPratt & WhitneyR-1340. 16 grudnia 1953 roku oznaczenie śmigłowca zostało oficjalnie zmienione z WS-55 na Whirlwind. Z uwagi na fakt, że pierwsze Whirlwindy były zbudowane przez firmę Sikorsky i tożsame z Chickasawem, zdecydowano się pozostawić dla nich oznaczenie WS-55[3]. Wersję WS-55 podzielono na trzy serie produkcyjne, z głównym przeznaczeniem na rynek cywilny[4].
W 1952 roku do służby w Royal Navy dostarczono wersję HAR.21 (SAR) oraz HAS.22 (ZOP). Były to maszyny zbudowane przez zakłady Sikorsky’iego. W 1954 roku dostarczono pierwsze egzemplarze, zbudowanej od podstaw w zakładach Westland, wersji HAR.1, przeznaczoną do misji ratowniczych. Wersja ta napędzana była przez amerykańskie silniki Pratt & Whitney o mocy 600 KM. W 1956 roku rozpoczęły się dostawy wersji oznaczonej jako HAR.2 dla Royal Air Force. W 1954 roku trwały również próby wersji HAR.3, napędzanej mocniejszym silnikiem Wright R-1300 Cyclone 7[5].
Westland dopiero w 1955 roku opracował model HAR.5 napędzany przez brytyjskie silniki Alvis Leonides Major. Rok później podjęto próby opracowania nowego modelu Whirlwinda do zadań zwalczania okrętów podwodnych i zadań na pierwszej linii frontu. Prototyp o numerach XG589 oblatano w październiku 1956 roku. Ostatecznie nowa wersja zyskała oznaczenie HAR.7 i była pierwszym zbudowanym w Wielkiej Brytanii śmigłowcem ZOP[6]. Dotychczas wykorzystywano zbudowane w Stanach Zjednoczonych Whirlwindy HAS.22. Dodatkowo na potrzeby przewozu brytyjskiej rodziny królewskiej i królowej Elżbiety II, w 1959 roku zbudowano wersję do transportu VIP pod oznaczeniem HCC.8. Powstały tylko dwa egzemplarze, napędzane przez silniki Leonides Major 160 o mocy 740 KM. Podwyższono standard kabiny pasażerskiej, jednak ograniczono liczbę miejsc do czterech[6][7].
W tym samym roku wprowadzono dwa nowe modele HC.10 i HAR.10. Znacząco przebudowano przód kadłuba oraz silniki tłokowe zastąpiono turbowałowymiRolls-RoyceGnome H-1000 o mocy 1050 KM. W 1961 roku zbudowano wariant HAR.9 poprzez przebudowę śmigłowców HAR.7. W modelu HAR.9 również zastosowano silniki Gnome H-1000. Ostatnim modelem był HCC.12 mający zastąpić HCC.8. Zbudowano tylko dwa śmigłowce, oparte konstrukcyjnie na modelu HC.10/HAR.10[8]. Produkcja seryjna śmigłowca trwała w latach 1953–1966. Zbudowano łącznie 364 egzemplarze[9].
Służba operacyjna
W 1954 roku do służby w Royal Navy wprowadzono pierwsze egzemplarze HAR.1, zastępujące zbudowane w Stanach Zjednoczonych HAR.21. Pierwszą jednostką wyposażoną w produkowane w Wielkiej Brytanii Whirlwindy, była 848. Eskadra Lotnictwa Morskiego Fleet Air Arm. W kolejnych latach kolejne wersje śmigłowców wchodziły do służby zarówno w Royal Navy, jak i Royal Air Force. RAF wykorzystywał śmigłowce w charakterystycznym, żółtym malowaniu w jednostkach poszukiwawczo-ratowniczych RAF-u (RAF Search and Rescue Force)[10]. Pierwszym zagranicznym użytkownikiem Whirlwindów była francuska Marine nationale, która w latach 1954–1956 pozyskała 37 maszyn w wersjach HAR.5 i HAS.7[11]. Drugim znaczącym użytkownikiem była Jugosławia, która pozyskała łącznie 19 śmigłowców w wersjach HAR.5 oraz HAS.7 w latach 1957–1960[12]. Whirlwindy w służbie brytyjskiej były stopniowo zastępowane przez nowsze Westland Wessex oraz Westland Sea King[13]. Śmigłowce wykorzystywano również na rynku cywilnym, przez brytyjskich przewoźników do lat 80. XX wieku[14][15][16]. Fleet Air Arm zakończył eksploatację Whirlwindów w 1977 roku, zaś RAF w 1981 roku[17][18].
Wersje
HAS.7 w The Helicopter Museum. Przed śmigłowcem widoczny jest silnik Alvis Leonides Major 755 oraz uzbrojenie ZOPHAR.10 należący do RAF-u. Widoczny zmodyfikowany nos śmigłowca.Wersja HCC.12 do przewozu rodziny królewskiej
Wersje produkcyjne śmigłowca Westland Whirlwind[19]:
WS-55 Series 1 – 44 egzemplarze zbudowane przez zakłady Sikorsky, napędzane przez silniki gwiazdowe Pratt & Whitney R-1340-40 Wasp.
WS-55 Series 2 – WS-55 Serii 1 z silnikami Alvis Leonides Major 755. Zbudowano 19 śmigłowców, głównie dla odbiorców cywilnych.
WS-55 Series 3 – 5 egzemplarzy na rynek cywilny z silnikami turbowałowymi Rolls-Royce Gnome Mk.101.
HAR.1 – 10 egzemplarzy w wersji SAR dla Royal Navy.
HAR.2 – 33 egzemplarze w służbie Royal Air Force.
HAR.3 – 25 maszyn o mocniejszym silniku Wright R-1300-3 Cyclone 7.
HAR.4 – ulepszona wersja HAR.3. Zbudowano 24 śmigłowce.
↑Część źródeł łączy wersję HAS.7 z HAR.7. Można spotkać się z informacją, że łączna liczba wyprodukowanych HAR.7 wynosi 129 sztuk, co jest sumą produkcji obu modeli[9]
_(6970635137).jpg)
.jpg)
_(6819149990).jpg)
.jpg)
