Trybunał inkwizycji w Weronie – sąd inkwizycyjny, mający swą siedzibę w Weronie w Republice Weneckiej. Istniał od połowy XVI wieku do 1797. Był kierowany przez dominikanów i należał do struktur inkwizycji rzymskiej.
Historia
Dominikański konwent S. Anastasia w Weronie był od 1569 siedzibą trybunału inkwizycji w tym mieście
Od 1254 Werona znajdowała się w granicach prowincji inkwizytorskiej Marchii Trewizańskiej, która podlegała jurysdykcji inkwizytorów z zakonu franciszkanów. Do XV wieku była najważniejszym (obok Wenecji) ośrodkiem inkwizycji w tej prowincji. W XIII wieku w diecezji Werony prowadzone były bardzo intensywne działania przeciwko sekcie katarów. W 1278 ponad stu katarów z warstwy przywódczej tego ruchu zostało spalonych na stosie[1][2].
W początkach XVI wieku niemal cała Marchia Trewizańska znalazła się pod władzą inkwizytorów rezydujących w Wenecji, co było zapewne wynikiem tego, że niemal w całości jej terytorium przeszło pod władzę Republiki Weneckiej. W 1530 potwierdziła to kapituła prowincjonalna zakonu franciszkanów, powierzając funkcję inkwizytora weneckiemu zakonnikowi Angelo Tescie[3].
Początki nowożytnego trybunału inkwizycji w Weronie można datować na rok 1550, gdy inkwizytorem tego miasta został franciszkanin Girolamo Fanti da Lendinara. Jednak w 1569 papież Pius V zadecydował o odebraniu okręgu Werony franciszkanom i powierzeniu go dominikanom, wtedy też kontrolę nad nominacjami inkwizytorskimi przejęła utworzona w 1542 Kongregacja Rzymskiej i Powszechnej Inkwizycji. Pierwszym dominikańskim inkwizytorem Werony był Marco Medici. W drugiej połowie XVI wieku inkwizytorzy dominikańscy działali przeciwko zwolennikom i sympatykom reformacji w Weronie. W latach 1576–1584 stracono w Weronie co najmniej trzech protestantów[1].
W przeciwieństwie do wielu innych trybunałów włoskich, trybunał w Weronie pozostawał bardzo aktywny jeszcze w wieku XVIII. W 1705 stracono kleryka odprawiającego mszę bez święceń kapłańskich, a jeszcze w roku 1796 odnotowano aż 101 denuncjacji[4].
W wyniku inwazji rewolucyjnej Francji na północne Włochy oraz wspieranych przez nią rewolt, w 1797 Republika Wenecka przestała istnieć, a po pokoju w Campo Formio (17 października 1797) jej terytorium podzielono między profrancuską Republikę Cisalpińską a Austrię. Trybunał inkwizycyjny w Weronie został zniesiony już 4 lipca 1797 przez władze powołanej w kwietniu tego roku republiki municypalnej. Dziewięć lat później, 28 lipca 1806, zlikwidowany został także dominikański konwent S. Anastasia[5].
Organizacja
Na czele trybunału stał inkwizytor, wywodzący się od 1569 z zakonu dominikanów (z prowincji Obojga Lombardii). Jego siedzibą był konwent S. Anastasia, a jego jurysdykcji podlegał obszar diecezji Werony. Pomagało mu lub zastępowało go 13 wikariuszy i 20 wikariuszy rejonowych, działających na prowincji[6].
Inkwizytorzy Werony (1550–1797)
Girolamo Fanti da Lendinara OFMConv (1550–1557?)
Niccolò Battaglia OFMConv (1557?–1559)
Bonaventura Farinerio da Castelfranco OFMConv (1559)
Francesco Zuccarino da Verona OFMConv (1559–1563?)
Andrea Del Col: L’Inquisizione in Italia. Mediolan: Oscar Mondadori, 2010. ISBN 978-88-04-53433-4. Brak numerów stron w książce
Fabiana Veronese, «Terra di nessuno». Misto foro e conflitti tra Inquisizione e magistrature secolari nella Repubblica di Venezia (XVIII sec.), Dysertacja doktorska, Università Ca’Foscari Venezia 2010.
